Polska Kolekcja Mikroorganizmów została założona w 1967r jako laboratorium posiadające własny status w Instytucie Immunologii i Terapii Doświadczalnej Polskiej Akademii Nauk. Powstała z inicjatywy Komitetu Mikrobiologicznego PAN pod protektoratem prof. Stefana Ślopka, ówczesnego dyrektora Instytutu. Organizacyjnie Kolekcja była w swych początkach częścią Zakładu Systematyki Drobnoustrojów kierowanego przez prof. Teofila Szulgę, potem weszła w skład Zakładu Mikrobiologii kierowanego przez prof. Mariana Mordarskiego, a obecnie jest w Zakładzie Immunologii Chorób Zakaźnych. Od 1977 roku opiekę nad kolekcją sprawował dr Stefan Rowiński. Obecnie kierownikiem kolekcji jest prof. Andrzej Gamian.

Kolekcja PCM nabyła w 2000 roku od Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO, World Intellectual Property Organization) status między- narodowego organu depozytowego drobnoustrojów (IDA, International Depositary Authority) do celów patentowych.

W chwili obecnej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 IITD realizuje projekt: Utworzenie interoperacyjnej elektronicznej platformy naukowej Polskiej Kolekcji Mikroorganizmów. Unia Europejska współfinansuje przedsięwzięcie w 85% z całkowitej sumy 2,48 miliona złotych, a jego zakończenie planuje się na wrzesień 2013 roku.

Projekt dotyczy modernizacji i rozwoju infrastruktury informatycznej IITD oraz utworzenia interoperacyjnej elektronicznej platformy, która zapewni możliwość skatalogowania i upowszechnienia wszelkich danych dotyczących zasobów biologicznych Polskiej Kolekcji Mikroorganizmów.

- Platforma będzie pierwszym tego rodzaju przedsięwzięciem w Polsce. Wypełni ona poważną lukę informacyjną występującą często wśród przedstawicieli środowiska naukowego oraz jednostek komercyjnych. Po uruchomieniu nowego narzędzia naukowego przygotowywanego przez PCM, w łatwy i szybki sposób można będzie poznać ogrom możliwości korzystania z gatunkowego bogactwa drobnoustrojów – mówi dr inż. Agnieszka Korzeniowska-Kowal, Koordynator Projektu.

Celem tego projektu jest również zebranie i opracowanie w wersji elektronicznej rozproszonych danych literaturowych o poszczególnych eksponatach opisanej kolekcji. Kolekcja PCM od wielu lat służy swoimi zasobami i zamierza kontynuować misję, poprzez wykorzystanie nowoczesnych narzędzi informatycznych, zapewniając stały rozwój i umożliwiając funkcjonowanie na europejskim poziomie.

Kolekcja PCM posiada w swoich zbiorach ponad 3000 szczepów bakteryjnych, które były gromadzone przez kilka generacji naukowców pracujących w dziedzinach nauk biomedycznych. W Instytucie znajduje się największa w Polsce kolekcja referencyjnych linii komórek nowotworowych i prawidłowych, ludzkich i zwierzęcych. W kolekcji zgromadzono ok. 160 referencyjnych linii komórek. Linie te pochodzą z renomowanych źródeł i posiadają standard materiału badawczego. Instytut posiada również unikalną w skali światowej kolekcję bakteriofagów skierowanych przeciwko niezwykle groźnym patogenom bakteryjnym. Preparaty bakteryjne są udostępniane wszystkim jednostkom zainteresowanym ich wykorzystaniem w badaniach naukowych jak i w przemyśle.

Kolekcja PCM jako IDA, zgodnie z założeniami Traktatu Budapesztańskiego, przyjmuje do depozytu zarówno bakterie (w tym promieniowce), jak i bakteriofagi będące przedmiotem wniosków patentowych. Dokumentacja dotycząca depozytów patentowych, jako objęta tajemnicą patentową, jest prowadzona niezależnie od depozytów zwykłych.

Celem projektu „Utworzenie inter- operacyjnej elektronicznej platformy naukowej Polskiej Kolekcji Mikro- organizmów” jest zwiększenie potencjału badawczego Instytutu, poprzez rozwój posiadanej infrastruktury informatycznej.

- Zapewnienie dostępu do zasobów platformy naukowej Polskiej Kolekcji Mikroorganizmów przyczyni się do zbudowania wielopłaszczyznowych po- wiązań, rozszerzenia współpracy oraz integracji środowiska mikrobiologów. W rezultacie wpłynie na zwiększenie jakości i przyśpieszenie badań nad mechanizmami zakażeń bakteryjnych, a także prac dotyczących np. zastosowania makro- cząsteczek bakteryjnych jako antygenów w szczepionkach, czy też jako markerów diagnostycznych – dodaje Pani Agnieszka.

Powstanie interoperacyjnej platformy PCM umożliwi szerokiemu gronu odbiorców bezpośredni dostęp do posiadanych zbiorów, do opracowań danych literaturowych, oraz charakterystyk mikroorganizmów. Platforma taka stworzy warunki nowoczesnej dystrybucji szczepów, i będzie stanowić inspirację do nowych kierunków badań.

red. Tomasz Sznerch