Biotechnologia.pl
łączymy wszystkie strony biobiznesu
Produkty metabolizmu grzybów strzępkowych- związki o dwóch obliczach cz. 2
Metabolity wtórnymi grzybów pełnią dwojaką rolę. Z jednej strony, jak penicylina- metabolity wtórne pełnią rolę antybiotyków. Z drugiej strony, mikotoksyny są metabolitami wtórnymi, które stanowią duże zagrożenie dla zdrowia a nawet życia ludzi. Mikotoksyny uznawane są za drugie w kolejności, najważniejsze metabolity, produkowane przez grzyby. Ze względu na aktywność farmakologiczną, uznawane są za przyczynę zatruć i zgonów wielu milionów ludzi i zwierząt. Jednakże jak do tej pory brak jest dokładnych statystyk, ukazujących skalę problemu.

 

Miktoksyny wytwarzane przez Aspergillus

Mikotoksyny wytwarzane przez Aspergillus dzielone są na aflatoksyny, ochratoksyny, patulinę i sterygmatocystynę. Aflatoksyny syntetyzowane głównie przez Aspergillus flavus uznawane są za jednej z najniebezpieczniejszych toksyn tworzonych przez grzyby. Aflatoksyny syntetyzowane są głównie gdy temperatura  osiąga zakres 12-420C, przy jednoczesnej wysokiej wilgotności powietrza. Rozkład toksyny następuje pod wpływem nadtlenku wodoru oraz zastosowania środków o pH zasadowym. Za najniebezpieczniejszą uznawana jest aflatoksyna B1, która może oddziaływać z DNA. Poprzez wiązanie się z guaniną, może powodować transwersję par GC.

Ryc. 1. Aflatoksyna B1

Produktami spożywczymi, w których można odnaleźć stosunkowo wysokie stężenie aflatoksyn są orzeszki ziemne, zboża czy ziarno kakaowca

 

Ochratoksyny

Ochratoksyny uznawane są za główne źródło zatruć mikotoksynami w Polsce. Za główne źródło ochratoksyny uznawane są zboża i produkty ich przerobu Ochratoksyny metabolizowane są zarówno przez grzyby z rodzaju Penicillium jak i Asperillus. Wg stosowanej klasyfikacji, wyróżnia się dwie formy ochratoksyny- A oraz B- obie silnie toksyczne. Produkty ich hydrolizy- alfa, beta- uznawane są za stosunkowo nie groźne. Ochratoksyna A wykazuje silne działanie mutagenne, teratogenne i neurotoksyczne.

 

 Ryc. 2 Ochratoksyna A

 

Sterigmatocystyna

Mikotoksyna syntetyzowana przez grzyby z rodzaju Aspergillus. Wykazuje działanie silnie mutagenne i teratogenne, może prowadzić do raka wątroby. Wg danych GUS zatrucia sterigmatocystyną w Polsce są niezwykle rzadkie.

 

Mikotoksyny a prawo żywnościowe

Ze względu na istotne zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi, Komisja Europejska uregulowała ustawodawstwo dotyczące poziomu mikotoksyn w żywności. Głównym aktem prawnym regulującym tą kwestię jest dyrektywa KE nr 1881/2006 oraz 178/2002. Dyrektywa 1881/2006 podaje najwyższe, dopuszczalne stężenia mikotoksyn w różnych produktach spożywczych. Ponadto, uregulowane są również sposoby wykrywania mikotoksyn w różnych produktach spożywczych.

 

Tabela 1. Dopuszczalna zawartość mikotoksyn wg przepisów unijnych

Nazwa toksyny

Dopuszczalna zawartość wg dyrektywy 1881/2006

Aflatoksyny

Niniejsze rozporządzenie dopuszcza w przypadku orzechów, kukurydzy, owoców suszonych wyższą zawartość aflatoksyn, jeśli nie są one przeznaczone do bezpośredniej konsumpcji przez człowieka czy do użycia jako składnik środka spożywczego.

 

Ochratoksyna A (OA)

Niniejsze rozporządzenie ustala maksymalną zawartość ww. substancji w zbożach i produktach zbożowych, rodzynkach, palonych ziarnach kawy, przyprawach, korzeniu lukrecji oraz produktach spożywczych dla dzieci.

Dopuszczalna dawka tygodniowa (TWI) ochratoksyny A wynosi 120 ng/kg mc

 

Patulina

Dopuszczalne maksymalne dzienne spożycie tej substancji wynosi 0,4 µg/kg masy ciała (mc).

Toksyny Fusarium

Tolerowane dzienne pobranie dla deoksyniwalenolu na poziomie 1 µg/kg mc, prowizoryczne PMTDI na poziomie 0,2 µg/kg mc dla zearalenonu oraz 2 µg/kg dla fumonizyn, 0,7 µg/kg mc dla niwalenolu, łączną tymczasową TDI na poziomie 0,06 μg/kg masy ciała dla toksyn T-2 i HT-2

 

 

 

Edyta Bańcyr

 

Źródła

Źródła:

Benetti J.W., Kilch M. 2003. Mycotoxins. Clin Microbiol Rev. 2003 July; 16(3): 497–516.

Richard J.L. 2007. Some major mycotoxins and their mycotoxicoses--an overview. Int J Food Microbiol. 2007 Oct 20;119(1-2):3-10. Epub 2007 Jul 31.

 

Materiały konferencyjne- 10th International Conference „Mycotoxins and moulds” Bydgoszcz 2013

http://www.food.gov.uk/policy-advice/mycotoxins/#.UjQX0rvwFrQ

http://europa.eu/legislation_summaries/food_safety/contamination_environmental_factors/l21290_pl.htm

KOMENTARZE
news

<Styczeń 2025>

pnwtśrczptsbnd
30
31
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
1
2
Newsletter