Przedstawiciele Centrum uczestniczyli w pracach nad nowym programem operacyjnym na lata 2021-2027, następcą POIR 2014-2020. W ubiegłym roku powołano również spółkę IDEAS NCBR, która będzie rozwijać polski potencjał w zakresie sztucznej inteligencji. Wprowadzono szereg nowych programów, w tym inicjatywę STARTER, dzięki której Centrum zbiera pomysły na nowe programy i inicjatywy. W ramach europejskiego mechanizmu IPCEI udzielono rekordowego dofinansowania w wysokości 332 mln zł. Także w minionym roku Centrum nawiązało współpracę z amerykańskim stanem Nevada oraz włączyło w swoją strukturę Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE. Zgodnie z przyjętą strategią NCBR poszerza ofertę wsparcia dla polskich podmiotów chcących uczestniczyć w międzynarodowych projektach.

W raporcie rocznym NCBR znalazły się najistotniejsze liczby ilustrujące działalność Centrum w minionym roku. I tak, 88 proc. spotkań panelowych odbyło się w formie online. Obrazuje to skalę zmian, które spowodowała pandemia w codziennej działalności Centrum. Ogłoszono 73 konkursy, oceniono 2588 wniosków oraz podpisano aż 3816 umów finansowych (także z wnioskodawcami z 2019 r.). Wartość alokacji dostępnej dla beneficjentów wyniosła 6,9 mld zł. W ciągu minionego roku Centrum monitorowało 2998 projektów w okresie trwałości. Projekty te zostały już zrealizowane i obecnie są na etapie komercjalizacji. W najnowszym dokumencie wiele miejsca poświęcono przeanalizowaniu trendów w polskim sektorze B+R. Wyłaniający się na podstawie analizy 797 zakończonych w 2020 r. projektów obraz polskich innowacji został ukazany pod różnymi kątami. Na początku podzielono projekty według źródła dofinansowania, krajowego lub wspólnotowego, z uwzględnieniem konkretnych programów. Następnie scharakteryzowano każdą z grup m.in. na podstawie wielkości podmiotów odpowiedzialnych za pomyślnie zakończone projekty, ich lokalizacji na mapie województw oraz klasyfikacji OECD.

Jak wyraził to we wstępie dr inż. Wojciech Kamieniecki, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju: – Pandemia nie zahamowała realizacji naszych działań i programów. Nie zastopowała także trwających już prac naszych beneficjentów. W tym materiale znajdą Państwo obszerne opracowanie poświęcone projektom zakończonym w 2020 r. To fragment odpowiedzi na pytanie, jakie są rezultaty pomocy udzielanej przez NCBR oraz w jaki sposób inwestowane pieniądze owocują rezultatami prac naszych beneficjentów? Słowo „naszych” nie odnosi się jedynie do NCBR. Pisząc to, mam na myśli nas wszystkich. Środki, którymi dysponują agencje wykonawcze – takie jak Centrum – to przecież pieniądze, które nie są własnością agencji czy poszczególnych osób. To nasz wspólny kapitał na przyszłość. Wspomagamy tych, którzy najlepiej potrafią go wykorzystać. To odpowiedzialne zadanie. W pełni zdajemy sobie z tego sprawę, dlatego też stale doskonalimy procedury wyboru projektów i kontrolujemy ich realizację. Ta działalność przynosi efekty i o tych właśnie efektach mogą już Państwo przeczytać.

W dalszym rozdziale zatytułowanym „NCBR – odpowiedzi na trendy” można przeczytać o transformacji cyfrowej Centrum przyspieszonej pojawieniem się pandemii. W 2020 r. została opublikowana m.in. nowa strona internetowa. W oparciu o nową strategię NCBR staje się hubem wiedzy. Centrum jest kluczową instytucją finansującą sektor B+R w Polsce. Przez ponad dekadę działalności pozyskało unikalną wiedzą i know-how w tym obszarze. Dzielenie się tą wiedzą wpisuje się w przyjętą strategię NCBR. W zeszłym roku zaowocowało to cyklem publikacji i badań. Wśród nich znalazły się m.in. „Analiza trendów badawczych we wnioskach o dofinansowanie składanych do NCBR w ramach POIR w latach 2016-2019”, „Pomoc publiczna – efekty wdrażania Programu Pomocowego w latach 2014-2019” oraz „Międzynarodowe projekty B+R w NCBR – aplikowanie, realizacja, sukces”.

W 2020 r. NCBR realizowało programy w nowych formułach B+R. Jak wynika z przyjętej strategii, Centrum w większym stopniu będzie realizować model instytucji aktywnej. Czerpiąc inspirację z działalności amerykańskiej agencji badawczej DARPA (Defence Advanced Research Projects Agency), w oparciu o ideę problem-driven research, NCBR przedstawiło szereg wyzwań z zakresu zielonych technologii, którym powinny sprostać nowe wynalazki. I tak przy wykorzystaniu formuły zamówień przedkomercyjnych (PCP) prowadzone są takie przedsięwzięcia jak m.in. „Oczyszczalnia przyszłości”, „Innowacyjna biogazownia” i „Budownictwo efektywne energetycznie i procesowo”. To tylko niektóre z zielonych przedsięwzięć. W planach jest także sięganie po model partnerstwa innowacyjnego (PI) oraz tworzenie nowych rozwiązań technologicznych w ramach zamówień publicznych na innowacje (PPI). Modele te wzajemnie uzupełniają się, ponieważ dotyczą innowacji w różnych fazach dojrzałości.