Mikosporyny i aminokwasowe pochodne mikosporyn (ang. mycosporin-like amino acids, MAA) to naturalne filtry przeciwsłoneczne obecne u wielu gatunków organizmów morskich wystawionych na ciągłe promieniowanie ultrafioletowe, takich jak glony, grzyby, bakterie czy ryby. MAA są związkami drobnocząsteczkowymi o masie nie przekraczającej 400 Da, zawierającymi centralny pierścień cykloheksenowy lub cykloheksyloaminowy oraz różnorodne typy podstawników. Wszystkie MAA efektywnie absorbują promieniowanie UVA i UVB oraz wykazują zdolność neutralizowania wolnych rodników generowanych podczas ekspozycji na promienie słoneczne. Jako metabolity wtórne, posiadają także szereg innych funkcji pełnionych w komórce, stanowiąc m. in. dodatkowe barwniki w procesie fotosyntezy czy wchodząc w skład fotoreceptorów. MAA w organizmach morskich zapewniają także ochronę anty-UV konsumentom I i II rzędu w łańcuchu pokarmowym, a także materiałom nie-biologicznym poprzez działanie fotostabilizujące.
Powyższe właściwości ukazują szereg potencjalnych możliwości wykorzystania MAA. Jedną z nich uchwyciła grupa Vincent’a Bulone’a z Centrum Uniwersyteckiego AlbaNova w Sztokholmie we współpracy z Uniwersytetem Basque Country w Leioa. Wykorzystali oni chitozan – naturalny biopolimer występujący w pancerzu krewetek – jako macierz dla mikosporyn i MAA stanowiących funkcjonalny element aktywnych materiałów. W swojej pracy wykazali, że otrzymane koniugaty chitozanu i MAA wykazują zgodność biologiczną – a więc nie są cytotoksyczne i nie zaburzają proliferacji mysich fibroblastów, a także foto- i termostabilność – a więc zachowują właściwości absorpcyjne UV nawet po 12 godzinach w 80 ⁰C. Bulone, w wypowiedzi dla ”New Scientist”, twierdzi, że udało im się dotąd połączyć jedynie 1/30 z posiadanych aminokwasów, zaś otrzymane materiały już absorbują promieniowanie UVA i UVB w stopniu porównywalnym do komercyjnie dostępnych filtrów. Tego typu naturalne biopolimery mogą znaleźć zastosowanie nie tylko w plażowych kosmetykach, ale także wejść w skład materiałów funkcjonalnych i odzieży.
KOMENTARZE