Transfer umysłu zwany również kopiowaniem umysłu lub emulacją mózgu jest procesem skopiowania lub przeniesienia ludzkiej świadomości do komputera. Idea polega na stworzeniu programu komputerowego, którego parametry odzwierciedlały by zachowanie i osobowość człowieka. Na obecną chwilę zabieg taki jest niemożliwy. A wokół tematu pojawia się zdecydowanie więcej pytań niż odpowiedzi. Rozważania nad tą tematyką wydają się jednak bardzo istotne, bowiem pozytywne, jak i negatywne skutki tego zabiegu mogą nieść za sobą poważne implikacje dla całej ludzkości.

Umysł

Współczesna nauka uznaje umysł jako zjawisko kompleksowe powstające dzięki interakcjom  miliardów neuronów.  Tezę tą potwierdzają przypadki zmiany osobowości ludzi w konsekwencji uszkodzenia mózgu, działanie psychoaktywnych substancji chemicznych oraz badania aktywności mózgu.

W mózg człowieka funkcjonuje 15–33 miliardów neuronów. Każdy z nich może mieć do 10 tysięcy połączeń synaptycznych. Moc obliczeniowa mózgu szacowana jest na 10 PFLOPS. Na chwile obecną nie istnieją komputery o takich parametrach. Przyjmuje się jednak, że do 2050 roku technologia taka zostania uzyskana.

Cele

Istnieje kilka niesamowicie istotnych, acz mocno futurystycznych przyczyn, dla których transfer umysłu byłby zabiegiem pożądanym.

1. Nieśmiertelność

Przenosząc umysł człowieka z biologicznego ciała do komputera możliwe by było przedłużenie  jego życia w nieskończoność. Jedynym czynnikiem ograniczającym było by źródło zasilania.

2. Zwielokrotnienie umysłu

Neurony w ludzkim mózgu przesyłają informacje z maksymalną prędkością około 150 metrów na sekundę. Już istniejące technologie mogą przenosić informacje znacznie szybciej (np. światłowody z prędkością światła). Zastosowanie nowoczesnych technologii w emulacji umysłu mogło by zwiększyć niemal wszystkie parametry mózgu.

3. Odczłowieczynie

Przeniesienie umysłu do komputera uniezależniło by człowieka od źródła tlenu i pożywienia.  Problemem przestałby być też ból i choroby. Możliwe było by istnienie bez somatycznych ograniczeń.

4. Klonowanie

Stworzenie kilku kopii tego samego indywiduum nie stanowiło by, żadnego problemu. Kopie takie można mogły by funkcjonować niezależnie zdobywając doświadczenie. Możliwe by było także późniejsze ich scalenie i połączenie uzyskanych doświadczeń i informacji. Całość za pewne przypominała by operacje na plikach komputerowych.

Stworzenie symulacji

„Mamy piękny, egzystencjonalny dowód na istnienie systemu tworzącego inteligencję w postaci naszych mózgów. Interesującym pytaniem dla filozofów jest – Czy możliwe jest odseparowanie naszego umysłu od ciała? Czy kopiując neuronalną strukturę mózgu jesteśmy w stanie stworzyć program odzwierciedlający myśli i zachowania człowieka? Transfer umysłu zdaję się logicznym, punktem końcowym neuroinformatyki.”-Dr Anders Sandberg

Mapowanie

Pierwszym problemem na drodze do osiągnięcia idei transferu umysłu jest brak znajomości ludzkiego mózgu.  Aby móc odtworzyć funkcjonalność i działanie mózgu potrzebna jest perfekcyjna znajomość jego budowy - dokładne rozmieszczenie komórek neuronalnych, glejowych i ich wzajemne połączenia.

Zabiegiem realizującym to założenie jest mapowanie mózgu.Obecnie dokonuje się tego poprzez pocięcie tkanki i zeskanowanie jej fragmentów. Sam zabieg nie byłby więc możliwy bez uśmiercenia interesanta.

Obecnie istnieją także inne mniej inwazyjne metody mapowania jak: optogenetyka, fMRI czy MEG. Ich dokładność i rozdzielczość pozostawia jednak wiele do życzenia.

Programowanie

Znając całkowitą budowę mózgu, można przystąpić do tworzenia jego wirtualnej kopii. W tym etapie pojawia się jednak jeszcze więcej pytań i problemów. Tak naprawdę nie ma żadnej pewności, że nawet perfekcyjne odtworzenie elementów składowych i „wprawienie ich w ruch” przyniosłoby pożądany efekt. Być może do prawidłowo funkcjonującej emulacji potrzebne jest zrozumienie ludzkich uczuć i emocji. Nie wiemy też, na ile dokładnie musimy odtworzyć mózg, na poziomie ośrodków, neuronów, cząsteczek które je budują czy  pojedynczych atomów. Każdy z tych systemów funkcjonuje też w innej szybkości. Interakcje pomiędzy neuronami przebiegają z prędkością rzędu 10 ms, a pomiędzy cząsteczkami z prędkością 1µs.

Otrzymane symulacje

Na dziś dzień udało się stworzyć kilka symulacji mózgu prostych zwierząt.

Symulacja nicienia

W 1985 roku uzyskano mapę połączeń nerwowych nicienia C.elegans. Wkrótce potem przeprowadzono symulację jej działania wraz z modelami łączącymi tę sieć z symulacją mięśni. Niesamowitym, lecz wciąż nie zrozumiałym pozostaje sposób, w jaki model ten generował zaskakująco różnorodne zachowania nicienia.

Symulacja mózgu szczura

W 2005 roku rozpoczęto prace w ramach Blue Brain Project. Celem przedsięwzięcia jest stworzenie symulacji mózgu ssaka. W 2006 roku ukończono pierwszy etap poprzez stworzenie symulacji pojedynczej kolumny neuronalnej mózgu szczura (10000 neuronów i ok. 1000000 synaps). W 2011 roku stworzono symulację składającą się z 100 kolumn neuronalnych. Co odpowiadało wielkości mózgu pszczoły. Do 2014 planowane jest stworzenie symulacji całego mózgu szczura .

Etyka

Jakakolwiek ocena zjawiska transferu umysłu jest niezwykle skomplikowana. Ilość problemów która się pojawia przy jego okazji jest ogromna. Czy emulacja jest świadoma? Czy jest tym samym człowiekiem czy innym? Czy posiada pełnię praw człowieka? Jak uregulować kwestię wielokrotnych kopii? Czy kopie można kasować i kto miałby o tym decydować? Pytania można by wypisywać jeszcze długo, a jeszcze większą ilość czasu można by czekać na odpowiedzi. 

„Lepiej żebyśmy stowrzyli normy etyczne zanim osiągniemy technologię transferu umysłu. Odkrycie to będzie najpewniej ekstremalnie dobre lub ekstremalnie złe w skutkach. Jest mało prawdopodobne żeby etycznie jego konsekwencje były gdzieś po środku. Problem emulacji ludzkiego umysłu opiera się głowie o pytanie czy taki program będzie świadomy. Problem ten pojawi się pewnie znacznie szybciej niż emulowanie ludzkiego umysłu. Istnieją określone normy postępowań ze zwierzętami laboratoryjnymi. Np. bez powodu nie mogę jej uszczypnąć w ogon. Tak samo mogłoby być z emulacją myszy. Proszę sobie wyobrazić aktywistów wirtualnych zwierząt demonstrujących przed moim laboratorium. Z emulacją człowieka pojawia się jeszcze więcej problemów. (…)Ale proszę sobie wyobrazić dobre strony, gdybyśmy skopiowali Stephena Hawkinga 1000 razy i każdy z nich mógłby pracować to jaki ogromny postęp dokonałby się w fizyce.”– Dr Andrs Sandberg

Mateusz Wasiak

www.minduploading.org

http://www.is.umk.pl

www.artificialbrains.com