Ponad 3 lata temu, w lutym 2000 r. dr Piotr Chomczyński, prezydent i dyrektor Centrum Badań Molekularnych (Molecular Research Center, MRC) w Cincinnati, otrzymał list gratulacyjny z filadelfijskiego Instytutu Informacji Naukowej (ISI): "Pańska praca [...] stała się niespotykanej miary przebojem naukowym. [...] Jest najbardziej cytowaną pracą naukową w dziedzinie nauk biomedycznych w ciągu ostatnich dwudziestu lat, osiągnęła blisko 40 tys. cytowań. Gratulujemy". List stanowił zapowiedź publicznego przedstawienia światowej klasyfikacji prac naukowych, która została ogłoszona we wrześniu 2000 roku przez wspomniany Instytut Informacji Naukowej.
Niedawno, bo we wrześniu 2003 r., a więc trzy lata później, znany brytyjski dziennik „The Guardian” (1) ogłosił pod znamiennym tytułem „The Gigants of Science” listę elity naukowców, których prace w ciagu ostatnich dwudziestu lat w szczególny sposób wpłynęły na rozwój światowej nauki. Wśród dwudziestu pięciu wymienionych naukowców na siedemnastym miejscu znalazł się, jak można się było tego spodziewać, dr Piotr Chomczyński, którego prace osiągnęły już blisko 50 tysięcy cytowań. Zaraz potem słynna „Science” (2) wskazała, że jedna z publikacji dr Chomczyńskiego (3) ciągle przewyższa w ilości cytowań najbardziej cytowaną publikację słynnego Berta Vogelsteina z Analitycal Biochemistry, zajmującego na liście Gigantów Nauki pierwsze miejsce. Ta pojedyncza publikacja dr Chomczyńskiego ciągle zajmuje pierwsze miejsce na światowej liście cytowań w ciagu ostatnich 20 lat. Taka liczba cytowań jest olbrzymia, szczególnie jeśli się ją porówna z przeciętną publikacją naukową, która jest cytowana około piętnastu razy w okresie pięciu lat.
Sukces polskiego naukowca stał się możliwy dzięki jego przełomowym pracom nad rozwojem metod badawczych w dziedzinie biochemii i biologii molecularnej. Szybkie metody do izolowania RNA, DNA i białek opracowane przez dr Piotra Chomczyńskiego, zrewolucjonizowały badania molekularne na całym świecie i umożliwiły niebywały postęp w biologii, genetyce, medycynie klinicznej, agrotechnice, przyniosły mu światową sławę i również sukces biznesowy i finansowy. Okazały się niezastąpione w badaniach chorób nękających ludzkość, poczynając od genetycznych poprzez te, które swym zasięgiem epidemiologicznym stwarzają zagrożenie dla całych populacji w krajach Trzeciego Świata. Obecnie nie ma praktycznie żadego laboratorium biomedycznego na całym świecie nawet i w kosmosie, które by nie stosowało jego metod. Dzięki nim dr Piotr Chomczyński stał się jednym z najbardziej znanych na świecie naukowców i jest jedynym Polakiem w historii polskiej nauki, który osiągnął taką liczbę cytowań i sławę.
Prace nad nowymi metodami rozpoczął dr Chomczyński jeszcze w Polsce, gdy był kierownikiem zakładu w znanej warszawskiej uczelni Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, a zastymulowały go do podjęcia tej mało wdzięcznej tematyki, trudności w latach 80. w zaopatrzniu laboratoryjnym w ówczesnym PRL. Jak to się często zdarza, potrzeba stała się zaczynem odkrycia. W tamtym okresie izolowanie kwasu rybonukleinowego wymagało użycia bardzo skomplikowanej i czasochłonnej metody oraz ultrawirówki kosztującej około 100 tysięcy dolarów. Bez takiej wirówki nie można było prowadzić badań molekularnych, a ówczesne fundusze na naukę w Polsce najczęściej nie pozwalały na zakup drogich urządzeń. Dr Chomczyński wspomina: "Zdawałem sobie doskonale sprawę, że nie będę mógł prowadzić zamierzonych badań, jeśli nie zdołam wymyślić innej alternatywnej metody. I tak się zaczęło...". Prowadząc badania w Stanach Zjednoczonych opublikował w 1987 roku swoją pierwszą metodę w znanym czasopiśmie naukowym Analytical Biochemistry (3). W pracy, która stała się rewelacją, opisywał odkrycie jednoetapowej, bardzo wygodnej i szybkiej izolacji RNA a zarazem niebywale selektywnej i dokładnej. Metoda ta stała się rewolucyjną zmianą w dotychczasowej praktyce badań, jeśli weźmie się pod uwagę, że czas analizy skraca z czterech dni do trzech godzin.
To, że znalazł się akurat w USA skłoniło go do podjęcia odważnej decyzji: "Pomyślałem, że jeśli jestem w Ameryce, to może trzeba spróbować działalności i w biznesie". Uzyskuje pierwsze patenty i szybko realizuje ten pomysł i już w 1987 roku zakłada pierwsza firmę o nazwie Cinna Scientific Inc., w której rozpoczyna prace nad wprowadzaniem w życie swego pomysłu. Metoda chwyta, firma szybko zaczyna się rozwijać. Zachęcony pierwszymi sukcesami, zakłada w 1989 roku drugą firmę, a właściwie instytut - Molecular Research Center, Inc (MRC) - którego misją jest zarówno prowadzenie badań naukowych, jak i produkcja zestawów odczynników do już opracowanych i do nowo projektowanych metod. Do MRC przenosi większość działań związanych z produkcją RNAzolu, pierwszego słynnego produktu, który zrewolucjonizował biologię molekularną. Po trzech latach dr Chomczyński opracowuje nową technologię –TRI Reagentu (4) do równoczesnej izolacji RNA, DNA i białek. Otrzymuje kolejny patent. Wprowadza nowy, ulepszony odczynnik do izolacji RNA, który jest tak dobry, że jego produkcja nie nadąża za popytem.
Wszyscy na całym świecie chcą używać TRI Reagentu - taka jest nazwa nowego odczynnika, sprzedawanego wkrótce także przez innych dystrybutorów pod rożnymi znakami firmowymi. Oprócz produkcji pożądanych odczynników, rozwija równocześnie badania prowadzące do powstania nowych technologii w dziedzinie izolacji kwasów nukleinowych. Prowadzi nadal działalność akademicką na uniwersytecie w Cincinnati, ale nadmiar obowiązków powoduje, że w 1996 roku rezygnuje ze stanowiska na uczelni, aby całkowicie poświęcić się pracy w MRC. Obecnie dr Chomczyński kieruje badaniami nad nowymi metodami i technologiami laboratoryjnymi, ale także nad nowymi farmaceutykami do zwalczania szeregu poważnych chorób.
Dr Piotr Chomczyski jest znanym i cenionym naukowcem, biznesmanem, społecznikiem i filantropem zauważanym szczególnie przez media na kontynencie amerykańskim. Dr John Hutton, dziekan Akademii Medycznej Uniwersytetu w Cincinnati, uczelni, z którą dr Chomczyński związany był przez wiele lat tak pisze: "Nigdy nie miałem kolegi tak wybitnego. Zaszczytem dla Akademii Medycznej jest to, że pracował Pan w naszej uczelni jako profesor i że jest Pan nadal jej bliskim przyjacielem”. W „Cincinnati Post” z 27 kwietnia 2000 r pod takim tytułem piszą o dr. Chomczyńskim: "Pionier wyznaczający drogę biotechnologii","W molekularnej biologii to nazwisko jest podstawą"; "Produkty MRC pozwalają na badania AIDS i raka". Natomiast obecny gubernator stanu Ohio BobTaft powiedział niedawno o dr Chomczyńskim w wywiadzie telewizyjnym w listopadzie 2003: „Ohio jest dumne , że jeden z najbardziej znanych naukowców – dr Chomczyński znalazł tu swój dom” i „Dr Chomczyński jest dobrym przykładem do czego może doprowadzić wyjątkowa naukowa przenikliwość i przedsiębiorczość gdy są wykonywane z pasją i jego Molecular Research Center jest liderem w rozwoju genomics”..Pisała o nim także prasa polonijina (5,6). We wrześniu 2003 Gazeta Wyborcza”(7) podała wiadomość o dr. Piotrze Chomczyńskim pt. „Polak wśród najczęściej cytowanych naukowców świata”. Artykuł ten wywołał potem ciekawą dyskusję internetową w „Gazecie Wyborczej” na temat możliwości i trudności jakie stają przed naukowcami Polski obecnej. A marszałek Sejmu, prof. Dr. hab. Longin Pastusiak napisał w liście gratulacyjnym 26 listopada 2003: Proszę przyjąć serdeczne wyrazy uznania dla Pańskiego wkładu w światowy rozwój badań molekularnych. Opracowane przez Pana metody badawcze przyczyniły się do niebywałego postępu w biologii, genetyce i medycynie klinicznej czego dowodem jest umieszczenie Pańskiego nazwiska wśród elity naukowców, których dokonania w szczególny sposób wpłynęły na rozwój nauki. Pańska działalność naukowa a także dla Polonii mogą służyć za wzór Polaka działąjącego na emigracji. Stał się Pan elitą nowego kraju nie zapominając wszakże o swoich korzeniach, co szczególnie akcentuję jako Marszałek Sejmu, Izby która wspiera i opiekuje się Polonią i Polakami za granicą”.
Dr Piotr Chomczyński otrzymał wiele dyplomów m. in. od The Republican Congressional Comittee, Polish American Society in Greater Cincinnati, a jego Molecular Research Center został uznany w 1995 roku za najszybciej rozwijajaca się firmę w Ohio i został za to nagrodzony, a w 1998 roku otrzymał nagrodę stanową za wybitne osiagnięcia eksportowe. Dr Piotr Chomczyński jest wyjątkowym przykładem Polaka, który będąc człowiekiem wielkiego sukcesu zawodowego i finansowego potrafi dojrzeć potrzeby Polski, Polonii i kraju obecnego zamieszkania, a także wspierać Polaków, którzy znaleźli się w potrzebie na emigracji. Jest cenionym obywatelem Cincinnati zapraszanym na spotkania przez Gubernatora Ohio i innych przedstawicieli władz stanu Ohio.
Kariera naukowa dr. Chomczyńskiego rozpoczęła się i w dużej mierze rozwijała w Polsce. Studiował i ukończył biochemię na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Warszawskiego. Potem, w Polskiej Akademii Nauk, w Instytucie Biochemii i Biofizyki zdobywał kolejne stopienie naukowe - doktora i doktora habilitowanego. Jednakże jego kariera badawcza od początku związana była głównie z Instytutem Genetyki i Hodowli Zwierząt Polskiej Akademii Nauk w Jastrzębcu koło Warszawy, gdzie po studiach rozpoczął działalność naukową, osiągając po pewnym czasie stanowisko kierownika zakładu biochemii. Następnie został powołany na stanowisko kierownika katedry biochemii na wydziale weterynarii w warszawskiej Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW), równocześnie był zatrudniony na wydziale zootechniki tej samej uczelni. W czasie pracy na tej uczelni był wielokrotnie wybierany do Rady Naukowej. Działał w zarządzie Polskiego Towarzystwa Biochemicznego i w Europejskiej Federacji Biochemicznej. Obecnie jest członkiem rad redakcyjnych wielu czasopism naukowych, w tym Acta Biochimica Polonica.
Tak jak wielu polskich naukowców, odbywał zagraniczne staże naukowe w ośrodkach badawczych o najwyższej randze. Prowadził badania w najlepszych amerykańskich rządowych instytucjach naukowych zajmujących się zagadnieniami zdrowia człowieka - w Narodowym Instytucie Chorób Artretycznych i Metabolicznych, w Narodowym Instytucie Rakowym oraz w Narodowym Instytucie Zdrowia w Bethesda koło Waszyngtonu. Z ostatniego pobytu, który przypadł na okres stanu wojennego w Polsce, nie wrócił już do kraju. Został zaangażowany na prestiżowe stanowisko dyrektora Laboratorium Endokrynologii Molekularnej w Zakładzie Metabolizmu Akademii Medycznej na Uniwersytecie w Cincinnati, gdzie pracował do 1995 roku.
Tematyka, która fascynowała dr. Chomczyńskiego zarówno w Polsce, jak i potem w USA, dotyczyła głównie molekularnych podstaw endokrynologii. Szczególnie interesowała go hormonalna regulacja laktacji, bardzo ważna zarówno dla zdrowia karmiącej matki i dziecka, jak dla ekonomicznych podstaw żywienia. Innym interesującym go zagadnieniem były przyczyny powstawania raka piersi. Za osiągnięcia naukowe w tych dziedzinach otrzymał prestiżową nagrodę Polskiej Akademii Nauk.
Dr Chomczyński czy to w Polsce, czy w USA potrafił znaleźć czas na pracę społeczną i działalność filanfropijną. W okresie studiów na Uniwersytecie Warszawskim był aktywnym współorganizatorem życia studenckiego na wydziale biologii mieszczącym się wtedy w zabytkowym budynku Szkoły Głównej. Jest fundatorem najważniejszej i wysokiej nagrody im. J.K.Parnasa dla polskich naukowców przyznawanej corocznie w Polsce przez Polskie Towarzystwo Biochemiczne. Sponsorował wiele znanych konferencji naukowych w Stanach Zjednoczonych i różnych przedsięwzięć organizowanych przez władze miasta Cincinnati. Jako jedyny Polak w w tym mieście znany jest ze sponsorowania podręczników dla studentów, sponsoruje przedmiot „science” w szkołach w Cincinnati, działalność miejscowej Izby Handlowej. Propaguje także amerykańską muzykę typu „folk” z regionu Ohio i Kentucky i ostatnio został producentem pierwszej płyty CD pt. „Golden Fields of American Folk Music”.
Wspierał i wspiera działalność polonijną w Stanach Zjednoczonych, a szczególnie polonijne wydawnictwa np znany kwartalnik „2B”,wydawany w Ann Arbor, - miesięcznik społeczno-kulturalny „Polonia Kalifornijska” wydawany w San Diego „Periphery”, wydawane przez polska grupę z katolickiego uniwersytetu w Orchard Lake w Michigan, subsydiował piękny „The Polish Heritage Art Calendar” , a w swojej działalności biznesowej wykorzystuje prace polskich artystów jak np. prace Rafała Olbińskiego do wydawanych corocznie katalogów.
Jest też znanym i cenionym kolekcjonerem malarstwa polskiego zgromadzonego w 3 prywatnych galeriach w których znajdują się prace wielu znanych polskich artystów. Jego zainteresowanie malarstwem owocuje wspieraniem młodych polskich artystów-plastyków przybywających do USA. Ostatnio sponsoruje amerykański film o polskim plakacie nakręcany przez amerykańskich filmowców ze stanu Oregon.
Jego żona, dr Judy Heiny, profesor na Uniwersytecie w Cincinnati, zna historię i kulturę Polski jak żadna inna Amerykanka, a ich syn Peter Chomczyński, przygotował niedawno projekt szkolny pt. „ Walka Polskiego Podziemia w czasie Drugiej Wojny Światowej „ , który spotkał się z dużym zainteresowaniem wśród kolegów i nauczycieli. Warto wspomnieć, że sukces jego ojca spowodował, że wielu kolegów pragnie studiować biochemię i ma bardzo pozytywną opinię o Polsce.
Dr. Piotr Chomczyński jest bohaterem filmu pt. „Anatomia Sukcesu” nakręconego ostatnio przez polską wytwórnię filmów dokumentalnych z Poznania w reżyserii Piotra Barełkowskiego, w którym „ przedstawiane są portrety wybitnych obywateli Stanów Zjednoczonych polskiego pochodzenia, którym udało się zrobić karierę naukową lub odnieść sukces w biznesie. Stali się elitą swojej nowej ojczyzny.” ( cytat ze scenariusza). Film będzie emitowany w Polsce w styczniu i lutym 2004.
Dr Piotr Chomczyński święci obecnie triumf, który jest jego osobistym sukcesem, ale także sukcesem dla polskiej nauki i dla Polonii. Trzeba pamiętać, ze obecnie, gdy tak głośno o odczytaniu zapisu ludzkiego genomu, zapotrzebowanie na słynną metodę polskiego naukowca będzie jeszcze większe, gdyż wymagać jej będą badania nad genami składającymi się na ludzki genom.- “The Giants of Science”, The Guardian, 25 września 2003
- „Milestons”, Familar names. Science, 302, 779, 2003
- Chomczyński,P., Sacchi, N., Single step method of RNA isolation by acid guanidinium thiocyanate-phenol-chloroform extraction. Anal. Biochem. 162, 156-159, 1987
- Chomczyński, P., A reagent for the single –step simultaneous isolation of RNA, DNA and proteins from cells and tissue samples. BioTechniques 15, 532-537, 1993
- J. Barankiewicz, „Potrzeba zaczynem odkrycia”- nowojorski „-Nowy Dziennik -Przegląd Polski” , 22 września 2000
- J. Barankiewicz„Gigant z Cincinnati”- Nowy Dziennik”, 25-26 września
- S. Zagórski, „Polak wśród najczęściej cytowanych naukowców świata”, Gazeta Wyborcza, 29 września 2003
Jerzy Barankiewicz
Dr Jerzy Barankiewicz jest dyrektorem badań klinicznych w Molecular Research Center, Inc. w Cincinnati, Ohio, USA. Jest ekspertem o światowej renomie w dziedzinie biochemii i farmakologii puryn, nukleozydów i nukleotydów. Zajmował się także biochemią porównawczą, rozwojem nowych metod chemoterapeutycznych, immunosupresją, ischemią, rozwojem nowych związków przeciwzapalnych, związków zapobiegających atakom serca, biologicznie aktywnymi peptydami i ich receptorami, konserwacją tkanek, oraz anemią sierpowatą. Odkrył nowe reakcje metaboliczne m.innymi cykl nukleozydowy. Posiada doświadczenie w biochemii, biologii komórki, farmakologii, toksykologii, biotechnologii, w zarządzaniu i w dydaktyce.
Studiował biochemię na Uniwesytecie Warszawskim i Łódzkim, a staż podoktorancki odbył w Cancer Research Unit na University of Alberta w Edmonton. Był długoletnim pracownikiem Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN w Warszawie. Od 1981 roku prowadzi prace badawcze za granicą w renomowanym Research Institute, Hospital for Sick Children w Toronto, Gensia Pharmaceuticals Inc. w San Diego, Cypros Pharmaceuticals Corp w Carlsbad, The Ferring Research Institute, La Jolla oraz jako konsultant naukowy w Science Information Connection LLC, San Diego. Jest autorem ponad 200 prac naukowych i doniesień na zjazdach. Jest doradcą naukowym na międzynarodowych sympozjach purynowych, recenzentem prac naukowych w wielu czasopismach naukowych i grantów oraz jest członkiem Grupy Zaufania IBB PAN. Jest członkiem wielu towarzystw naukowych.
Zajmuje się też dziennikarstwem. Jest członkiem redakcji miesięcznika spłeczno-kulturalnego „Polonia Kalifornijka”. Prowadzi rozległą działalność polonijną związaną z propagowaniem polskiej kultury, nauki i sztuki oraz związków kulturalnych, naukowych i gospodarczych miedzy Polską i Kalifornią. Jest założycielem i dyrektorem znanego „Polskiego Salonu Artystycznego w San Diego”. Był długoletnim dyrektorem Stowarzyszenia Miast Siostrzanych San Diego-woj. Mazowieckie i Warszawa, dyrektorem Polsko-Kalifornijskiej Izby Handlowej oraz Polskiej Szkoły w San Diego.
Dr Barankiewicz jest laureatem Nagrody Naukowej Sekretarza PAN, jest odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi PR oraz laureatem nagrody literackiej przyznanej w Tarnowie przez Forum Mediów Polonijnych w 2003 r.Kontakt:
jbaranki@aol.com, jbarankiewicz@mrcgene.com
14 stycznia 2004r.
KOMENTARZE