Chińscy badacze z Uniwersytetu Medycznego w Nankin otrzymali makaki z genami, w których wprowadzono precyzyjne zmiany. Udało się tego dokonać dzięki bakteryjnemu systemowi CRISPR. Jest to system, który ma za zadanie bronić organizmy prokariotyczne przed elementami genetycznymi pochodzącymi z zewnątrz, czyli na przykład bakteriofagami. Jest on związany z genami cas i  działa na zasadzie wyciszania egzogennych elementów na poziomie RNA lub DNA. Od niedawna system ten jest wykorzystywany w inżynierii genetycznej do „edycji” genów. Badania przeprowadzone przez chińskich naukowców są pierwszym dowodem na to, że system CRISPR może być stosowany z powodzeniem, choć dość niską wydajnością, u naczelnych.

Genetycznie modyfikowane małpy były już otrzymywane w przeszłości, a pierwszą z nich był ANDi, który urodził się w 2000r., a w jego genomie umieszczono gen kodujący białko GFP.

Nigdy wcześniej jednak, nie urodził się przedstawiciel naczelnych, u którego wprowadzono zmiany w jego własnych genach. Postanowiono dokonać tego poprzez wprowadzenie zmian w następujących genach: RAG-1, NR0B1, PPAR-γ, które odpowiadają odpowiednio za rozwój limfocytów T i B, określenie płci i zarodkowych komórek macierzystych oraz produkcję białka kluczowego w procesie wytwarzania komórek tłuszczowych. Podczas eksperymentu zebrano 198 jajeczek, które zapłodniono, a następnie do jednokomórkowych embrionów wprowadzono elementy systemu CRISPR: RNA dopasowane do genu oraz gen kodujący enzym tnący – Cas9. Otrzymano 83 żywe zarodki, które zostały przeniesione do organizmu 29 matek, a w rezultacie otrzymano 19 płodów u 10 z matek. W listopadzie urodziły się bliźnięta Ningning i Mingming, a 4 małpy w niedługim okresie czasu mają jeszcze urodzić, zaś reszta z nich poroniła.

Doktor Xingxu Huang, jeden z badaczy przeprowadzających eksperyment, powiedział portalowi biotechnologia.pl: Małpy mają bliskie podobieństwo w fizjologii i genetyce do ludzi. Wiele osób wierzy, że małpy są najlepszym model badawczym, a transgeniczne małpy będą wiernie naśladować ludzkie uwarunkowania genetyczne. Wierzymy, że sukces tej strategii u ssaków z rzędu naczelnych daje wiele możliwości, ale uważamy, że ze względu na kwestię bezpieczeństwa, rozszerzenie tej strategii do tworzenia zaprojektowanych embrionów zajmie dużo czasu.

Takie genetycznie projektowane małpy mogą być wykorzystywane w badaniach dotyczących przebiegu choroby Alzheimera czy Parkinsona. Jest to jednak temat kontrowersyjny i wzbudzający wiele wątpliwości o podłożu etyczno-moralnym. Warto także zaznaczyć, że według Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/63/UE z dnia 22 września 2010 r. w sprawie ochrony zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych „wykorzystywanie zwierząt z rzędu naczelnych podlega ograniczeniom, a wykorzystanie małp człekokształtnych (szympansy, szympansy bonobo, goryle i orangutany) jest zakazane”.

Istnieje wiele inicjatyw mających na celu ochronę praw małp człekokształtnych. Jedną z nich Great Ape Project będący międzynarodową organizacją próbującą zwalczyć problem niehumanitarnego traktowania małp.

Pozostaje nam zatem jedynie obserwować, jak dalej rozwiną się badania z wykorzystaniem przedstawicieli naczelnych. Miejmy nadzieję, że naukowcy prowadzący badania w trosce o ludzkie zdrowie nie posuną się za daleko.