Preparaty kwasu hialuronowego pod względem chemicznym są charakteryzowane jako żele lub hydroksyżele.  Są stosowane do wypełnień ubytków w tkankach oraz służą do wypełnienia i wygładzenia zmarszczek, a także między innymi do powiększania piersi i ust. Implanty na bazie żeli hialuronowych są nietrwałe, ponieważ kwas hialuronowy wchłania się do organizmu, w konsekwencji powoduje to, że zabiegi z jego wykorzystaniem trzeba powtarzać (nawet 2 razy w ciągu roku). Jest to dużą zaletą, ponieważ gdy coś pójdzie nie tak lub gdy zmieni się zdanie, wystarczy poczekać do wchłonięcia się preparatu. Z uwagi na bezpieczeństwo materiałów i zabiegów preparaty na bazie HA są bardzo chętnie używane przez lekarzy medycyny estetycznej.

Rys. 1 Korekta twarzy z zastosowaniem wypełniacza na bazie kwasu hialuronowego.

Jednym z często stosowanych preparatów jest NASHA (Non-Animal Stabilized Hialuronic Acid), który wykorzystuje się od 1996 roku w celu korekty ciała, oraz modelowania sylwetki. Bezpieczeństwo oraz skuteczność stosowania preparatów na bazie kwasu hialuronowego przedstawia szereg publikacji. W jednym z ośrodków naukowych w Japonii, stwierdzono, na podstawie 1100 przypadków poprawy wyglądu piersi preparatem NASHA-Macrolane, iż przy średniej ilości preparatu (około 35dm³) podanego na pierś, rezultat utrzymywał się przez okres 9-12 miesięcy, natomiast ilość występujących powikłań była mała. Nie odnotowano przy tym odczynów uczuleniowych, natomiast odsetek infekcji wynosił 0,18%. Prace nad tym produktem trwały już od lat 90. Produkt składa się w 98% z wody i w 2% z kwasu hialuronowego.

Rys. 2 Kwas hialuronowy w postaci żelu.

Żelowa postać kwasu hialuronowego stosowana jest przede wszystkim do korekty sylwetki (piersi, łydki, pośladki, uda i in.), natomiast nie stosuje się go do poprawy wyglądu części twarzy. Istnieją przeciwwskazania do stosowania wypełniaczy z kwasem hialuronowy tj.: zaburzenia krzepnięcia krwi, okres ciąży i karmienie piersią, silna alergia raz opryszczka.

Z punktu widzenia kosmetycznego HA jest uznawany za jeden z najlepszych środków nawilżających i chroniących skórę przed wysychaniem. Ilość 1 grama kwasu hialuronowego jest w stanie zatrzymać blisko 6% wody. Fakt ten jest wykorzystywany przy produkcji kremów i innych preparatów nawilżających. Roztwór kwasu hialuronowego dzięki swej żelowej konsystencji jest uniwersalnym, łatwym do stosowania nośnikiem dla różnych substancji aktywnych rozpuszczalnych w wodzie. Znajduje zastosowanie w formulacji kremów, toników, mleczek, lotionów w szerokim zakresie pH. Co ważne kwas hialuronowy jest substancją biozgodną, czyli nie wywołuje żadnej niepożądanej reakcji po zastosowaniu tj. alergie, podrażnienia, zaczerwienienie czy pieczenie. Do niedawna używano w kosmetyce kwasu hialuronowego pozyskiwanego z produktów naturalnych (grzebienie kogucie, pępowina). Obecnie coraz częściej uzyskiwany jest on metodami biotechnologicznymi m.in. produkowany jest przez bakterie, następnie oczyszczany i sieciowany, w ten sposób, aby utworzył przestrzenną strukturę. Uzyskana stabilizacja, dzięki obecności wiązań poprzecznych poszczególnych łańcuchów polimerowych HA, nie zagraża jego kompatybilności.

Niestety nawet najmniejsza cząsteczka HA, o masie większej niż 100 kDa (0,1 MDa), nie przenika przez zdrową skórę. Granicą przepuszczalności zdrowej skóry są cząsteczki o masie do 3 kDa. Dlatego też, jakiekolwiek korzyści, z kosmetycznego zastosowania HA wynikają z jego obecności na powierzchni skóry. Badania wskazują, że najmniejsze cząsteczki kwasu HA korzystnie wpływają na odbudowę uszkodzonego naskórka (otarta skóra ponownie pokrywa się nabłonkiem).

Działanie nawilżające HA związane jest z bardzo silnymi właściwościami higroskopijnymi. HA w naturalny sposób osłania skórę, tworząc film na jej powierzchni. Ma doskonałe właściwości łagodzące, skutecznie nawilża przesuszoną skórę ze skłonnościami do pierzchnięcia, nadmiernie wysuszoną. Wygładza, poprawia elastyczność, ujędrnia. Dobrze nawilżona warstwa rogowa naskórka staje się bardziej przepuszczalna dla substancji czynnych.

Kwas hialuronowy przynosi wiele korzyści. Jego skład i budowa chemiczna jest taka sama u wszystkich gatunków zwierząt oraz u ludzi, co nie powoduje reakcji immunologicznych. Dzięki temu jest rozpoznawany jako składnik fizjologiczny. Jego wysoka biozgodność pozwala na wykorzystanie go w leczeniu wielu schorzeń, jest więc chętnie wykorzystywany w medycynie, także w recepturach kosmetycznych.

Przeczytaj również:

Wykorzystanie kwasu hialuronowego w kosmetyce-część I.

Rola witaminy C i jej pochodnych w metabolizmie skóry – część I

Rola witaminy C i jej pochodnych w metabolizmie skóry – część II

Opracowała: Dominika Andrys