Dotychczas hantawirusy  zaliczano do jednych z najbardziej zjadliwych patogenów odzwierzęcych (przenoszonych nie tylko między zwierzętami ale także między zwierzętami a  ludźmi). Dotąd naukowcy sądzili, iż wirus ten pochodził od gryzoni i był przez nie przenoszony. Zespół badawczy twierdzi, że potencjalnie śmiertelny hantawirus pierwotnie pojawił się w populacji nietoperzy, a następnie rozprzestrzenił się między gatunkami. Informacja ta jest niezwykle ważną w kwestii prewencji oraz zwalczania ognisk ewentualnej pandemii. Odkrycie to pozwala na analizę „ewolucyjnej drogi” i metod rozprzestrzeniania się patogenu.

Wiele z ludzkich chorób zakaźnych ma pochodzenie odzwierzęce. Jednym z odzwierzęcych patogenów są hantawirusy. To stosunkowo „nowe” patogeny, którymi zainteresowano się  po wybuchu epidemii wśród amerykańskich żołnierzy walczących w Korei. Hantawirusy  to rodzaj małych, sferycznych, jednoniciowych RNA wirusów, wywołujących jednostkę chorobową najczęściej rozpoznawaną w obu Amerykach, nazywaną hantawirusowym zespołem płucno –sercowym - HCPS (ang. Hantavirus Cardio- Pulmonary Syndrome). Choroba ta powoduje wystąpienie niecharakterystycznych, grypopodobnych objawów: gorączki, bólów mięśniowych, nudności, wymiotów, bólów brzucha, zawrotów głowy.

Symptomy choroby ujawniają się pomiędzy 1-5 tygodniem od zakażenia, które następuje poprzez ślinę lub kał. Rozwinięta jej faza  charakteryzuje się spadkiem ciśnienia tętniczego, przyspieszeniem rytmu serca. W badaniach dodatkowych stwierdza się obniżenie ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi tętniczej, a w badaniu radiologicznym klatki piersiowej cechy obrzęku płuc. W przeciągu kilku lub kilkudziesięciu godzin, choroba może pogłębić się i spowodowaćniewydolność nerek lub niewydolność oddechową, które prowadzą do niewydolności serca będącej przyczyną śmierci.

Oprócz HCPS hantawirusy mogą powodować wystąpienie gorączki krwotocznej z zespołem nerkowym - HFRS (ang. Hemorrhagic Fever with Renal Syndrome), w Polsce po raz pierwszy zdiagnozowanej w 2005 roku.

Obecnie choroby te występują na wszystkich kontynentach i rozpoznawane są we wszystkich krajach Europy.

Dzięki pracom zespołu badawczego dokonano przełomu pod postacią identyfikacji czterech niezależnych i nieznanych dotąd form hantawirusów, występujących u pewnych gatunków owadożernych nietoperzy i ryjówki zamieszkującej Chiny.

Naukowcy przeprowadzili ewolucyjną analizę wszystkich znanych, oraz czterech nowych form tego patogenu w celu określenia występującymi pomiędzy nimi zależnościami. To, co znaleźli to genetycznie odrębne klastry, które infekują szereg ssaków i charakteryzują się ogromnym zasięgiem geograficznym.

Wyniki te sugerują, iż nietoperze ze względu na ich powszechne występowanie geograficzne, duże zagęszczenia populacji w pobliżu osad ludzkich oraz zdolności do swobodnego przemieszczania na długich dystansach, są główną przyczyną efektywnego rozprzestrzeniania się wspomnianych wirusów.

"Faktem jest, że rozwój ewolucyjny patogenu nie zawsze pokrywa się ewolucją organizmu gospodarza. Niekiedy  ​​można stwierdzić  przekroczenie  bariery międzygatunkowej i hantawirusy pojawiają się u nowych gatunków ssaków "powiedział prof. Holmes.

Naukowcy zaznaczają, że mogą istnieć niepoznane dotąd hantawirusy, obecne u innych gospodarzy zwierzęcych. Nowe odkrycia sugerują, iż szczególną uwagę należy zwrócić  na nietoperze.

"Hantawirus jest poważnym zagrożeniem dla zdrowia populacji ludzkiej na całym świecie. Informacje, które uzyskaliśmy pozwolą uzupełnić  poznaną w niewielkim stopniu etiologię i patogenezę chorób przez nie wywoływanych."powiedział prof. Holmes.

"Nasze wyniki są przełomem w zrozumieniu różnorodności biologicznej i ewolucji hantawirusów. Mogą one również  pomóc w „uzbrojeniu” nas przed groźbą pandemii," -dodał.

Donata Zaczyńska

Źródła:

1. http://lifescientist.com.au/
2. http://sydney.edu.au/
3. http://www.cdc.gov/hantavirus/
4. Józef Piotr, Andrzej Trybusz, Gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym – zakażenie Hantawirusem występujące w Polsce, Polski Merkuriusz Lekarski, 2006, XXI, 125, s.411 -417
5. Anna Baumann, Dorota Dudek, Małgorzata Sadkowska- Todys, Rola środowiska naturalnego w szerzeniu się Hantawirusów –model współzależności pomiędzy gospodarzem, patogenem i zakażeniami ludzi,Przegląd Epidemiologiczny 2007; 61, s. 647 - 655