Gdy liczy się każda kropla krwi

Krew to strategiczny zasób, którego niedobory są problemem globalnym. Amerykański Czerwony Krzyż kolejny rok z rzędu ogłasza kryzys dostępności krwi na terenie USA. Tradycyjne transfuzje krwi ludzkiej to także liczne wyzwania. Wśród nich wymienia się konieczność dopasowania grup krwi (systemy ABO i Rh) oraz krótki okres przydatności – do 42 dni dla krwinek czerwonych i zaledwie 5-7 dni dla płytek krwi. Istnieje też ryzyko przeniesienia chorób zakaźnych, takich jak: wirusowe zapalenie wątroby, HIV, wirus Zika i inne. Problemy te stają się szczególnie dotkliwe w sytuacjach nagłych, masowych urazów czy konfliktów zbrojnych.

Współczesne pola walki, czego dowodzi trwająca wojna na Ukrainie, generują ogromne zapotrzebowanie na krew. Szacunki NATO wskazują, że konflikt o intensywności zbliżonej do tej na Ukrainie (ok. 6,3 tys. rannych żołnierzy miesięcznie) może wymagać ok. 10 tys. jednostek krwi miesięcznie. To koszt ok. 75 mln dol. rocznie. Dostęp do krwi na froncie jest utrudniony. Brak stabilnego zasilania dla chłodziarek może zdradzić pozycję oddziałów (ze względu na hałas i sygnaturę termiczną generatorów prądu) lub przyciągać ogień nieprzyjaciela. Co więcej, kolumny zaopatrzeniowe z krwią rutynowo padają ofiarą ataków.

Na polu walki czas to krew. Każda minuta zwłoki w dotarciu z transfuzją może przesądzić o życiu lub śmierci. Potrzebujemy rozwiązań, które są niezależne od chłodni, uniwersalne i natychmiast dostępne. To właśnie jest święty Graal medycyny wojskowej. Za każdą jednostką krwi stoją ludzkie historie. Setki tysięcy rannych żołnierzy, a także ofiary cywilne czekają na ratunek. W chaosie walk codzienna praca medyków to heroizm. Muszą działać błyskawicznie, często bez odpowiednich warunków do przechowywania i podawania krwi. Każde usprawnienie logistyki, każda innowacja, która pozwala na szybsze dotarcie z pomocą, to szansa na życie dla czyjegoś syna, córki, męża czy żony. To nadzieja dla rodzin, które oczekują na powrót swoich bliskich.

Dron z krwią ratuje życie na Ukrainie

W listopadzie 2023 r. ukraińscy medycy z Brygady Azow dokonali przełomu, wykorzystując drona do dostarczenia krwi do okopu, gdzie leżał ciężko ranny żołnierz z masywnym krwotokiem. [1] Ewakuacja lądowa była niemożliwa z powodu intensywnego ostrzału. Dzięki dronowi, który przywiózł krew i zestaw do przetoczenia (w tym igłę doszpikową i ogrzewacz), rannemu podano krew w ciągu godzin od zranienia, co uratowało mu życie. Ten pionierski przypadek pokazuje, jak substytut krwi, niewymagający chłodzenia i uniwersalny, mógłby przyspieszyć i ułatwić takie interwencje, eliminując ryzyko związane z transportem wrażliwych biologicznie produktów. W tym kontekście projekt NanoGroup – całkowicie syntetyczne mikrocząsteczki zwane respirocytami, zdolne do przenoszenia tlenu – stanowi realną odpowiedź na te palące potrzeby. 

Krew w kręgu zainteresowań NATO

Potrzeba innowacyjnych rozwiązań w obszarze substytutów krwi została dostrzeżona na najwyższym szczeblu. Defence Innovation Accelerator for the North Atlantic (DIANA) – akcelerator innowacji obronnych NATO – w swoich najnowszych kryteriach naboru wniosków na dofinansowanie jako jeden z kluczowych obszarów zainteresowania wymienia właśnie substytuty krwi. Celem akceleratora NATO DIANA jest wzmacnianie przewagi technologicznej Sojuszu poprzez budowanie sieci innowatorów z krajów członkowskich. Polscy naukowcy z NanoGroup złożyli aplikację do tego programu, co może pozwolić na akcelerację badań i nawiązanie bezpośrednich kontaktów w obszarze wojskowym. Rozstrzygnięcie spodziewane jest we wrześniu br.

Technologie podwójnego zastosowania

Szczególną cechą akceleratora DIANA jest koncentracja na technologiach podwójnego zastosowania cywilno-wojskowego (dual-use). Koncepcja Strategiczna NATO z 2022 r. oraz Deklaracja Szczytu w Hadze z 2025 r. jasno wskazują, że technologie podwójnego zastosowania są kluczowe dla zwiększenia odporności (resilience) Sojuszu. Zobowiązania finansowe NATO, w tym przeznaczenie do 1,5% PKB rocznie na ochronę infrastruktury krytycznej, obronę sieci, gotowość cywilną i innowacje, świadczą o strategicznym znaczeniu tych obszarów. Technologie, takie jak respirocyty NanoGroup, idealnie wpisują się w tę strategię, oferując innowacyjne rozwiązania zarówno dla medycyny cywilnej, jak i wojskowej, co bezpośrednio przyczynia się do zwiększenia odporności społeczeństw i zdolności obronnych NATO.

Większość kluczowych technologii współczesnych czasów, w tym biotechnologia, jest uznawanych za technologie podwójnego zastosowania, wpływając na każdy aspekt życia i bezpieczeństwa. NATO koncentruje się na wykorzystywaniu innowacji komercyjnych w celu wzmocnienia swoich zdolności wojskowych i ogólnej odporności definiowanej jako zdolność do przygotowania się, stawiania oporu, reagowania i szybkiego odzyskiwania sprawności po wstrząsach i zakłóceniach, takich jak: klęski żywiołowe, awarie infrastruktury czy ataki hybrydowe. To podejście podkreśla proaktywną i adaptacyjną naturę bezpieczeństwa.

Przyszłość medycyny dziś

Prognozy rynkowe dla substytut krwi są optymistyczne. Globalny rynek syntetycznych substytutów krwi i produktów krwiopochodnych, wyceniony na 7,26 mld dol. w 2023 r., ma osiągnąć 20,75 mld dol. do 2031 r., ze złożoną roczną stopą wzrostu (CAGR) wynoszącą 14,3%. [2] Ten wzrost jest napędzany przez rosnącą liczbę procedur chirurgicznych, natężenie liczby urazów, zwiększone zapotrzebowanie na alternatywy dla krwiodawców, postęp technologiczny oraz rosnącą świadomość chorób przenoszonych przez krew i ograniczeń w dostawach krwi. NanoGroup ma szansę stać się jednym z kluczowych graczy na tym dynamicznie rozwijającym się rynku. Rozwój respirocytów to nie tylko przełom naukowy, ale także strategiczna inwestycja w przyszłość globalnego bezpieczeństwa zdrowotnego dająca nadzieję milionom pacjentów na całym świecie.