W intensywnie rozwijającej się biogospodarce ostatnio często można spotkać się z terminem ProBio Emów, określającym tzw. pożyteczne mikroorganizmy. Są one definiowane jako naturalne, odpowiednio dobrane kompozycje żywych szczepów mikroorganizmów, należących do probiotyków (pro bios – ,,dla życia” ), pozyskiwanych na drodze procesów fermentacji i wzmacniających odporność roślin i zwierząt na działanie patogenów.

Rola i korzyści płynące ze stosowania

Preparaty można stosować zarówno w produkcji roślinnej, jak i zwierzęcej. W pierwszym przypadku mikroorganizmy zapewniają nam poprawę żyzności gleby, w której zachodzą intensywne procesy próchnicotwórcze, w wyniku których gleba wzbogacana jest o korzystne składniki pokarmowe, wykorzystywane przez rośliny i zwierzęta. Oprócz poprawy struktury gleby probiotyki wpływają korzystnie na rozkład resztek pożniwnych, kondycję i zdrowie roślin, a także na lepsze przyswajanie nawozów, które związane jest ze zmniejszeniem ilości ich stosowania. Dlatego w pewnym stopniu jest to alternatywa dla stosowania środków chemicznych w rolnictwie, która pozwolą zmniejszyć niekorzystny wpływ chemizacji na środowisko naturalne.

Przy prowadzeniu chowu lub hodowli zwierząt działanie probiotyków oparte jest na stymulacji rozkładu pokarmu oraz ochronie mikroflory przewodu pokarmowego, która odpowiada za prawidłowy przebieg trawienia treści pokarmowej. Ponadto wykorzystując starannie wyselekcjonowane szczepy mikroorganizmów, głownie bakterii fermentacji mlekowej, uzyskać można wysokiej jakości kiszonki oraz sianokiszonki posiadające dobre walory smakowe oraz nie ulegające procesom psucia po otwarciu pryzmy. Coraz częściej spotyka się firmy, które stosują preparaty probiotyczne do zabezpieczenia magazynów przed działaniem niekorzystnych mikroorganizmów (np. pleśni), głównie tych, w których przechowywane są płody rolne.

Sposób użycia i mechanizm działania

W produkcji roślinnej preparaty podawane są bezpośrednio do gleby lub na roślinę przez oprysk, podlewanie lub moczenie. ProBio Emy dla zwierząt dostępne są w formie roztworów do picia, a także paszy suchej i mokrej. Mechanizm działania polega na jak największym wysyceniu danego środowiska pożytecznymi mikroorganizmami, które będą wypierały z niego drobnoustroje patogenne. Zabieg ten nie jest prosty i wymaga systematycznego stosowania preparatów przez pewien okres czasu.

Probiotyki w żywieniu bydła - stosować czy może lepiej nie?    

Od momentu wprowadzenia 1 stycznia 2016 roku zakazu stosowania antybiotyków paszowych zastosowanie ProBio Emów w żywieniu zwierząt zostało rozpropagowane na szeroką skalę. Zwolennicy są zdania, że preparaty wywołują korzystny wpływ na przyrost masy ciała, lepszą zdrowotność, a także rzadsze występowanie biegunek i zaburzeń układu pokarmowego. Przeciwnicy natomiast twierdzą, że są źródłem zakażeń i wywołują nadmierną stymulację układu odpornościowego zwierząt.

Dostępne jest wiele badań i publikacji, które wskazują, że stosowanie probiotyków jako naturalnego ekologicznego dodatku paszowego jest uzasadnione. Krowy, w których diecie znajdują się wspomniane dodatki charakteryzują się m.in. lepszą odpornością na dolegliwości przewodu pokarmowego, większą mlecznością  oraz poprawą płodności.

Mankamenty ekonomiczne

Często przeszkodę w stosowaniu preparatów probiotycznych może stanowić wysoki koszt ich zakupu. Należy jednak pamiętać o istnieniu przesłanek, które pokazują, że systematyczne stosowanie pożytecznych mikroorganizmów w gospodarstwie przynieść może bardzo korzystne efekty, wpływając na jakość plonów lub produktów, przez co zmniejszeniu ulegną koszty produkcji i eksploatacji.

Podsumowanie

Wszystko wskazuje na to, że przez najbliższe lata zainteresowanie probiotechnologią w produkcji roślinnej i zwierzęcej będzie cieszyć się dużym powodzeniem, co skutkować może polepszeniem jakości produktów spożywczych, jak i stanu środowiska naturalnego, przez zmniejszony wpływ nawozów sztucznych na ich uprawę, a także wyeliminowanie uciążliwych patogenów zaburzających hodowlę zwierząt.

Wojciech Cichocki