Fot. Mgr Marta Kędziora, źródło: materiały prasowe

Osteoartroza jest schorzeniem, które dotyka głównie osoby starsze, częściej kobiety niż mężczyzn. Podczas choroby chrząstka stawowa ulega stopniowej degeneracji, odsłaniając powierzchnię kości, co powoduje utrudnienia w poruszaniu, sztywność stawów oraz przewlekły ból. Głównymi przyczynami są wiek i wynikające z niego zużycie powierzchni chrząstki stawowej, otyłość związana z przeciążeniem stawów oraz urazy. Obecnie leczenie osteoartrozy jest trudne, a w zaawansowanych przypadkach konieczna jest alloplastyka stawu – wymiana na sztuczny. Ze względu na postępujący charakter choroby, leczenie polega przede wszystkim na łagodzeniu objawów, wydłużeniu okresu remisji oraz przywróceniu i utrzymaniu sprawności ruchowej, jednak cały czas prowadzone są badania mające na celu bliższe poznanie i opracowanie metod terapeutycznych tej choroby. Osobą, która bada osteoartrozę oraz poszukuje sposobów uśmierzenia wynikającego z niej bólu, jest mgr Marta Kędziora.

– Ból pełni rolę sygnału alarmowego, który pozwala np. na uniknięcie urazu, jednak podczas stanów chorobowych ból przewlekły towarzyszy pacjentom stale i wymaga ciągłego przyjmowania leków, znacząco pogarszając komfort życia. W moich badaniach skupiam się na poszukiwaniu nowych strategii leczenia bólu w chorobie zwyrodnieniowej stawów. Chciałabym, aby znalazły realne przełożenie na poprawę życia pacjentów cierpiących na osteoartrozę. Dlatego celem moich badań jest lepsze poznanie mechanizmów choroby oraz poszukiwanie skutecznej terapii i sposobów uśmierzania bólu. W moim projekcie naukowym badam przeciwzapalne działanie polimerów na komórkach chondrocytów oraz synowiocytów pochodzących od pacjentów z osteoartrozą. Projekt ten ma na celu sprawdzenie, czy obserwowany wcześniej efekt przeciwbólowy ma podłoże w hamowaniu stanu zapalnego towarzyszącego osteoartrozie, a także wykazanie, który typ komórek ma większe znaczenie w działaniu związków – mówi mgr Marta Kędziora.

Polska neurobiolog uczestniczyła w badaniach, które wykazały znaczące różnice w reakcji na stan zapalny komórek błony maziowej (synowiocytów) pochodzących od pacjentów cierpiących na osteoartrozę w porównaniu do komórek pobranych od osób zdrowych. Wraz z zespołem badała regeneracyjny oraz przeciwbólowy potencjał komórek macierzystych pozyskanych z tkanki tłuszczowej. Na potrzeby projektu zostały zsyntetyzowane nowe polimery, mające za zadanie polepszenie przeżywalności komórek macierzystych w warunkach mrożeniowych. W czasie badań okazało się, że polimery same w sobie (podane grupie kontrolnej, czyli takiej która nie otrzymała komórek macierzystych) wykazywały działanie przeciwbólowe i regeneracyjne.

Mgr Kędziora kontynuuje badanie przeciwzapalnego działania nowych, udoskonalonych polimerów. W projekcie w ramach konkursu NCN PRELUDIUM 20 zajmuje się sprawdzeniem bezpieczeństwa nowych związków oraz oceną wpływu biokompatybilnych polimerów na stan zapalny komórek budujących staw. Stan zapalny w obrębie stawu dotkniętego osteoartrozą jest ważnym czynnikiem przyczyniającym się do postępu choroby. Obniżenie zapalenia za pomocą nowych polimerów o różnych względnych długościach bloków może znacząco przyczynić się do zahamowania rozwoju osteoartrozy już na wczesnym jej etapie. Nowe związki mogą wykazywać lepsze właściwości niż stosowane obecnie leki, takie jak np. kwas hialuronowy, które dają jedynie krótkotrwały efekt poprawy funkcjonalności stawu.