Według danych GUS działalność w sektorze biotechnologicznym prowadziło w 2023 r. 195 przedsiębiorstw (to o 4,3% więcej niż rok wcześniej). W firmach sektora pracowały 4 482 osoby. Działalnością badawczą i rozwojową w biotechnologii zajmowało się 239 podmiotów (to o 2,1% więcej niż rok wcześniej). Jak informuje GUS, nakłady wewnętrzne poniesione na działalność B+R w biotechnologii wyniosły ponad 1,7 mld zł i wzrosły o 20,1% w skali roku. W działalność badawczą i rozwojową w sektorze zaangażowanych było 8 419 osób. – Najnowsze dane GUS pokazują, że polski sektor biotechnologiczny niezwykle szybko się rozwija, rosną jego wydatki i zatrudnienie, co przekłada się na jego większy wpływ na rozwój polskiej gospodarki – podkreśla prezes Związku Firm Biotechnologicznych BioForum dr Magdalena Kulczycka.

– Rozpoczęcie przez Bioceltix procedury rejestracyjnej naszego pierwszego weterynaryjnego produktu biologicznego w Europejskiej Agencji Leków to kamień milowy nie tylko w historii spółki, ale także ważne wydarzenie dla całej rodzimej branży biotechnologicznej. W Polsce, z uwagi na stosunkowo niewielkie doświadczenie w rejestracji nowych leków, osiągnięcie to stanowi cenny krok naprzód. Uważam tym samym, że krajowy rynek biotechnologiczny nabierze prawdziwego rozpędu dopiero po wypracowaniu spektakularnego sukcesu obejmującego pełną ścieżkę rozwoju oryginalnego produktu leczniczego aż do jego komercjalizacji. Dotychczasowe sukcesy w obszarze medtech, choć znaczące, są nadal zbyt rzadkie i niewystarczająco przełomowe, by wpłynąć na dynamiczny rozwój całej branży. Mimo to dane GUS wskazują, że sektor cieszy się coraz większym zainteresowaniem, co znajduje odzwierciedlenie w rosnących wydatkach na działalność badawczo-rozwojową. Polska biotechnologia niestety nadal zmaga się z poważnymi problemami w zakresie finansowania publicznego, które powinno stanowić podstawę rozwoju nowych terapii. Dodatkowo istotną barierą pozostają wyzwania w obszarze transferu technologii – perspektywy świata nauki i biznesu wciąż nie są spójne. To szczególnie rozczarowujące, zważywszy na ogromny potencjał intelektualny, który drzemie w polskiej biotechnologii akademickiej. Wykorzystanie tego zasobu wymaga zacieśnienia współpracy i skuteczniejszego łączenia obu środowisk. Aby polski sektor biotechnologiczny mógł się dynamicznie rozwijać, konieczne jest też strategiczne podejście do planowania projektów. Niezbędne jest uwzględnienie pełnej ścieżki rozwoju produktu – od aspektów medycznych, przez kwestie regulatorowe i produkcyjne, aż po komercjalizację. Tylko kompleksowe podejście pozwala budować projekty o wysokim potencjale, które mogą przyciągnąć odpowiednie finansowanie. Co więcej, kluczowym elementem tego procesu jest doświadczony zespół specjalistów. Na szczęście zarówno większe, jak i mniejsze firmy w Polsce coraz lepiej rozumieją swoje potrzeby, ucząc się i czerpiąc wzorce z najlepszych praktyk. Ważnym wyzwaniem pozostaje jednak zarządzanie własnością intelektualną. W Polsce wciąż zbyt mało ośrodków naukowych przywiązuje wagę do jakości ochrony patentowej, co jest efektem zarówno ograniczonych budżetów, jak i przyjętych kryteriów oceny pracy naukowej. Tymczasem w biotechnologii patenty o znaczeniu wyłącznie krajowym mają niewielką wartość biznesową. Aby polska biotechnologia mogła konkurować na arenie międzynarodowej, niezbędne jest budowanie silnej, globalnej ochrony patentowej. Tylko w ten sposób możliwe będzie wykorzystanie pełnego potencjału intelektualnego naszego środowiska naukowego. Z nadzieją obserwuję pozytywne trendy w polskiej biotechnologii – wzrost liczby firm i nakładów na innowacje wskazuje na dynamiczny rozwój tego sektora. Przy odpowiednim wsparciu ze strony rządu, poprawie regulacji oraz intensyfikacji współpracy z sektorem akademickim i zagranicznym Polska ma szansę wzmocnić swoją pozycję na europejskiej mapie biotechnologii i stać się jednym z liderów w tworzeniu przełomowych rozwiązań w tej dziedzinie – komentuje dr inż. Paweł Wielgus, członek zarządu Bioceltix. 

– Szybko rosnące nakłady na R&D to pozytywna informacja, bo pokazuje że ten bardzo ważny z punktu widzenia budowania konkurencyjności innowacyjnej gospodarki segment zyskuje na znaczeniu. Z drugiej strony te niespełna 2 mld zł to kropla w morzu potrzeb – wystarczy popatrzeć na dane Statista, która podaje, że w samych USA wydatki na badania i rozwój w sektorze biotech to ponad 100 mld dol. rocznie (dane na koniec 2021 r.) Gdzie zatem szukać driverów wzrostu i szansy na rozpoczęcie pościgu za światowym topem? Jednym z najciekawszych i najbardziej perspektywicznych (posiadających największy potencjał wzrostu) obszarów w biotechnologii, w którym Polska może odgrywać znaczącą rolę na świecie, jest biznes produkcji owadziego białka. Proteine Resources jako firma biotechnologiczna wprowadza na rynek zaawansowane produkty z owadów, takie jak koncentraty proteinowe, izolaty, dodatki białkowo-witaminowe, które muszą nie tylko działać (poprzez zmniejszenie alergii, walkę z dysplazją stawów, zwiększenie energii i minimalizację apatii), ale także i odpowiednio smakować. Jednocześnie dąży przy tym do całkowicie autonomicznej produkcji, wykorzystując AI do kontroli fabryki i optymalizacji cyklu produkcyjnego. To działalność bardzo kapitałochłonna i wymagająca od firmy dostępu do znaczących środków finansowych, ale Proteine Resources potrafi skutecznie zarządzać tym procesem – dotychczas spółka pozyskała już 8 mln zł finansowania z przeznaczeniem na realizację inicjatyw prorozwojowych. Nasze roczne wydatki na R&D wynoszą 4 mln zł, a plan inwestycyjny w tym obszarze na najbliższe 2-4 lata zakłada nakłady w wysokości ok. 20 mln zł. Przed nami miesiące intensywnego testowania nowych rozwiązań i realizacji innych ciekawych projektów R&D, które pozwolą na dopracowanie przełomowej technologii i skuteczne adresowanie rynku wartego prawie 270 mld euro rocznie. Ważnym kamieniem milowym w naszym rozwoju będzie również zamknięcie kolejnej rundy finansowania – dodaje Bartłomiej Roszkowski, jeden z co-CEO Proteine Resources.

– Polski sektor biotechnologiczny odnotowuje dynamiczny rozwój, wpisując się w globalne trendy wzrostu. Zwiększa się liczba przedsiębiorstw oraz nakłady na działalność badawczo-rozwojową, co świadczy o rosnącym znaczeniu tej branży w kraju. Inwestycje w badania i rozwój w biotechnologii rosną i są wspierane przez globalne tendencje, takie jak rosnące zainteresowanie innowacjami oraz wykorzystanie sztucznej inteligencji (AI) w procesach badawczych. AI odgrywa kluczową rolę w przyspieszaniu odkryć leków i optymalizacji badań klinicznych, co staje się coraz bardziej powszechne także w Polsce. Coraz więcej firm koncentruje się na opracowywaniu leków biologicznych, które są skierowane do specyficznych grup pacjentów. Leki te, wytwarzane z wykorzystaniem organizmów żywych, oferują nowe możliwości terapeutyczne w leczeniu chorób autoimmunologicznych, nowotworowych czy rzadkich schorzeń. Ich precyzyjne działanie pozwala na skuteczniejsze i bardziej spersonalizowane podejście do terapii, zwiększając tym samym szanse na poprawę jakości życia pacjentów. Wydłużający się czas prowadzenia badań klinicznych stanowi jednakże istotne wyzwanie dla innowacyjności w biotechnologii. Złożoność procedur, trudności w rekrutacji pacjentów czy rosnące koszty mogą opóźniać wprowadzanie nowych terapii na rynek. Według raportu McKinsey przyspieszenie procesów badawczych jest kluczowe dla zwiększenia produktywności w sektorze biofarmaceutycznym. Dlatego na rodzimym rynku konieczne jest wdrażanie efektywniejszych metodologii oraz wykorzystanie nowoczesnych technologii, aby skrócić czas trwania badań i przyspieszyć dostęp pacjentów do innowacyjnych rozwiązań – kończy dr Łukasz Izbicki, członek AI Chamber, CEO CTIN ClinicalTrials.eu i Leki.pl. 

Całość raportu GUS dostępna jest TUTAJ.