- Ta reforma stworzy polskim naukowcom warunki do odważnej konkurencji w wymiarze europejskim i światowym. Pomoże osiągać najwyższe szczyty badawczych poszukiwań - powiedziała minister nauki i szkolnictwa wyższego, prof. Barbara Kudrycka. Jest szczególnie symboliczne i ważne, że naszą reformę nauki poprały wszystkie siły polityczne. Ogromnie cieszy konsensus ponadpartyjny dla spraw tak wielkiej dla nas wagi – podkreśla minister nauki.

Pakiet reformujący naukę obejmuje ustawy: o zasadach finansowania nauki, o Polskiej Akademii Nauk, o Narodowym Centrum Nauki, o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju, o Instytutach Badawczych oraz przepisy wprowadzające reformę. Podczas wczorajszego wieczornego głosowania ustawy przyjęto niemal jednogłośnie (za przyjęciem pierwszego projektu głosowało 423 posłów, przeciw był jeden; za przyjęciem ustawy o NCN - 422 posłów, żaden przeciw; o PAN - 419 "za", 4 "przeciw"; o NCBiR - 421 "za", 0 "przeciw"; o Instytutach Badawczych-419 "za", 1 "przeciw"; przepisy wprowadzające - 415 "za", 1 "przeciw").

Reforma wzmocni projakościowy system finansowania nauki – niezależny Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych według transparentnych zasad oceni pracę wszystkich instytutów badawczych, a te odnoszące największe sukcesy naukowe będą mogły liczyć na największe finansowe wsparcie państwa. W efekcie reformy powstanie też niezależne od polityków Narodowe Centrum Nauki – wybitni uczeni zdecydują o rozdziale publicznych środków na badania podstawowe. Istniejące już Narodowe Centrum Badań i Rozwoju odpowiadać będzie za kreowanie strategicznego dla rozwoju Polski programu badań, jego zadaniem będzie też włączanie podmiotów gospodarczych we współpracę z sektorem nauki (przedsiębiorcy będą mogli m.in. ubiegać się o granty badawcze w ogłaszanych konkursach bez dotychczasowej bariery dostępu, czyli 400 tys. euro przeznaczonych na badania i rozwój).

Na specjalne wsparcie będą mogli liczyć młodzi badacze. Narodowe Centrum Nauki przeznaczać będzie minimum 20 proc. swoich środków na badania prowadzone przez początkujących naukowców. Reforma nauki ułatwi młodym start do krajowych i międzynarodowych karier także dzięki upowszechnieniu kontraktowego zatrudniania oraz konkursów na stanowiska w nauce.

Ważnym zadaniem reformy będzie odbudowa i wzmocnienie etosu polskiej nauki – pakiet przewiduje m.in. zakaz podległości służbowej osób spokrewnionych i spowinowaconych we wszystkich naukowych instytucjach. Pozwoli to na skuteczną walkę z nepotyzmem i budowanie karier naukowych wyłącznie w oparciu o naukowe sukcesy. Nowe prawo wzmocni też walkę z plagiatami i nieuczciwością naukową. Przy Polskiej Akademii Nauk powstanie Komisja ds. Etyki w Nauce.

W ślad za pakietem ustaw naukowych do Sejmu po przyjęciu przez Radę Ministrów trafi wkrótce pakiet projektów nowelizujących prawo o szkolnictwie wyższym. Obecny rząd podjął się bowiem pierwszej od 1989 roku niemal jednoczesnej, kompleksowej i spójnej reformy dwóch powiązanych ze sobą sektorów: nauki i szkolnictwa wyższego. To historyczna szansa, by wreszcie w pełni zintegrować oba obszary.