Negocjowanie projektu programu finansowania badań i innowacji w Europie z rekordowym budżetem 80 mld euro, uzgodnienie kierunku reform europejskich uniwersytetów i przypomnienie Unii o polskich korzeniach Skłodowskiej-Curie. To tylko niektóre sukcesy polskiej prezydencji w nauce i szkolnictwie wyższym. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przez ostatnie sześć miesięcy koordynowało działania polskiej prezydencji w dziedzinie nauki, wyższej edukacji i innowacyjności. Zorganizowano 40 ministerialnych debat i eksperckich konferencji w różnych miastach Polski, w których uczestniczyło ponad 8 tysięcy gości – unijni komisarze, ministrowie i przedstawiciele rządów unijnych państw, polscy i zagraniczni eksperci, naukowcy i badacze z Europy i świata. Dyskutowano m.in. o przyszłości internetu, zdrowej i bezpiecznej żywności, przyszłości badań nad czystą energią,  efektywniejszym finansowaniu badań naukowych czy cywilizacyjnych wyzwaniach, przed którymi staje europejska nauka.

W czasie polskiej prezydencji Komisja Europejska przedstawiła projekt programu finansowania badań naukowych Horyzont 2020 z budżetem 80 mld euro na lata 2014-20. Prace nad Horyzontem 2020 były priorytetem naszej prezydencji w obszarze nauki. Dobrze skonstruowany program finansowania badań  może być dla Europy znaczącym impulsem pobudzającym gospodarkę, w czasie kryzysu ekonomicznego to kluczowe – podkreśla prof. Barbara Kudrycka, minister nauki i szkolnictwa wyższego. – Tak sprawne prace nad tym dokumentem to także polski sukces – dodaje.

Program Horyzont 2020 po raz pierwszy w ramach jednego dokumentu skupia wszystkie unijne środki na finansowanie badań i innowacji.  W projekcie zapisano ułatwienia w dostępie do tych nakładów dla indywidualnych badaczy, a także dla małych i średnich przedsiębiorstw. Ograniczono też formalności i uproszczono procedury. Wszystko po to, by przyciągnąć większą liczbę wybitnych naukowców oraz ułatwić aplikowanie o granty mniejszym zespołom badawczym.

 W projekcie programu Horyzont 2020 zapisano też, że istniejący od 15 lat największy program wspierania naukowców, znany dotychczas jako Marie Curie Action, zmieni nazwę na Marie Skłodowska-Curie Action.

Podczas polskiej prezydencji Rada UE ogłosiła też konkluzje o modernizacji szkolnictwa wyższego.  Zapisano w nich, że państwa Unii powinny dążyć do ściślejszego powiązania uczelni z otoczeniem, wspierania przedsiębiorczości i innowacyjności studentów i naukowców oraz monitorowania zawodowych losów absolwentów, co pozwoli na lepsze dostosowanie oferty edukacyjnej do wymagań rynków pracy.

W rekomendacjach Rady podkreślona została konieczność podnoszenia jakości wyższego wykształcenia przez większą mobilność studentów i naukowców oraz intensywniejszą współpracę transgraniczą. Rada rekomenduje państwom członkowskim kreowanie reform, które umożliwią bardziej elastyczne zarządzanie uczelniami i efektywny system ich finansowania, powiązany z osiąganymi wynikami i konkurencyjnością. Rekomendacje Rady UE są w pełni spójne z zapisami polskiej reformy szkolnictwa wyższego, którą wprowadziliśmy w życie w październiku tego roku – zaznacza prof. Kudrycka -  Cieszę się, że mogliśmy się podzielić z innymi państwami Unii naszymi doświadczeniami w unowocześnianiu systemu szkół wyższych. Wypracowane w Polsce rozwiązania spotkały się z dużym uznaniem w Europie.

W czasie polskiego przewodnictwa w radzie UE przypominaliśmy o konieczności pełniejszego wykorzystania kapitału intelektualnego Europy oraz wzmocnienia mobilności naukowców i studentów. Polska prezydencja postulowała także szersze włączenie do unijnych programów – przede wszystkim programu Erasmus -  studentów z krajów Partnerstwa Wschodniego.  Poświęcona tej tematyce ministerialna konferencja „Go East, Erasmus!”, zorganizowana w październiku w Białymstoku, zgromadziła przedstawicieli kilkunastu państw i odbiła się szerokim echem w całej Europie.

Źródło: pl2011.science.gov.pl

Oprac. Justyna Grzelak