Biotechnologia, która jest interdyscyplinarną dziedziną wiedzy, jest coraz popularniejszym kierunkiem obieranym przez polskich studentów. Czy w przyszłości mogą oni liczyć na wysokie zarobki i ciekawą pracę? Jakie perspektywy czekają na absolwentów biotechnologii?

Biotechnologia? A co to takiego?

Biotechnologia jest multidyscyplinarną dziedziną nauki i techniki, obejmująca badanie, wytwarzanie i wykorzystywanie: DNA, RNA, białek, enzymów, drobnoustrojów, kultur komórkowych w procesach: modyfikacji genetycznej, biosyntezy, biotransformacji, bioutylizacji, a także wyodrębnienie i modyfikację tak otrzymywanych bioproduktów. Biotechnologia była (i często jest nadal) utożsamiana z inżynierią genetyczną. Tymczasem ta ostatnia jest zbiorem bardzo wyszukanych technik biologii molekularnej, które mogą być wykorzystywane tak w biotechnologii, jak i w innych dziedzinach nauki, przy czym największe sukcesy odnosi w ochronie zdrowia. Procesy biotechnologiczne są wykorzystywane do produkcji leków (pierwsze były antybiotyki i szczepionki) i żywności (początek należał do produktów fermentowanych), w przemyśle chemicznym i wydobywczym, w produkcji nośników energii i ochronie środowiska.

Gdzie studiować biotechnologię?

Obecnie w Polsce biotechnologię można studiować na 38 uczelniach. Mają one szerokie oferty dla kandydatów i zapewniają dostęp do najnowocześniejszej wiedzy. Biotechnologię głównie proponują politechniki i uniwersytety..W związku z bardzo szeroką i zróżnicowaną tematyką oraz ogromem informacji, jakie obejmuje biotechnologia w krajach wysokorozwiniętych pojawiają się tendencje do wyodrębniania specjalności w ramach tego kierunku. Stąd też np.: na Akademiach Medycznych mamy biotechnologię medyczną, na Uniwersytetach - ogólną, a na Akademiach Rolniczych dla przykładu biotechnologię w produkcji roślinnej, zwierzęcej oraz biotechnologię w przetwórstwie żywności. Studia oferują gruntowne przygotowanie teoretyczne i praktyczne tak, by absolwenci po ukończeniu studiów mogli łatwo włączyć się w europejski, międzynarodowy rynek pracy w:
• przemyśle farmaceutycznym, spożywczym, fermentacyjnym, utylizacyjnym, ochronie zdrowia i ochronie środowiska w zakresie prowadzenia i nadzoru procesów biotechnologicznych
• laboratoriach badawczych, analitycznych i diagnostycznych w szeroko pojętej służbie zdrowia
• szybko rozwijających się firmach wykorzystujących technologie inżynierii genetycznej do selekcji i modyfikacji mikroorganizmów i komórek organizmów wyższych, oraz stosujących procesy biosyntezy do izolacji i oczyszczania bioproduktów do produkcji, szkoleń, marketingu.

Biotechnologia jest jednym z najbardziej popularnych kierunków wybieranych przez maturzystów w ostatnich latach. Na biotechnologię w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie startowało 11 osób na 1 miejsce, na Politechnice Gdańskiej 9,9 osoby/miejsce (dane z rekrutacji 2009/2010). W 2007 roku biotechnologia była w pierwszej 15 najchętniej wybieranych kierunków studiów. Co roku ten kierunek kończy około 1700 osób. Są to jednak osoby przygotowane do różnych, czasem całkowicie odmiennych zadań.

Zamawiam biotechnologię!

22 czerwca 2009 Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego uzyskało zgodę na zwiększenie puli środków przeznaczonych na program "kierunki zamawiane". Celem programu jest wykształcenie dodatkowo kilkudziesięciu tysięcy absolwentów kierunków technicznych, informatycznych i matematycznych, na które jest zapotrzebowanie na rynku pracy. Nawet połowa studentów na roku może otrzymywać stypendium miesięczne w wysokości 1000 zł. Uczelnie oferujące biotechnologię jako kierunek zamawiany to:
• Uniwersytet Medyczny w Łodzi
• Politechnika Gdańska
• Politechnika Wrocławska
• Uniwersytet Gdański
• Uniwersytet Warszawski
• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
• Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika w Toruniu

Praca dla absolwenta

Dyskusja na temat perspektyw zawodowych biotechnologów trwa na całego w Internecie. Studenci patrzą w przyszłość w miarę optymistycznie. Uważają, że ich studia są ciekawe, chociaż trudne. To nie jest kierunek dla leniów. Ale kontakt z naukowcami z najlepszych uczelni, wyjazdy do zagranicznych ośrodków, ogrom nabytej wiedzy wynagradza trudności. Mało kto rezygnuje przed dyplomem. Jeśli ktoś wybiera się na ten kierunek, dobrze wie, czym to pachnie. Absolwenci jednak skarżą się na brak ciekawych propozycji w kraju. Wielu z nich nosi się z zamiarem wyjazdu. Znają swoją wartość i czują się dobrze wyedukowani. Polska rzeczywistość nie zawsze spełnia ich oczekiwania. Zdają sobie przy tym sprawę, że na Zachodzie może również nie być łatwo. Mają więc atrakcyjne perspektywy, ale wątpliwości – podobne jak wszyscy. Dzięki ostatnim przełomom w genetyce wiele firm biotechnologicznych w Stanach coraz chętniej zatrudnia nowych pracowników. Zarabiają - w przeliczeniu na złotówki - od 20 do ponad 30 tysięcy w przypadku badaczy z minimum sześcioletnim stażem. Biotechnolodzy w Polsce otrzymują od trzech do pięciu tysięcy. Dlatego coraz częściej decydują się na wyjazd za granicę lub pracę w Polsce, na zlecenie i za pieniądze zachodnich firm. Według badań biotechnolodzy największe szanse zatrudnienia mają w zagranicznych ośrodkach badawczych oraz w przemyśle farmaceutycznym.

Czym zajmuje się biotechnolog?

Co właściwie mogą robić w Polsce biotechnolodzy? Główne dziedziny, w jakich znajdują zatrudnienie, to przemysł spożywczy, farmaceutyczny, medycyna, rolnictwo. Niektórzy wybierają karierę naukową. Biotechnolodzy monitorują działanie stosowanych w terapii leków. Współpracują z lekarzami genetykami i onkologami, pracują nad konstrukcją nowych szczepionek. Opracowują i przeprowadzają testy diagnostyczne dla przemysłu. Specjaliści z dziedziny biologii molekularnej badają, jakie czynniki genetyczne decydują, że człowiek jest podatny na określone choroby. Obserwują zagrożenia czynnikami toksycznymi, jak np. budzące każdego lata grozę wśród plażowiczów sinice. Monitorują zagrożenie chorobami, takimi jak np. świńska grypa. Jest dla nich zajęcie w kontroli jakości żywności i pasz. Wśród ogromu napływających ze świata towarów trzeba przebadać te nowe czy mniej znane. Jeśli przykładowo z jakiegoś kraju sprowadzamy kilkadziesiąt rodzajów grochu czy fasoli, a jeden jest znacznie droższy od drugiego, trzeba sprawdzić, czy ktoś nie usiłuje nam sprzedać tańszego po wyższej cenie. Robi się to, dokonując badań genomu rośliny. Podobnie jest w przypadku wielu innych roślin, na przykład ziół, a także ryb. Biotechnolodzy pracują też w laboratoriach kryminalistycznych. Ich wiedza przydaje się w trudnych, skomplikowanych sprawach. Na przykład w dochodzeniu w sprawie morderstwa Krzysztofa Olewnika.

Szanse na zatrudnienie

Biotechnolog, co jest podkreślane w wielu badaniach i analizach, jest typowany na jednego z najbardziej obiecujących zawodów przyszłości. Portal internetowy kariera.com.pl stworzył własną listę zawodów przyszłości. Lista zawodów wybranych przez portal pokrywa się z prognozami Międzyresortowego Zespołu do Prognozowania Popytu na Pracę. Wśród nich znajduje się także biotechnolog.
Biotechnologia zawiera w sobie zarówno nauki przyrodnicze jak i inżynieryjne. W związku z rozwojem tej dziedziny nauki na rynku pracy pojawiły się nowe zawody, np.:
• Nanotechnik pracuje przy strukturach o rozmiarach mikro - na poziomie atomów i cząsteczek. Zajmuje się takimi dziedzinami jak: tworzywa sztuczne, nanorurki, studnie, druty i kropki kwantowe.
• Specjalista ds. klonowania zajmuje się klonowaniem i poszukiwaniem udoskonaleń w dziedzinie genetyki.
• Biotechnolog farmaceutyczny uczestniczy w produkcji wyspecjalizowanych leków, antybiotyków na konkretne schorzenia.

Opinie o biotechnologii

• Prof. dr hab. Ewa Bartnik, profesor Zakładu Genetyki przy Wydziale Biologii UW oraz Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN.
Na Zachodzie biotechnolog jest uważany za zawód przyszłości - głównie w związku z rozwojem medycyny. Już teraz brakuje specjalistów w tej dziedzinie. Także nowoczesna technologia produkcji biofarmaceutyków wymaga współpracy biotechnologów, choć to może bardziej dla absolwentów politechniki. Myślę, że jest to dziedzina, w której są szanse na dokonanie przełomowych odkryć, choć przełomy mają to do siebie, że trudno je przewidzieć. Zatrudnienie po studiach to głównie praca naukowa, w firmach biotechnologicznych, w laboratoriach diagnostycznych. Nasi studenci spędzają sporo czasu w laboratorium, to się już zaczyna na III roku przy pracy licencjackiej, a na IV i V naprawdę pracują samodzielnie nad swoją pracą magisterską. W Europie Zachodniej nasi absolwenci są bardzo dobrze przyjmowani, np. na studia doktoranckie, bo kończą studia z bardzo dobrym obyciem z pracą laboratoryjną i znajomością technik. Większość naszych studentów zostaje naukowcami, ale niektórzy pracują w firmach sprzedających aparaturę i odczynniki czy w laboratoriach diagnostycznych. Trudno jednoznacznie określić, kto nadaje się do tych studiów, studenci są tak różni. Inteligencja, pracowitość, chęć uczenia się nowych rzeczy są w tej pracy niezbędne. Większość rzeczy, o których teraz mam wykłady, nie była znana wtedy, kiedy ja studiowałam. I to jest wspaniałe.

• Prof. Ewa Łojkowska, dziekan Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego
Na biotechnologię jest coraz większe zapotrzebowanie. Najlepsze perspektywy są naturalnie tam, gdzie działa najwięcej firm – potwierdza. – W Polsce rzeczywiście możliwości nie ma tak dużo, jak w niektórych krajach zachodnich. Ale to też się zmienia. Nie jesteśmy przecież odcięci od świata. Przed biotechnologią jest przyszłość. Również w naszym kraju.

• Marek Dolan, pracownik firmy farmaceutycznej
Biotechnologia jest nauką przyszłości. Nie wyobrażam sobie przyszłości w medycynie bez biotechnologii.

• Monika, studentka biotechnologii na Politechnice Wrocławskiej
Biotechnologia, bo jest intensywnie rozwijającą się i stosunkowo młodą dziedziną nauki. Myślę więc, że łatwiej mi będzie znaleźć pracę. Lubię chemię i codziennie oglądam Discovery Channel z wielkim zainteresowaniem , więc uważam, że nie będę się na takich studiach nudzić. Poza tym, sądzę, że ukończenie takiego kierunku sprawi, że spojrzę na świat trochę z innej perspektywy. Co po studiach? Chciałabym pracować w jakimś laboratorium, może związanym z ochroną środowiska? A może w przemyśle farmaceutycznym? Chcę zarabiać pieniądze, robiąc coś fajnego i pożytecznego.

• Alicja, studentka biotechnologii medycznej na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi
Studia z zakresu biotechnologii są niezwykle interesujące. Ze względu na interdyscyplinarny charakter tej nauki myślę, że każdy jest w stanie znaleźć coś satysfakcjonującego dla siebie. Pomimo, że rynek biotechnologiczny w Polsce dopiero raczkuje doświadczenia innych krajów wskazują, iż ta innowacyjna dziedzina nauki prężnie się rozwija przynosząc duże zyski. Taka wizja daje Nam-absolwentom tego kierunku w Polsce, nadzieję na nowe miejsca pracy. Jako studentka biotechnologii jestem otwarta na wszelkiego rodzaju propozycje pracy, które będą związane z ukończonym przeze mnie kierunkiem studiów i pozwolą na wykorzystanie umiejętności zdobytych w ich trakcie oraz dadzą możliwość ich wzbogacenia. Po ukończeniu studiów chciałabym znaleźć zatrudnienie w dobrze prosperującej firmie biotechnologicznej, a takich niestety w Polsce wciąż jest niewiele, interesuje mnie zarówno praca naukowa jak i badawcza.

Źródła:
- Perspektywy.pl
- PPR.pl
- Wp.pl
- Strony internetowe uczelni i MNiSW

red. Anna Stępień