Według badania, Portugalia posiada najbardziej dojrzały ekosystem innowacji w regionie, a tuż za nią plasuje się grupa krajów, do której należy Polska. Polskie start-upy z sektora opieki zdrowotnej, które uczestniczyły w programach EIT Health, osiągnęły najlepsze wyniki pod względem uzyskanych grantów zewnętrznych oraz znalazły się powyżej średniej pod względem zatrudnienia i odsetka start-upów wchodzących na rynek. Jednocześnie uzyskały gorsze wyniki pod względem wyceny i pozyskiwania finansowania zewnętrznego.

„Indeks Innowacyjności InnoStars” – opracowany przez EIT Health, wiodącą w Europie sieć innowatorów w sektorze opieki zdrowotnej – ocenia dojrzałość krajowych ekosystemów innowacji w dziesięciu krajach Europy Środkowej, Wschodniej i Południowej. Izrael, gdzie EIT ma również swoją społeczność, jest wskazany w raporcie jako kraj wzorcowy z uwagi na sukcesy, jakie osiągnął jako światowy lider w dziedzinie innowacji w opiece zdrowotnej. EIT Health prowadzi w monitorowanych krajach wiele programów wspierających start-upy w sektorze opieki zdrowotnej, będących na różnych etapach rozwoju. Przeprowadzone badanie miało na celu sprawdzić, w jaki sposób ekosystemy start-upów wykorzystały korzyści płynące z programów i jakie osiągnęły wymierne wyniki. Należy podkreślić, że zebrane wskaźniki wydajności, tzw. wskaźniki twarde, ograniczają się do programów start-upowych EIT Health, a nie innowacji lub ekosystemów start-upowych rozwijanych w całym kraju. – Cieszymy się z możliwości zaprezentowania pierwszej edycji „Indeksu Innowacyjności InnoStars”, który jest podstawowym instrumentem do pokazania wkładu EIT Health w regionie, dostarczając praktycznych spostrzeżeń na temat tego, co sprawia, że ekosystemy innowacji działają z powodzeniem. Podczas przygotowywania badania dostrzegliśmy korelację między liczbą respondentów, którzy wzięli udział w badaniu a większością wskaźników wydajności, co sugeruje, że współpraca jest niezbędnym czynnikiem do odniesienia sukcesu. Ten wniosek jest zgodny z filozofią EIT Health, według której nikt nie może wprowadzać innowacji w pojedynkę. To suma wspólnych działań wszystkich interesariuszy ekosystemu innowacji, w tym przedsiębiorców, badaczy, naukowców, administracji rządowej i inwestorów – uważa Balázs Fürjes, dyrektor zarządzający EIT Health InnoStars.

Wnioski podkreślają znaczenie współpracy

Do oceny start-upów, które uczestniczyły w programach EIT Health, autorzy badania wykorzystali wskaźniki wydajności, tzw. twarde wskaźniki, takie jak: wycena, zatrudnienie, pozyskane fundusze zewnętrzne, pozyskane granty zewnętrzne oraz odsetek start-upów wchodzących na rynek. Na podstawie kwestionariuszy sprawdzili również wskaźniki miękkie, tzn.: zakres finansowania, pulę talentów, poziom wsparcia ze strony rządu, know-how i relacje pomiędzy uczestnikami ekosystemu. Ponadto przeprowadzili pogłębione wywiady z wybranymi ekspertami ds. rozwoju ekosystemów. Badania wskazały jasno, że twarde wskaźniki są mierzalne, ale nie mają praktycznego zastosowania. Zwiększenie wyceny lub podniesienie wskaźnika start-upów wchodzących na rynek jest celem, ale raczej nie ma zastosowania w codziennym życiu zawodowym. Miękkie wskaźniki są wykonalne, ale mniej mierzalne. Ludzie budują społeczności i dzielą się wiedzą, ale ich praca jest mniej doceniana ze względu na brak związków przyczynowo-skutkowych z wynikami gospodarczymi. Dlatego interesariusze ekosystemu powinni skupić się na zadaniach możliwych do wykonania i przynoszących wymierne efekty. Ostatecznie panel ekspertów EIT Health sklasyfikował obserwowane ekosystemy przy użyciu „Modelu Dojrzałości Ekosystemów” autorstwa Moniki Rozalskiej-Lilo, co znalazło odzwierciedlenie w końcowej ocenie od 1 (początkujący) do 5 (ekspert). Warto zaznaczyć, że poziom dojrzałości nie jest systemem rankingowym – nie mówi, który kraj ma lepszy lub gorszy ekosystem, ale raczej to, w jakim miejscu znajduje się na swojej drodze dojrzałości w efektywnym wykorzystaniu zasobów, do których ma dostęp.

Eksperci i łącznicy – liderzy innowacji w opiece zdrowotnej

Jedynym krajem, który uzyskał w badaniu ocenę 5 (ekspert), był Izrael, z najwyższą wyceną start-upów na poziomie 146 mln euro. To przykład kraju, który ułatwia zakładanie firm, zapewnia ukierunkowane programy dla innowatorów i ma zróżnicowane formy finansowania z dostępem do inteligentnych pieniędzy i wyspecjalizowanego kapitału wysokiego ryzyka. Dzięki temu posiada wielu doświadczonych przedsiębiorców i mentorów oraz wysoko rozwinięte, wyspecjalizowane społeczności działające na rzecz rozwoju innowacji. Polska jest jednym z czterech krajów w monitorowanej grupie, poza Włochami, Węgrami i Portugalią, gdzie EIT Health ma dedykowanego Lidera Ekosystemu oraz partnerską sieć wiodących przedsiębiorstw, uniwersytetów i instytutów badawczych. Na podstawie „Indeksu Innowacyjności InnoStars”, Polska w modelu dojrzałości została sklasyfikowana jako eksperymentator (3). Takie kraje są „w środku” swojej drogi do innowacji – posiadają już wiele mechanizmów wspierania start-upów i rosnącą liczbę źródeł finansowania, w tym drugą generację rządowych programów finansowania i funduszy zagranicznych. W tych krajach innowatorzy mają większy dostęp do doświadczonych mentorów, a seryjni przedsiębiorcy zaczynają inwestować. Rozwijają się również sieci między zainteresowanymi stronami, takimi jak centra badawczo-rozwojowe i międzynarodowe korporacje.

Polska silna w pozyskiwaniu grantów i debiutach rynkowych

26 polskich firm uczestniczących w programach akceleracyjnych EIT Health plasuje się wśród najlepszych pod względem pozyskanych grantów zewnętrznych oraz powyżej średniej w zatrudnieniu i odsetku start-upów wchodzących na rynek. Z drugiej strony wspomniane firmy mają pole do poprawy w zakresie pozyskiwania finansowania zewnętrznego. – Badanie dowodzi, że Polska jest dobrze przygotowana do wspierania innowacji w sektorze opieki zdrowotnej, które mają szanse dać obywatelom Europy możliwości dłuższego i zdrowszego życia. Musimy edukować i zachęcać młodych ludzi do zakładania firm, a co najważniejsze – uczyć się na błędach i nie wstydzić się ich, jak to my Polacy mamy w zwyczaju – mówi Joanna Broy, Ecosystem Lead for Poland w EIT Health InnoStars.

Lokalny przykład sukcesu – naturalna i bezpieczna ochrona przed promieniowaniem UV dzięki biotechnologii

Przykładem start-upu wspieranego przez różne programy EIT Health, który odniósł sukces w Polsce, jest UVera. Celem firmy jest dostarczanie naturalnych, zdrowych i bezpiecznych środków ochrony przed promieniowaniem UV wytwarzanych w procesach biotechnologicznych. W przeciwieństwie do zwykłych, syntetycznych, chemicznych filtrów UV, które mogą dostać się do ludzkiego krwiobiegu i mieć niekorzystny wpływ na zdrowie, te innowacyjne substancje są zdrowe i ograniczają negatywny wpływ na środowisko naturalne. W 2019 i 2020 r. firma została laureatem dwóch prestiżowych programów akceleracyjnych – EIT Health InnoStars Awards oraz EIT Health Catapult. Po tych sukcesach UVera pozyskała ok. 4,3 mln euro zewnętrznego finansowania z różnych źródeł, w tym od aniołów biznesu, Europejskiej Rady Innowacji i Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Start-up znalazł się również na krótkiej liście Europejskiego Banku Inwestycyjnego w Turnieju Innowacji Społecznych oraz w gronie 3% najlepszych, innowacyjnych, wpływowych i zrównoważonych projektów w Unii Europejskiej. W 2022 r. UVera dostarczyła zakontraktowanemu klientowi pierwszą licencję technologiczną.