Wyniki badań opublikowane w maju w Human Molecular Genetics dają nadzieję na nową, skuteczną metodę leczenia chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, stwardnienie zanikowe boczne, otępienie czołowo-skroniowe czy choroba Huntingtona, spowodowanych produkcją i akumulacją wewnątrz neuronów nieprawidłowych białek.

Kierujący projektem doktor Charbel EH Moussa, który od dawna szukał sposobu usunięcia nieprawidłowych białek z wnętrza komórek nerwowych wpadł na pomysł, aby w tym celu wykorzystać leki przeciwnowotworowe, wywołujące autofagię komórek guza. "Nikt nie próbował czegoś takiego" mówi naukowiec.

Badacze szukali takiego leku na raka, który pokonuje barierę krew-mózg. Kandydatów było dwóch. Ostatecznie zespół Moussa jako cel obrał lek o nazwie Nilotinib – farmaceutyk działający jako inhibitor aktywności kinazy białkowej i stosowany głównie w leczeniu przewlekłej białaczki szpikowej u dorosłych pacjentów. Komórki nowotworowe pod wpływem Nilotinibu ulegają autofagii czyli procesowi degradowania przez komórkę wybranych elementów jej struktury.

"Nilotinib w bardzo małych dawkach, włącza maszynerię utylizujacą toksyczne białka wewnątrz neuronów, co zapobiega ich gromadzeniu w postaci inkluzji zw. ciałami Lewy'ego. Lek dodatkowo uniemożliwia wydzielanie do przestrzeni pozakomórkowej, tworzącego złogi, amyloidu"  – twierdzi doktor Moussa.

"Dawki stosowane w leczeniu białaczki są na tyle wysokie, że lek wywołuje autofagię organelli komórek nowotworowych, a w efekcie śmierć komórki" – podkreśla Moussa. "Wpadliśmy więc na pomysł, aby w badaniach na modelu mysim zastosować niższe dawki leku, stanowiące ok. 1% dawki stosowanej podczas leczenia białaczki, i spowodować tym samym niszczenie jedynie źle działających, nieprawidłowych białek wewnątrz neuronów."

Model badawczy stanowiły myszy z nadekspresją α-synukleiny, która w chorobie Parkinsona i u chorych na demencję tworzy ciała Lewy'ego. Zwierzęta otrzymywały 1 mg Nilotinibu co dwa dni. Naukowcy zaobserwowali eliminację niewłaściwych białek, a w efekcie poprawę sprawności myszy poddawanych działaniu farmaceutyku, w porównaniu do myszy nieleczonych.

Badacze twierdzą, że aby leczenie mogło być skuteczne u pacjentów z chorobą Parkinsona i innymi chorobami neurodegeneracyjnymi, konieczna jest szyba diagnoza i natychmiastowe wdrożenie podawania Nilotinibu.

Obecnie Moussa planuje II fazę badań. Działanie leku ma zostać sprawdzone u osób posiadających nagromadzenie α-synukleiny ze zdiagnozowaną chorobą Parkinsona, postępującym porażeniem nadjądrowym lub atrofią wielonarządową (MSA).

Anna Jasińska

Źródło:

• M.L. Hebron, I.Lonskaya, Ch.E.H. Moussa. Nilotinib reverses loss of dopamine neurons and improves motor behavior via autophagic degradation of α-synuclein in Parkinson's disease models. Hum. Mol. Genet.(2013)doi: 10.1093/hmg/ddt192
• http://www.news-medical.net/news/20130510/Mouse-study-shows-leukemia-halts-accumulation-of-toxic-proteins-linked-to-Parkinsons-disease.aspx