W jaki sposób dowiedziała się Pani o programie LIDER i jak wyglądała Pani droga do zostania Liderem Polskiej Nauki?

Cały czas śledzę strony internetowe zarówno NCN jak i NCBR, gdzie umieszczane są oferty kierowane do młodych naukowców. Poza tym, na naszym Wydziale jest już kilku laureatów programu LIDER. Kiedy dowiedziałam się o kolejnej - IV edycji programu, postanowiłam wziąć w niej udział.

Aby uzyskać finansowanie konieczne było złożenie wniosku do NCBR z opisem i założeniami projektu, w ramach którego przeprowadzone będą badania o charakterze aplikacyjnym. Po pierwszym etapie oceny merytorycznej wniosku, kilkadziesiąt najlepszych zostało zakwalifikowanych do drugiego etapu. Była to rozmowa potencjalnego lidera z panelem ekspertów. W wyniku tej rozmowy wyłoniono laureatów.

Nie jest to Pani pierwsza nagroda, w roku 2011 została Pani laureatką programu START organizowanego przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej.

Tak, ma pani rację. W trakcie ostatniego roku moich studiów doktoranckich zostałam laureatką programu START. Wyróżnienie to uzyskałam za dotychczasowe osiągnięcia i dorobek naukowy. Program LIDER ma nieco odmienną formę. Jest to program w ramach którego wykonywane będą prace badawcze o charakterze aplikacyjnym. Ponadto, daje on możliwość kierowania pracą osób zatrudnionych w ramach projektu. Bez wątpienia obydwa wyróżnienia są ogromną motywacją do dalszej pracy.

Mikrosystemy Lab-on-a-chip są narzędziem Mikrobioanalityki. Jak rozpoczęła się Pani przygoda z tą dziedziną wiedzy? Skąd pomysł na wykorzystanie mikrosystemów Lab-on-a-chip do modelowania i badania wzrostu komórek mięśnia sercowego?

Tematyką badań, którą zajmuję się obecnie zainteresowałam się już w trakcie studiów magisterskich. Następnie, rozpoczęłam doktorat związany z wytwarzaniem systemów Lab-on-a-chip. Prace wykonywałam pod opieką prof. Zbigniewa Brzózki, w zespole który posiada bardzo duże doświadczenie w tej tematyce. Wytwarzane przeze mnie mikroukłady stanowić mają narzędzia usprawniające m.in. badania nowych leków oraz poznawanie mechanizmów występujących w różnego typu chorobach. Choroby serca są jedną z najczęstszych przyczyn zgonu na świecie. Właśnie w odpowiedzi na tę sytuację pojawił się pomysł wykorzystania mikrosystemów Lab-on-a-chip do modelowania i badania wzrostu komórek mięśnia sercowego.

Podczas jednego z etapów programu LIDER miała Pani za zadanie przekonać grono wybitnych naukowców o znaczeniu zaproponowanego przez Panią rozwiązania dla handlu i gospodarki. Jakich argumentów użyła Pani w dyskusji?

W wyniku realizacji projektu zostanie opracowane nowatorskie mikronarzędzie, pozwalające w przyszłości na przeniesienie opracowywanych mikroukładów z laboratoriów . Ostatecznymi odbiorcami i użytkownikami tego mikrosystemu mogą być zespoły badawcze pracujące w laboratoriach biologicznych, medycznych i farmaceutycznych, zajmujące się opracowywaniem metod terapeutycznych chorób serca.

Założeniem programu LIDER jest wsparcie innowacyjnych projektów młodych naukowców oraz ich doświadczeń w kierowaniu własnym zespołem nadawczym. Proszę powiedzieć czy stworzyła Pani już swój zespół? Kto wchodzi w jego skład?

W skład zespołu badawczego wchodzić będą młodzi naukowcy, doktorzy i doktoranci. Będą to osoby specjalizujące się w różnych dziedzinach nauki: inżynierowie, chemicy, biolodzy oraz biotechnolodzy.

Czy korzysta Pani ze wsparcia merytorycznego osób ze środowiska naukowego z zagranicy?

Wiedzę na temat prac związanych z wytwarzaniem systemów Lab-on-a-chip do zastosowań w biologii czerpię głównie z konferencji międzynarodowych i bieżącej literatury. Ponadto, w listopadzie tego roku rozpoczynam trzymiesięczny staż w jednej ze Szwajcarskich uczelni. Zespół badawczy, do którego jadę jest jednym z czołowych w Europie, zajmujących się tą tematyką.

Na realizację swojego innowacyjnego projektu otrzymała Pani grant w wysokości 1 mln złotych. Na co przeznaczy Pani tę kwotę?

Pieniądze uzyskane w ramach grantu przewidziane są przede wszystkim na zakup odczynników i materiałów niezbędnych do realizacji projektu. Laboratorium w którym prowadzone będą badania, posiada niezbędne zaplecze aparaturowe zarówno do wytwarzania mikroukładów, jak i hodowli komórek. W związku z czym, zostanie ono uzupełnione drobnym sprzętem aparaturowym. Część pieniędzy przeznaczona będzie na promocję projektu i wyjazdy na konferencję, gdzie przedstawiane będą rezultaty naszych prac. Przewidziane jest również wynagrodzenie dla członków zespołu badawczego.

Jaki będzie finał Pani badań w ramach projektu „Mikrosystem Lab-on-a-chip do modelowania i badania komórek mięśnia sercowego” Czy zamierza Pani w przyszłości opatentować stworzone mikrosystemy?

W ramach niniejszego projektu opracowany i wykonany zostanie mikroukład o przestrzennej budowie, który będzie umożliwiał prowadzenie badań w prosty i zautomatyzowany sposób. Efektem końcowym niniejszego projektu będzie opracowanie demonstratora przygotowanego do wprowadzania i hodowli wybranych komórek mięśnia sercowego. Ponadto zostaną opracowane raporty i projekty opisujące metodę wprowadzenia, hodowli i analizy komórek mięśnia sercowego w mikroukładzie. Nowoopracowane technologie i mikrosystem zostaną zgłoszone do opatentowania.

Serdecznie dziękuję za rozmowę i życzę dalszych sukcesów.

Z Panią dr inż. Elżbietą Jastrzębską rozmawiała redaktor Maja Haczyk.