Celem tegorocznej konferencji było zaprezentowanie strategii, modeli zarządzania oraz finansowania centrów badawczych w skali krajowej i europejskiej. W konferencji wzięli udział przedstawiciele największych parków naukowych i technologicznych, sieci naukowych, instytucji finansowych, funduszy inwestycyjnych oraz ośrodków specjalizujących się w transferze wiedzy i kreowaniu spółek technologicznych. Zaproszenia otrzymali również przedstawiciele Komisji Europejskiej oraz polskie instytucje prowadzące naukowe inwestycje infrastrukturalne o wartości powyżej 50 mln euro, podobne do EIT+.

Dzień pierwszy.

Dwudniowe obrady uroczyście otworzył Prezes Zarządu EIT+ prof. Mirosław Miller i Wiceprezydent Wrocławia Adam Grehl.

prof. Mirosław Miller uroczyście otwiera ERIFID 2011           Wiceprezydent Wrocławia Adam Grehl

„EIT+ jest synonimem naszego myślenia o przyszłości. Chcemy dać szansę młodym naukowcom, aby mieli możliwość rozwijania swoich talentów, prowadzenia własnych projektów badawczych blisko gospodarki” – powiedział Adam Grehl. „Dziś, dzięki funduszom Unii Europejskiej, za oknem widzimy realizację ogromnego projektu infrastrukturalnego jakim jest kompleks EIT+. Przed nami jeszcze wiele zadań, ale pamiętajmy, że kluczem są zawsze ludzie. Życzę, aby konferencja była dla Państwa czasem inspiracji, dobrych rozmów, które będą owocne w przyszłości” – zakończył.

Sesja otwierająca obrady konferencji ERIFID 2011 poświęcona była szeroko pojętej tematyce promowania innowacji na globalnym rynku. Rozpoczęło ją charyzmatyczne wystąpienie byłego wiceprezesa koncernu telekomunikacyjnego Nokia Stefana Widomskiego. Opowiadał między innymi o tym, jak i gdzie implementować i rozwijać swoje pomysły, gdzie inwestować w dobie kryzysu. Widomski podkreślił, że w dzisiejszych czasach, innowacja rozumiana jako proces, jest odizolowana od społeczeństwa i hermetycznie ukryta w centrach R&D. „Innowacje muszą ulegać demokratyzacji! Każda innowacja, w jakiejkolwiek dziedzinie będzie nieefektywna, jeśli nie będzie należeć do całej społeczności.” – powiedział. Stefan Widomski poruszył też kwestię zasobów ludzkich. Mówił, że aby wprowadzać innowacje potrzebni są ludzie nie tylko o ponadprzeciętnych, rozbudowanych umiejętnościach, z analitycznymi umysłami, ale przede wszystkim ludzie z pasją, zdolni do poświęcenia swojego czasu na rzecz realizowanego celu.

Mark Mawhinney z organizacji JASPERS (Joint Assistance to Support Projects in European Regions) zaprezentował dobre praktyki dotyczące budowania regionalnych struktur innowacji i zarządzania dużymi projektami badawczymi. Zaprezentował dotychczasowe doświadczenie JASPERS we wspieraniu wielkich przedsięwzięć badawczych i infrastrukturalnych prowadzonych na terenie Europy, finansowanych przez Europejskie Fundusze Rozwoju Regionalnego (EFRR). Warto zaznaczyć, że dotychczas 90% projektów, w które zaangażowane było JASPERS, odniosło sukces.  Mark Mawhinney pokazał, jak powinna wyglądać ścieżka do sukcesu, od pomysłu w dziale R&D do wprowadzenia produktu końcowego na rynek. Ponadto omówił kluczowe czynniki, na które należy zwrócić uwagę podczas realizacji dużych projektów badawczych. Zaznaczył, że oprócz powszechnie stosowanej analizy SWOT (analiza mocnych i słabych stron, a także zagrożeń i szans na powodzenie), warto przeprowadzać analizę ERNY (Expectations, Reality, Needs, Yields), czyli sprawdzić jak wyglądają oczekiwania, a jak rzeczywistość, oraz jakie są realne potrzeby i potencjalne korzyści.

Następnie po krótkiej przerwie kawowej i żywych dyskusjach prowadzonych w kuluarach, rozpoczęła się pierwsza sesja panelowa. Jej celem było zaprezentowanie najlepszych przykładów regionalnych systemów innowacji. Jako pierwszy wystąpił Jakub Ondrousek z Central European Institute of Technology (CEITEC) zlokalizowanego w Brnie. Przedstawił on pokrótce CEITEC, jako centrum najnowszych technologii, zrzeszające 600 naukowców i tysiące studentów, pracujących w 63 grupach badawczych. Głównym celem CEITEC jest integracja nauki i komercjalizacja wiedzy. Realną wizją CEITECu jest uczynienie Moraw Południowych wiodącym regionem naukowym do 2015 roku. Warto zaznaczyć, że CEITEC jest jednym z partnerów przyszłorocznego BioForum 2012, które odbędzie się w Brnie w dniach 23 – 24 maja.

Kolejnym prelegentem był Rikardo Bueno Zabala,  dyrektor w obszarze programów badawczych z Centrum Tecnalia Research & Innovation w Hiszpanii. W prezentacji przedstawił główne wskaźniki sukcesu Tecnalii, którymi są między innymi: fakt, że centrum jest instytucją prywatną, skupienie na badaniach stosowanych, duży wpływ na lokalny przemysł, otwartość, oraz to, iż Tecnalia stała się w krótkim czasie miejscem przyciągającym kreatywnych ludzi pragnących rozwoju, oraz organizacje chętnie współpracujące i generujące innowacje, wiedzę i profity. Dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu sprzyjających czynników i dobremu managementowi zespoły badawcze wiedzą jak zmaksymalizować sukces badań prowadzonych w Tecnalia. Wszystko zgodnie z główną wizją centrum: „Inspirując Biznes”.

Po przedstawicielu Hiszpanii przyszedł czas na Maika Gude – menagera naukowego drezdeńskiego Kompleksu Badawczego European Centre for Emerging  Materials and Processes (ECEMP).  Kompleks Badawczy ECEMP został założony w 2007 roku w Dreźnie. Rozbudowaną sieć interdyscyplinarnych badań prowadzi grupa 37 profesorów z 22 instytutów. ECEMP skupia się głównie nad opracowywaniem technologii wytwarzania nowych materiałów i komercjalizacji swoich wyników. W 14 prowadzonych subprojektach poświęconych rozwijaniu wieloskładnikowych innowacyjnych materiałów, ECEMP celuje w trzy główne obszary zastosowania: energetykę, ochronę środowiska i technologie z nią związane, a także przemysł lekki.

W pierwszej sesji panelowej jako ostatni zabrał głos Łukasz Sztern z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP). Opowiadał o analizie porównawczej polskich Parków Technologicznych. Analiza prowadzona przez PARP od 2010 roku obejmuje 17 obiektów i porównuje parki we wszystkich obszarach działania. Celem bezpośrednim badania benchmarkingowego parków technologicznych w Polsce jest zidentyfikowanie najlepszych praktyk i przekazanie tej wiedzy wszystkim uczestnikom badania, aby poprawić skuteczność ich działania. Badanie służy usystematyzowanemu porównywaniu poszczególnych parków z podobnymi instytucjami z całego kraju, co ułatwia popularyzację najlepszych rozwiązań biznesowych. Benchmarking pozwala również na określenie mocnych i słabych stron tych instytucji w porównaniu z pozostałymi polskimi parkami oraz dostrzeżenie szans i zagrożeń. Działania mają na celu wsparcie kierownictwa i pracowników parków technologicznych oraz właścicieli podmiotów nadzorujących w procesie zarządzania i planowania strategicznego.

Kolejną sesję panelową, poświęconą prezentacji najlepszych światowych modeli transferu technologii oraz ochronie własności intelektualnej otworzył Marek Rosiński radca prawny w Baker & McKenzie. Opowiadał o tym, jak ważnym aspektem jest ochrona, odpowiednie zarządzanie i komercjalizacja wartości naukowej. Poruszył także problem klasycznych dylematów, przed którymi staje niejeden naukowiec. Rozwój naukowy czy własność prywatna, prestiżowe publikacje czy patentowanie wynalazków, badania naukowe czy praktyczne zastosowanie? Rosiński przedstawił też bariery z którymi trzeba się zmierzyć w procesie patentowania wartości naukowej. „Ochrona wartości intelektualnej wymaga wiele wysiłku i poświęcenia” – mówił. Temat ten poruszył także Michel Judkiewicz, Sekretarz Generalny w European Industrial Management Association (EIRMA). Jest to niezależna organizacja zajmująca się efektywnym zarządzaniem i organizacją przedsiębiorstw R&D w Europie, zrzeszająca około 120 największych europejskich firm działających w różnych sektorach. EIRMA pracuje na Europejskim Systemie Patentowym. Z wypowiedzi Rosińskiego i Judkiewicza, choć od siebie niezależnych, nasuwał się jeden smutny wniosek: Polska pod względem ochrony wartości intelektualnej jest daleko w tyle za światową, czy europejską czołówką.

Kolejną prezentację przedstawił Mordechai Sheves wiceprezes ds. transferu technologii z Weizmann Institute of Science. Bardzo istotnym celem działalności instytutu jest konwersja wygenerowanej wiedzy i odkryć naukowych w praktyczne zastosowania, mogące polepszać zdrowie i standard życia. Instytut Wiezmanna skupia się przede wszystkim na podstawowych obszarach nauk, takich jak matematyka, fizyka, biologia i chemia. „Obecna nauka pochodzi z korzeni. Na przykład nie posiadalibyśmy dziś odbiorników GPS gdyby nie teoria względności Einsteina. Dlatego my wychodzimy zawsze od podstawowych założeń.” – wyjaśnił Sheves. Instytut Weizmanna zachęca do współpracy regionalne przedsiębiorstwa i promuje przemysł biotechnologiczny oraz branżę high-tech. W 1959 Instytut Wiezmanna utworzył firmę o nazwie „Yeda”. Przedsiębiorstwo to odpowiada za transfer technologii dla instytutu, składanie wniosków patentowych, utrzymywanie posiadanych patentów, a także prowadzi cały proces komercjalizacji. Współpraca przynosi ogromne sukcesy. Należy tu wspomnieć przede wszystkim o immunomodulatorze COPAXONE, który swoje początki miał w laboratoriach Instytutu Wiezmanna, a dziś jest jednym z najbardziej dochodowych preparatów leczniczych na świecie. Dobrym przykładem jest także NanoLub™, pierwszy na świecie komercyjny preparat stworzony w oparciu o najnowszą zaawansowaną wiedzę z dziedziny nanotechnologii. Po prezentacji Shevesa dyskutowano o doświadczeniu i problemach pokonanych przez firmę Yeda w komercjalizacji wyników naukowych Instytutu Wiezmanna.

Ostatnim prelegentem tej sesji był Haim V. Levy z Dr. Haim V. Levy & Co., Law Office z Izraela. Opowiadał o biotechnologicznych Spin Offach i tym jak wygląda paradygmat transformacji naukowych i technologicznych innowacji w wartość ekonomiczną. Biotechnologia wymaga silnego środowiska akademickiego i musi być ostrożnie pielęgnowana często poprzez długie i kosztowne badania podstawowe. Transformacja biomedycznych innowacji, będących wynikiem badań podstawowych, w wartość ekonomiczną jest procesem kompleksowym, rozciągniętym w czasie i również bardzo kosztownym. Sukces transferu technologii z uniwersytetów do przedsiębiorstw typu Spin Off zależy między innymi od technologicznych innowacji, silnej ochrony wartości intelektualnej, kompetentnego zarządzania, odpowiednio rozplanowanego finansowania, znaczącej konkurencji i sytuacji na rynku, wsparcia rady nadzorczej i realnej strategii osiągnięcia sukcesu. Dostępność odpowiednich funduszy rządowych, czy funduszy typu venture capital, zachęca do podejmowania ryzyka i realizowania dużych projektów biomedycznych. Haim V. Levy przewiduje również, że biotechnologia w perspektywie kilkunastu lat stanie się ważniejsza niż sektor IT.

W przerwie kawowej spotkałem się z dość ostrą krytyką przewidywań Haima V. Levego i ogólnie niektórych zagadnień poruszanych dotąd na konferencji. „Unikajcie tego. Unikajcie biotechnologii. To strata pieniędzy i czasu, zwłaszcza tu w Polsce gdzie macie potencjał, ale bierzecie się za wszystko na raz. Liczy się tylko sektor IT. W nim rentowne przedsiębiorstwo można rozwinąć w przeciągu roku. Nie trzeba snuć planów na dziesięciolecia. Musicie się zdecydować co jest dla was w Polsce najważniejsze. Próbując sił w każdej dziedzinie będziecie zawsze w tyle. Skupiając się na jednym macie szansę osiągnąć coś znaczącego”. Tak zagadnął do mnie szef marketingowy fińskiej firmy Otaniemi, Ari Huczkowski. Nawiasem mówiąc nie dziwię się, że pan Huczkowski jest tak zafascynowany sektorem IT, biorąc pod uwagę fakt, że spod skrzydeł Otaniemi wyleciały Angry Birds, gra na telefony komórkowe, która bije rekordy popularności (ponad 1 mld ściągnięć). Nie przeciągałem tej rozmowy, bo już rozpoczynała się ostatnia sesja panelowa.

Jako pierwsza wypowiadała się pani Siew Hwa Ong, dyrektor naukowy Acumen Research Laboratories z Singapuru. Opowiadała o tym jak ważną rolę w ulepszaniu terapii chorób, pozyskiwaniu energii, ochronie środowiska i wielu różnych innych sektorach, pełnią obecnie innowacje i komercjalizacja nowych technologii. Dlatego w budowie parków technologicznych i tworzeniu klastrów R&D, wiele krajów upatruje koncepcję otwartej innowacji. Infrastrukturę projektuje się tak, aby umożliwiała interakcje i działania synergiczne. Siew Hwa Ong zaprezentowała kilka przykładów z Singapuru, skupiając się przede wszystkim na przedstawieniu modelu zarządzania tamtejszymi parkami technologicznymi i stosowania kluczowych udogodnienień.

Kolejna prezentacja należała do przedstawiciela European Commission Joint Research Center (JRC), Macieja Łopatki. Joint Research Center jest doradzą naukowym Komisji Europejskiej, niezależnym od jakichkolwiek państwowych, prywatnych czy przemysłowych interesów. Zapewnia odpowiedni wkład naukowy w podejmowaniu przez Komisję Europejską odpowiednich politycznych decyzji, w celu osiągnięcia założeń wyznaczonych w programie Eropa2020. Prezentacja pana Łopatki opowiadała o misji JRC, infrastrukturze naukowej i wpływie tej instytucji na życie każdego mieszkańca UE.

Jako ostatni głos zabrał prof. Mirosław Miller prezes Wrocławskiego Centrum badań EIT+. Opowiadał o utworzeniu w najbliższej przyszłości trójkąta współpracy Wrocław – Drezno – Brno, mającego zwiększyć konkurencyjność w regionie. Za przykład podobnego przedsięwzięcia, które przynosi sukces prof. Miller podał ELAt, czyli trójkąt Eindhoven-Leuven-Aachen utworzony między Niemcami, a Belgią.

Po tym wystąpieniu podszedłem do pana Ariego Huczkowskiego i zapytałem, czy wizja przedstawiona przez prof. Millera nie jest imponująca, i czy dalej uważa, że to wszystko to strata pieniędzy i czasu. „Zobaczymy. Czas pokaże  kto miał rację.” – odpowiedział krótko.

Dzień drugi.

Drugi dzień konferencji ERIFID rozpoczął się sesją panelową poświęconą zasobom ludzkim. Prelegentkami były Agnieszka Orłowska z HP oraz Jolanta Jaworska z IBM. Obie panie skupiły się przede wszystkim nad problemem często dotykającym działy HR, mianowicie jak zainteresować, przyciągnąć i zatrzymać w firmach najbardziej utalentowanych ludzi. W obu prezentacjach widoczny był trend tworzenia w przedsiębiorstwach przyjaznej atmosfery pracy, ciągłego rozwoju pracowników (różne programy rozwojowe, dla liderów, menagerów itp.), a także doceniania osiąganych sukcesów. Ważne, aby dbać o pracownika, w szczególności tego ponadprzeciętnie utalentowanego, bowiem bez talentu nie ma innowacji. Po prezentacjach dość żywą dyskusję wzbudziło wykorzystanie portali społecznościach w procesach rekrutacji, bo o takiej metodzie wspomniała Agnieszka Orłowska. Jednakże pani Agnieszka wyjaśniła szybko uspokajając wszystkich niepewnych, że nie chodzi tu o przeglądanie przwatnzch profili kandydatów, ani w żadnym wypadku o jakąkolwiek inwigilację, a o reklamę i lepszy kontakt z ludźmi poszukującymi pracy. Każdy zna popularne strony internetowe z ofertami pracy, ale najłatwiej dotrzeć do młodych ludzi poprzez portale społecznościowe.

Po krótkiej przerwie rozpoczęła się kolejna sesja wykładów. Jako pierwszy wystąpił prof. Andrzej M. Pawlak prezes Vortex Innovation Consulting Group. Opowiadał on o poszukiwaniu nisz technologicznych. Prezentacja przedstawiała technikę mapowania technologii w klastrach technologicznych, pozwalającą na graficzne zobrazowanie stanu zaawansowania technologii w klastrach i synergii występujących między nimi. W technice mapowania nisz technologicznych przyjmuje się, że stan dotychczas wygenerowanej wiedzy to wszystkie rzeczowniki i imiesłowy, które stanowią około 92 % słów. Mapa wiedzy danego regionu jest więc graficznym przedstawieniem zbioru informacji naukowo-badawczych, opartych na publikacjach naukowych i patentach uczelni oraz instytutów badawczych regionu. Z kolei mapa zasobów regionu, jest graficznym przedstawieniem zbioru informacji opartego na zasobach surowców naturalnych, know-how, kulturze technicznej regionu, predyspozycjach gospodarczych i potencjale ekonomicznym regionu bazujących na opracowaniach gospodarczych, raportach oraz publikacjach popularnonaukowych. Mapa wiedzy regionu nałożona na mapę zasobów regionu daje w sumie mapę uprzywilejowanych technologii regionu, a pomiędzy nimi nisz technologicznych. Zidentyfikowanie nisz technologicznych  to pierwszy krok, aby znaleźć rozwiązanie i takie nisze zapełnić, odpowiadając na zapotrzebowanie rynku. Technika prof. Pawlaka pozwala odnaleźć możliwości jakie oferuje rynek. Warto tu zaznaczyć, że wszystkie kierunki badań w jakie zaangażowane jest wrocławskie EIT+, zostały wyznaczone na podstawie techniki mapowania nisz technologicznych profesora Andrzeja M. Pawlaka.

prof. Pawlak o mapowaniu nisz technologicznych

Kolejnym prelegentem był Markus Walcz międzynarodowy menager sprzedaży w Carl Zeiss NTS GmbH. Zaprezentował on przykłady firm z Europy, które odniosły sukces w komercjalizacji wiedzy. Przedstawił pokrótce między innymi niemieckie biomedyczne centrum NMI NTT Uniwersytetu w Tűbingen, Elmarco z czeskiego Liberca specjalizujące się w nanotechnologiach, Atotech z Jablonec nad Nisou skupione nad rozwijaniem nowych technologii w materiałoznawstwie, oraz swój rodzimy niemiecki Carl Zeiss produkujący wszelkiego rodzaju mikroskopy i wysoce dokładne przyrządy miernicze.

Jako ostatni głos zabrał dr Łukasz Kozera, który opowiadał o nowym projekcie BioBank prowadzonym w EIT+. Łukasz Kozera, który jest kierownikiem tego projektu zgodził się udzielić wywiadu dla portalu biotechnologia.pl, więc szerzej o przedsięwzięciu BioBank napiszemy już wkrótce.

Po wykładach odbyła się ostatnia sesja panelowa, poświęcona m.in. omówieniu największych szans i barier w rozwoju placówek R&D, a także najbardziej efektywnych modeli kreowania współpracy między partnerami zaangażowanymi w tego typu projekty badawcze. Dyskusji przewodniczył Stefan Widomski (były wiceprezes koncernu telekomunikacyjnego Nokia), a udział w niej wzięli m.in. Marfur Rahim (Grupa Selena) i przedstawiciele firmy IBM: Renata Kuśmider i Mieczysław Kłopotek. Na zakończenie, dwudniowe obrady konferencji ERIFID 2011 podsumował Prezes Zarządu EIT+ prof. Mirosław Miller.

Konferencja ERIFID 2011 była świetną okazją do poznania innych punktów widzenia i wymiany doświadczeń w sektorze zarządzania i rozwijania wielkich przedsięwzięć infrastrukturalnych R&D. Obecność gości z całego świata pozwoliła zaś na pozyskanie nowych znajomości i potencjalnych partnerów biznesowych.  

Tuż po oficjalnym zamknięciu ERIFID 2011 udało mi się chwilę porozmawiać z Prezesem Zarządu EIT+ prof. Mirosławem Millerem i poznać jego wrażenia na świeżo po zakończeniu konferencji. Wywiad ten już niedługo ukaże się na naszym portalu.

Stefan Widomski o demokratyzacji innowacji

Konferencja ERIFID 2011 odbyła się w kampusie "Pracze" - głównej siedzibie EIT+.

Dla zainteresowanych. Więcej informacji o niektórych instytucjach, których przedstawiciele obecni byli na ERIFID 2011, można znaleźć pod następującymi adresami:

JASPERS : www.jaspers-europa-info.org

CEITEC : www.ceitec.eu

Tecnalia :  www.tecnalia.com

ECEMP : http://tu-dresden.de/forschung/forschungskompetenz/kompetenzzentren/ecemp

EIRMA : www.eirma.org

PARP: www.pi.gov.pl

Instytut Wiezmanna : www.weizmann.ac.il

Acumen Research Laboratories: www.acumen-research.com

JRC : http://ec.europa.eu/dgs/jrc/index.cfm

ELAt : www.elat.org

EIT+ : www.eitplus.pl

Serdeczne podziękowania dla Pana Łukasza Maślanki z EIT+ za udostępnienie zdjęć z konferencji ERIFID 2011.

red. Tomasz Sznerch