Zagęstniki hydrofilowe można podzielić pod kątem: struktury chemicznej, obecności ładunku elektrostatycznego, temperatury zagęszczania, źródła pozyskiwania, kształtu cząsteczki. Zagęstniki jonowe z ładunkiem anionowym lub kationowym charakteryzują się dużą wrażliwością na obecność elektrolitów w układzie oraz pH roztworu. Zbyt duża ilość zagęstnika jonowego może powodować wytrącanie osadu. Brak ładunku elektrostatycznego wpływa na to, iż układ zagęszczony tego typu substancjami jest odporny na zmiany pH i obecność innych elektrolitów i są to np. polimery.

Polisacharydy są jedną z głównych grup substancji chemicznych zagęszczających układy hydrofilowe. Należą one do organicznych substancji zagęszczających układy hydrofilowe. Zbudowane są z dużej ilości grup cukrowych połączonych wiązaniami glikozydowymi. Jeśli grupy te są jonotwórcze, wówczas w wodzie ulegają dysocjacji na anion lub kation. Polisacharydy anionowe występują najczęściej wśród surowców kosmetycznych i są to m.in.: gumy ksantanowa, arabska, tragakantowa, pektyny, kwas alginowy, kwas hialuronowy, karagen, karboksymetyloceluloza, karbomer. Kationowe zagęstniki to np. chitozan, a także zagęstniki modyfikowane chemicznie, takie jak czwartorzędowa guma guar.

Popularnym zagęstnikiem polisacharydowym jest guma ksantanowa. Otrzymywana jest na drodze fermentacji bakteryjnej. Jest stabilna w szerokim zakresie pH. Ze względu na kompatybilność z anionowymi związkami powierzchniowo czynnymi często stosowana jest w produktach myjących. Stężenie w kosmetykach zazwyczaj wynosi od 0,01% do 1%. Innymi naturalnymi zagęstnikami wchodzącymi w skład tej grupy substancji są alginiany otrzymywane z alg brązowych, pektyny otrzymywane głównie z owoców, karagen pochodzący z wodorostów, chitozan ze skorupiaków. Innym znanym zagęstnikiem tego typu jest karboksymetyloceluloza, której stężenie w kosmetykach wynosi od 0,8 do 10% i zalecane jest stosowanie jej w formulacji na ciepło. Akrylany są anionowymi zagęstnikami polisacharydowymi pochodzenia syntetycznego, którego głównym przedstawicielem jest karbomer. Wystarczy stężenie równe 0,3% do skutecznego zagęszczenia układu akrylanami.

Zagęstniki organiczne niejonowe zagęszczające układy hydrofilowe charakteryzują się tym, iż ze względu na brak grup jonotwórczych są odporne na elektrolity i pH układu, ale stężenie tego typu zagęstnika w formulacji musi być wyższe. Popularnym zagęstnikiem tego rodzaju jest celuloza i jej pochodne. Celuloza otrzymywana jest z różnego rodzaju drzew, np. bambusowych, a pochodne jej są modyfikacjami, które mogą wykazywać różne właściwości. Innym zagęstnikiem niejonowym jest guma guar otrzymywana z roślin rodziny bobowatych. Oprócz sektora kosmetycznego stosowana jest w przemyśle spożywczym. Jej różne pochodne mogą być używane do zagęszczania produktów myjących. Istnieje także grupa zagęstników nieorganicznych, do których wlicza się: bentonit, hektoryt, krzemian glinowo-magnezowy, organoglinki. Ze względu na specyfikę zagęszczania, a także dodatkowe właściwości pochłaniające tłuszcz stosowane są często w produktach do makijażu.

Podsumowując, układy hydrofilowe potrzebują określonej metody zagęszczania. Do tego celu stosowane są zagęstniki o różnych właściwościach. Znajomość procesu zwiększania lepkości, jaką otrzymuje się przy użyciu danej substancji zagęszczającej, pozwala na odpowiedni dobór zagęstnika do formulacji kosmetycznej.