W tym roku nastąpi dalszy rozwój kluczowych trendów, które pojawiły się już kilka lat temu. Zmienia się jednak dostępność i sposoby wykorzystywania technologii. Stoimy przed szansą na wielkie przyspieszenie i to od nas – osób związanych z ochroną zdrowia – zależy, jak przełoży się to na poprawę jakości leczenia pacjentów. Poniżej przedstawiam moim zdaniem najważniejsze trendy IT w obszarze medycyny.

AI, czyli rozwój nie do zatrzymania

Sztuczna inteligencja daje nam obietnicę, że w ochronie zdrowia zmieni się wszystko – począwszy od metod leczenia pacjentów, poprzez tworzenie leków, kończąc na jeszcze nieokreślonych elementach, gdyż jej potencjał wydaje się nieograniczony. AI już dzisiaj może interpretować wyniki badań i dawać rekomendacje, które pozwolą na wybór najlepszego sposobu leczenia. W genetyce wykorzystywana jest do analizy DNA pacjentów w celu diagnozowania i leczenia chorób oraz tworzenia spersonalizowanych leków. W profilaktyce zdrowotnej umożliwia wczesne ostrzeganie i szybką interwencję. Przy prognozowaniu chorób AI może analizować dane medyczne oraz czynniki ryzyka, aby przewidzieć rozwój schorzeń. Na podstawie tych informacji można podejmować działania profilaktyczne i monitorować pacjentów, aby zapobiec powikłaniom. Bardzo ciekawym aspektem rewolucji, która dokonuje się przy wsparciu AI, jest opieka nad osobami starszymi. Nasze społeczeństwo się starzeje, żyjemy coraz dłużej i chcemy zachować sprawność oraz aktywność zawodową, rodzinną czy społeczną. Z tej perspektywy coraz większe znaczenie będzie miała możliwość monitorowania parametrów życiowych osób starszych. Oczywiście już dzisiaj mamy smartwatche, które sprawdzają tętno czy wykonują podstawowe EKG, jednak gra toczy się o znacznie szerszą diagnostykę i analizowanie pozyskanych danych przez AI. Wyniki tych pomiarów mogłyby ostrzegać pacjenta oraz lekarza prowadzącego o ewentualnych problemach zdrowotnych. Co więcej, AI może pomóc w optymalizacji procesów opieki zdrowotnej, tj. zarządzania szpitalami, planowania prac personelu medycznego oraz zarządzania zasobami. Z pomocą algorytmów można optymalizować harmonogramy i poprawiać efektywność całego systemu. Można śmiało powiedzieć, że sztuczna inteligencja jest siłą napędową kierunku, w jakim będzie rozwijała się ochrona zdrowia i ma przełożenie na wszystkie jej aspekty, jednak skupianie się wyłącznie na technologii może prowadzić do zaniedbywania innych aspektów medycyny. Pomimo postępu, pacjenci wciąż potrzebują wsparcia emocjonalnego i zrozumienia. AI może być narzędziem wspomagającym, ale to ludzka wiedza, zrozumienie oraz empatia są kluczowe w procesie leczenia.

Dane zapisane w emocjach

W 2023 r. przebojem była generatywna sztuczna inteligencja tworząca teksty i obrazy na podstawie danych, jednak to, co przykuwa moją uwagę w tym roku i czego rozwój będę obserwowała to, EAI – sztuczna inteligencja emocjonalna. EAI jest w stanie rozpoznawać emocje, tj. szczęście, złość, zmieszanie, smutek czy sentymentalizm, nawet z delikatnych zmian w mimice twarzy i przekształcić je w dane. To bardzo ważne dla ochrony zdrowia. Rozpoznawanie nawet subtelnych różnic w nastroju czy zachowaniu i odpowiednie reagowanie na nie przez sztuczną inteligencję pomoże ludziom zmagającym się z chorobami psychicznymi oraz innymi chorobami przewlekłymi żyć w lepszym komforcie. Szczególnie przyczyni się do zwiększenia efektywności terapii online, dostosowując się do indywidualnych potrzeb pacjenta, może także monitorować zachowanie badanego i pomóc w diagnozowaniu zaburzeń psychicznych. Pamiętajmy jednak, że jest to jedynie wsparcie procesu terapeutycznego, rozwiązania technologiczne nie zastąpią kontaktu ze specjalistą.

Szkolenia na wyższym poziomie

Obserwujemy stały rozwój wirtualnej rzeczywistości i jej zastosowania w medycynie, szczególnie przy szkoleniu personelu. Technologia ta pozwala na symulowanie przebiegu zabiegu operacyjnego czy objawów danego pacjenta, co może być pomocne w doskonaleniu procesu diagnozowania oraz sztuki chirurgicznej.

Tkanki prosto z drukarki

Druk 3D wykorzystywany jest już do tworzenia protez i implantów dentystycznych, sprzętu rehabilitacyjnego oraz medycznego, a także planowania przedoperacyjnego, jednak przyszłością tej technologii i ogromnym jej potencjałem jest biodruk, czyli drukowanie tkanek ludzkich, które będą mogły zastąpić naturalne organy. W obliczu stale rosnącego zapotrzebowania na przeszczepy narządów technologie pozwalające na ich produkcję stają się jednymi z najbardziej pożądanych innowacji. Będziemy w stanie zapewnić pacjentom nowe szanse na zdrowie i życie, eliminując długi czas oczekiwania na przeszczepy oraz ryzyko odrzutu. Bez wątpienia biodruk jest obiecującym kierunkiem rozwoju druku 3D i przyniesie rewolucję w dziedzinie medycyny.

Bezpieczeństwo odmieniane przez wszystkie przypadki

Niezwykle ważnym tematem jest zapewnienie bezpieczeństwa danych pacjentów. Obserwujemy szereg cyberataków na placówki ochrony zdrowia i próby, niestety też skuteczne, wykradzenia tych szczególnie wrażliwych informacji medycznych. Tutaj znaczącą rolę, mam nadzieję, odegra możliwość zastosowania technologii blockchain, która zapewniłaby prywatność pacjentów i ułatwiła wymianę informacji między podmiotami opieki zdrowotnej. Na ten moment jednak nie ma ona jeszcze szerokiego zastosowaniaw medycynie.

Podsumowanie

Technologia rewolucjonizująca medycynę, to Graal naszych czasów, jednak zachodzące zmiany powinny uwzględniać społeczeństwo, w którym żyjemy. Konieczne jest zapewnienie równego dostępu do opieki medycznej opartej na AI, aby uniknąć pogłębiania nierówności zdrowotnych. Ważna jest także samoświadomość i dbanie o swoje zdrowie. Technologie mogą dostarczać informacji i wsparcia w utrzymaniu zdrowego stylu życia, ale ostateczna odpowiedzialność spoczywa na każdym z nas. Musimy być świadomi swoich nawyków i podejmować odpowiednie działania w celu utrzymania jak najlepszej kondycji.

Autorka: Innocenta Dźwierzyńska, Business Development Executive w Pionie Opieki Zdrowotnej Asseco Poland