Biotechnologia.pl
łączymy wszystkie strony biobiznesu
Męski chromosom płciowy traci geny przez szybką ewolucję
01.08.2009
Para naukowców z Penn State odkryła, że chromosom Y wyewoluował w szybszym tempie niż jego partner chromosom X (występujący u samców i samic). Ta nagła ewolucja chromosomu Y doprowadziła do dramatycznej utraty genów na tym chromosomie.
Jeżeli prędkość ta zostanie zachowana może doprowadzić w końcu do całkowitego zniknięcia tego chromosomu.

Kiedy biolodzy ustalili, że chromosom Y ewoluuje szybciej i w rezultacie traci o wiele więcej genów, chcieli dowiedzieć się dlaczego chromosom Y nie zniknął do tej pory całkowicie. Obecnie chromosom Y zawiera mniej niż 200 genów, a chromosom X – ok. 1100. Wiadomo, że kilka genów na chromosomie Y jest bardzo istotna – np. geny odpowiedzialne za tworzenie plemników, ale również wiadomo, że większość z nich była nieistotna do przeżycia, dlatego zniknęła. Doprowadziło to do różnej liczby genów między, niegdyś identycznymi, chromosomami X i Y. Mimo, iż chromosom Y nadal ulega degradacji, niektóre z pozostałych na tym chromosomie genów są niezbędne, dlatego pozostały tak długo.

Następnie naukowcy chcieli przetestować hipotezę, że niektóre z genów na chromosomie Y zostały zachowane, ponieważ są niezbędne. Porównali oni ekspresję i funkcje genów z chromosomu Y z analogicznymi genami na chromosomie X. Jeśli geny uległy ekspresji i/lub miały inne funkcje, to logiczne staje się stwierdzenie, że geny z chromosomu Y zostały zachowane, ponieważ potrafią coś czego nie potrafią geny na chromosomie X. Hipoteza ta okazała się poprawna.

Naukowcy znaleźli dowody na to, że następne geny znikną z chromosomu Y i również, że istnieje prawdopodobieństwo całkowitego zniknięcia tego chromosomu bez względu na fakt, że niektóre geny są istotne. Jeśli tak się stanie, nie będzie to koniec rodzaju męskiego. Zamiast tego prawdopodobnie nowa para chromosomów autosomalnych wejdzie na ścieżkę ewolucji, na końcu której stanie się chromosomami płci.

W przyszłości naukowcy planują użyć nowo otrzymanych danych, w celu stworzenia modelu komputerowego, który będzie śledził degradacje chromosomu Y. maja również nadzieję jak dużo czasu minie zanim chromosom Y zniknie oraz zidentyfikować procesy, które pełnią istotna rolę w procesie degradacji chromosomu Y.


Melisa A Wilson, Kataryna D. Makowa „Evolution and survival on eutherian sex chromosomes”; PLoS Genetics, 17 July, 2009, Volume 5, Issue 7

www.plosgenetics.org
KOMENTARZE
Newsletter