Polska jako jeden z niewielu krajów europejskich, pomimo dysponowania dużym potencjałem, nie zaprojektowała i nie wdrożyła dotychczas spójnego planu rozwoju tego sektora. Wydatkowane na ten cel środki są rozproszone, a niewystarczająca koordynacja i konsolidacja działań skutkuje niską konwersją środków finansowych na wymierne, produktowo-usługowe wyniki projektów wspieranych z tych środków. Ostatnie miesiące funkcjonowania w warunkach pandemii COVID-19 jeszcze mocniej potwierdziły potrzebę posiadania silnego krajowego sektora biomedycznego, który przekłada się na wzmocnienie bezpieczeństwa lekowego kraju, efektywność systemu ochrony zdrowia i mnożnikowe efekty gospodarcze.

W odniesieniu do wyżej wymienionych potrzeb, Agencji Badań Medycznych zostało powierzone zadanie zaprojektowania Rządowego Planu Rozwoju Sektora Biomedycznego w Polsce w latach 2022-2031, na którego realizację inicjalnie został zabezpieczony budżet w wysokości 2 mld zł pochodzący z dwóch źródeł – Krajowego Planu Odbudowy, w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF – Recovery and Resilience Facility) oraz środków Agencji Badań Medycznych pochodzących z dotacji Ministerstwa Zdrowia. 

Jednym z kluczowych elementów Planu jest rozwój sektora biomedycznego w kraju poprzez utworzenie przyjaznego ekosystemu, jasno zdefiniowanych celów rozwojowych dla uczelni, start-upów, scale-upów i dojrzałych przedsiębiorstw, przyjaznego prawa i obsługi administracyjnej oraz finansowania ukierunkowanego na wspieranie innowacyjnych projektów odpowiadających na potrzeby strategiczne dla sektora, z potencjałem do szybkiej komercjalizacji oraz skalowania.

Pandemia COVID-19 uwypukliła ogromny potencjał innowacyjny branży biotechnologicznej i jej wpływ na rynek ochrony zdrowia. Przemysł farmaceutyczny jest obecnie w trakcie głębokiej reorganizacji. Tradycyjnie powolny w przyjmowaniu nowych technologii przechodzi obecnie gwałtowne zmiany dzięki pomyślnemu wykorzystaniu biotechnologicznych i bioinformatycznych rozwiązań w leczeniu i diagnostyce. 

Innowacyjne przedsiębiorstwa biotechnologiczne i farmaceutyczne koncentrują się na wykorzystaniu rozwiązań informatycznych w medycynie i farmacji. Trwają intensywne prace nad narzędziami do przetwarzania i analizy dużych zbiorów danych przy wykorzystaniu sztucznej inteligencji i algorytmów uczenia maszynowego. W tym obszarze specjalizuje się 45% firm typu start-up oraz 36% firm będących na etapie zwiększania skali działania (tzw. scale-upów).

Segment polskich start-upów sektora medycznego, biorąc pod uwagę inne kraje europejskie, jest stosunkowo niewielki, ale wpisuje się w światowe trendy rynku biotechnologicznego. Polskie start-upy healthcare są mocno zaawansowane w procesie komercjalizacji swoich rozwiązań – 38% jest już w fazie ekspansji, a kolejne 18% jest w fazie komercjalizacji. Polskie start-upy medyczne specjalizują się w bioinformatyce i zastosowaniach informatycznych w leczeniu. Najbardziej popularne dziedziny ich rozwoju to: telemedycyna, dane medyczne, urządzenia medyczne oraz sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe.

Ponad połowa start-upów sektora healthcare finansuje swój rozwój z grantów Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBR), a 30% otrzymuje wsparcie z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP). Popularnymi źródłami finansowania są środki własne, klienci oraz krajowe fundusze venture capital. Finansowanie jest największą potrzebą rozwojową dla 65% start-upów tego sektora. Inne ważne potrzeby to: dostęp do wykwalifikowanych pracowników, pacjentów oraz badań klinicznych. Dla 40% start-upów medycznych największym wyzwaniem rozwojowym jest pozyskanie nowych klientów. Inne istotne wyzwania obejmują: rozwój produktów lub usług, pozyskanie kompetentnych pracowników, długość procesu certyfikacji produktów oraz brak rezerw kapitałowych na 6-12 miesięcy.

Wśród rozwiązań planowanych w ramach Rządowego Planu Biotechnologii znajdują się m.in. granty dla Centów Transferu Technologii na wspomaganie rozwoju firm typu start-up/spin-off na poziomie instytucji prowadzących działalność badawczo-rozwojową czy programy akceleracyjne dla firm wspomagających start-upy na wczesnym TRL (Technology Readiness Level). Działania te mają wesprzeć sektor biotechnologii oraz zwiększyć rolę państwa w pomocy i rozwoju krajowych start-upów.