Salmonella enterica

Chorobotwórczość pałeczek Salmonella uwarunkowana jest wieloma cechami, przede wszystkim występowaniem endotoksyny, możliwością przeżycia i przebycia kwaśnego środowiska żołądka wraz z pokarmem, obecność inwazyn i specjalnych białek, które umożliwiają zakotwiczenie pałeczek w świetle przewodu pokarmowego. Wszystkie Salmonella(poza Salmonella thypi) zawierają duże plazmidy kodujące zjadliwość i czynniki chorobotwórcze.

Pałeczki Salmonella  zaliczane są do bakterii gram-ujemnych, tlenowych lub względnie beztlenowych, najintensywniejszy wzrost obserwuje się w zakresie pH 4-8 i temperaturze 7-48⁰ C. Obecnie odkryto aż 2200 typów serologicznych i co ciekawe, ciągle odkrywane są nowe. Pałeczki Salmonella  nie są urzęsione, nie fermentują laktozy i nie wytwarzają indolu.

Bakterie z rodzaju Salmonella kojarzone są przede wszystkim z zatruciami pokarmowymi (salmonellozami), zaś serotypy Sal i Typhi wywołują groźny dur brzuszny i dur rzekomy. Produkty spożywcze chętnie zasiedlane przez rodzaj to jaja , nie myte owoce.

Identyfikacja

Podstawowe testy pozwalające na wykrycie Salmonella enterica subsp.enteritica  to testy sprawdzające wykorzystanie cytrynianu, wytwarzanie siarkowodoru, dekarboksylacja lizyny, ornityny, wydzielanie gazu z rozkładu glukozy, fermentacja L-ramnozy, ksylozy i L-arabinozy. Wszystkie te testy dają wynik pozytywny dla Salmonella enterica subsp.enteritica  .Identyfikacja oparta jest również o testy serologiczne, np. test lateksowy (Aneks P-8).

Ryc.1 Salmonella enterica, źródło: bioweb.uwlax.edu

Shigella

Rodzaj Shigella opisuje nieurzęsione pałeczki, gram-ujemne, optimum wzrostu to 37⁰C.  Produkty spożywcze, na których można odnaleźć pałeczki Shigella to mleko, produkty mleczne czy warzywa/owoce skażone fekaliami. Rodzaj Shigella obejmuje cztery gatunki. S.dysynteriae, S.flexneri, S.boydii, S.sonnei. Chorobotwórczość tych pałeczek uwarunkowana jest możliwością atakowania komórek nabłonka jelita i uszkadzania kępek Peyer’a.

Ryc. 2 Shigella atakująca komórki M i kępki Peyer’a źródło: strayfish.deviantart.com

Identyfikacja

Charakterystyczną cechą umożliwiającą identyfikację są bardzo słabe zdolności biochemiczne i brak zdolności do rozkładu laktozy.  Niestety, różnicowanie w obrębie gatunków jest bardzo skomplikowane i trudne, ze względu na ogromne podobieństwo podgrup do siebie. Identyfikacja oparta jest na wykorzystaniu metod serologicznych opartych o różnice w budowie antygenu O.

Edyta Bańcyr