Zator ma być kierowany i usuwany przez oświetlenie nowo opracowanego leku światłem podczerwonym. Jørn Bolstad Christensen ma wysokie oczekiwania co do wyników tego projektu. "Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, powinno nam zająć około pięciu lat żeby znaleźć terapię, która pomoże zarówno wykryć jak i wyeliminować niebezpieczną płytkę. Mamy nadzieję, że zostaniemy zaangażowani w badania wstępne na ludzkim organizmie", mówi Christensen.

Kluczowa rola międzynarodowej współpracy

Christensen, profesor nadzwyczajny na Wydziale Chemii, będzie odpowiedzialny za opracowanie kluczowego składnika leku we wspólnym projekcie badawczym, który obejmuje 19 firm i uniwersytetów w całej Europie. Dofinansowanie badań opiewa na kwotę 8.000.000 euro (60.000.000 koron duńskich) otrzymanych w ramach 7 Programu Ramowego (7PR).

Zwalczanie zatorów jest trudne częściowo dlatego, że znajdują się one wewnątrz naczyń krwionośnych, ale również dlatego, że zator występuje w dwóch formach - płytki nieszkodliwej i szkodliwej. Tak więc Jørn Bolstad Christensen musi opracować chemiczną cząsteczkę o podwójnym działaniu - opracowana nanocząsteczka musi wykazywać bifunkcjonalność, czyli być ukierunkowana na szukanie i zniszczenie szkodliwej płytki.

Molekuła o podwójnym działaniu

Jedna część cząsteczki musi odróżnić blaszki niebezpieczne i nieszkodliwe oraz upewnić się, że cała cząsteczka przylega tylko do niebezpiecznych osadów. Pozostała część cząsteczki składać się ma z barwnika, który posłuży do katalizowania rozkładu chemicznego oraz utleniania, kiedy zostanie oświetlona światłem podczerwonym. Zarówno element rozpoznawany jak i element barwny zostały opracowane przez inne grupy badawcze. Christensen i jego zespół opracował molekułę zdolną do łączenia obu funkcji.

Christensen tłumaczy, że połączenie funkcji brzmi jak proste zadanie, ale z perspektywy laboratorium chemicznego będzie to nie lada wyczyn. Jest to tak trudne, że trzy inne grupy naukowców będą prowadzić badania konkurencyjne w celu stworzenia odpowiedniej cząsteczki.

Skrzynka na narzędzia w rozmiarze “nano”

Grupy funkcyjne molekularnych cząstek muszą być precyzyjnie usytuowane w odpowiednich miejscach, aby być skuteczne. Poszczególne cząsteczki są w stanie zmieścić się do takiego dokładnie zaprojektowanego "narzędzia". Jednym z niewielu typów cząsteczek odpowiednich do stosowania jako „chemicznej skrzynki narzędziowej” jest dendrymer. Dendrymery maja strukturę rozgałęzioną i zdają egzamin jako nośniki substancji terapeutycznych.

Dziś zatory są leczone za pomocą kombinacji leków przeciwzakrzepowych, leków rozszerzających naczynia, jak również zabiegów chirurgicznych, takich jak angioplastyka. Nowa terapia będzie bardziej ukierunkowana i ostrożna, ponieważ uderza w szkodliwe płytki i niszczy je, unikając w ten sposób przypadkowego uszkodzenia innych części ciała.

Anna Byczkowska

Przeczytaj także:

Radioaktywny lutet szansą dla chorych na nowotwory?

Źródło:

http://news.ku.dk/all_news/2013/2013.5/bloodclot/