Marzenie o zachowaniu wiecznej młodości oraz pięknego wyglądu towarzyszy człowiekowi od czasów starożytnych, a wielu naukowców, lekarzy czy filozofów prześcigało się w poszukiwaniu kolejnych recept na niekończącą się młodość.
Upływu czasu oraz nieubłaganych praw natury nie da się jednak łatwo oszukać, a dodatkowo w czasach współczesnych, rozwój cywilizacyjny powoduje narażenie człowieka na czynniki, które powodują szybszy postęp procesu starzenia. Współczesna nauka oraz przemysł kosmetyczny dają jednak człowiekowi możliwość opóźnienia procesu starzenia i niwelowania jego objawów, oferując ogromną liczbę preparatów przeciwzmarszczkowych czy przeciwstarzeniowych o zróżnicowanym składzie i mechanizmie działania.

Gama substancji aktywnych o działaniu przeciwstarzeniowym stosowanych w kosmetykach jest bardzo szeroka i dzięki stałemu rozwojowi nauki oraz wiedzy o biologii skóry, systematycznie się powiększa. Do najpopularniejszych należą tu przede wszystkim związki o charakterze przeciwutleniającym (koenzym Q10, witamina C, witamina E, polifenole oraz ekstrakty roślinne w nie bogate i inne), substancje stymulujące odnowę składników strukturalnych skóry – głównie kolagenu i elastyny (pochodne retinolu, proteiny, węglowodany i inne), niskocząsteczkowe peptydy, selektywnie regulujące procesy fizjologiczne komórek skóry, czy nieśmiertelny kwas hialuronowy, „wypychający” zmarszczki.

Wśród tych licznych aktywnych substancji przeciwstarzeniowych, często wywołujących zbliżone do siebie działanie (zwalczanie wolnych rodników, stymulowanie syntezy kolagenu i elastyny), Provital Group opracowała nowatorski surowiec o nazwie Vitasource™, który poprzez oddziaływanie na telomery fibroblastów hamuje starzenie komórkowe, przedłuża aktywne życie fibroblastów i przywraca im aktywność typową dla komórek o 10 lat młodszych.

Senescencja komórkowa jest głównym procesem ubytku fibroblastów w skórze i jest ona bardzo blisko związana ze starzeniem. Podczas swego życia, fibroblasty podlegają zwalniającemu cyklowi podziału komórek, po czym, po osiągnięciu określonej liczby podziałów, wkraczają w stan senescencji komórkowej i następnie umierają. Stwierdzono, że liczba podziałów fibroblastów zależy od wieku. Młode fibroblasty, zanim osiągną stan senescencji, mogą dzielić się średnio ok. 50 razy, podczas gdy od wieku ok. 30 lat, liczba podziałów zmniejsza się z każdą dekadą o ok. 10%.

Wraz z upływem czasu, komórki cechuje zmniejszenie zdolności metabolicznych i replikacyjnych, co skutkuje redukcją liczby podziałów. Zjawisko utraty zdolności replikacyjnych znane jest jako senescencja replikacyjna lub komórkowa. Dojrzałe komórki, znajdujące się w stanie senescencji, podlegają istotnym zmianom metabolicznym i morfologicznym, włączając w nie zmiany w syntezie składników matrycy pozakomórkowej (zmniejszenie syntezy kolagenu i elastyny), wzrost syntezy proteaz (zwłaszcza metaloproteinaz, katalizujących rozkład kolagenu, elastyny i glikozoaminoglikanów) oraz wzrost wydzielania prozapalnych cytokin. Wszystkie te zmiany wykazują wyraźny, negatywny wpływ na skórę, powodując jej starzenie.

Sugeruje się, że istnieje zegar komórkowy, określający moment kiedy następuje zatrzymanie replikacji komórkowej i rozpoczyna się senescencja. Marker ten zlokalizowany jest w telomerach - fragmentach DNA znajdujących się na końcach chromosomów. Za każdym razem, gdy komórka się dzieli, jej telomery ulegają skróceniu, przez co zmniejsza się jej zdolność do kolejnych podziałów. Początek senescencji replikacyjnej kontrolowany jest przez skrócenie telomeru. Dojrzałe komórki skracają swoje telomery z każdym podziałem – wyjątek stanowią tu jedynie komórki macierzyste, u których długość telomerów pozostaje bez zmian, co pozwala im na osiągnięcie nieograniczonej zdolności do proliferacji. Fenomen ten jest skutkiem aktywności rybonukleoproteinowego kompleksu zwanego telomerazą, którego ekspresja ograniczona jest jedynie do komórek pierwotnych. Dlatego też większość dojrzałych komórek, m.in. fibroblasty, nie wykazuje ekspresji telomerazy.

Provital, opracowując swój najnowszy surowiec przeciwstarzeniowy Vitasource™, postanowił skupić się na zapobieganiu senescencji komórkowej poprzez stymulowanie ekspresji telomerazy w fibroblastach. W tym celu opracowany został specjalny model komórkowy, za pomocą którego możliwy był pomiar ekspresji telomerazy w komórkach, wynikający z działania substancji aktywnej. Spośród 42 ekstraktów roślinnych, znanych ze swych właściwości przeciwstarzeniowych, które zostały zbadane pod kątem ich ewentualnego wpływu na zwiększanie ekspresji telomerazy, tylko jeden z nich był w stanie aktywować promotor telomerazy oraz zwiększać ekspresję telomerazy w ludzkich fibroblastach in vitro. Ekstraktem tym okazała się tarczyca bajkalska (Scutellaria baicalensis), a ściślej jej frakcja flawonoidowa – standaryzowana na charakterystyczny dla tej rośliny flawonoid – bajkalinę, stanowiącą główny składnik Vitasource™.

Badania in vitro przeprowadzone na ludzkich fibroblastach potwierdzają korzystny wpływ Vitasource™ na odnowę telomerów wskutek zwiększonej ekspresji telomerazy. Od momentu, gdy fibroblasty próbki kontrolnej przestały się dzielić i wkroczyły w stan senescencji komórkowej (nastąpiło to po ok. 50 podziale), fibroblasty poddane działaniu Vitasource™ były w stanie przeprowadzić dodatkowe 5 cykli podziałów komórek. Badanie wykazało, że Vitasource™ posiada zdolność do opóźniania momentu wkroczenia ludzkich fibroblastów w stan senescencji, jednak nie na drodze zwolnienia ich podziałów i „uśpienia” aktywności, ale poprzez zwiększenie liczby podziałów o 10%, zakładając, że całkowita liczba podziałów fibroblastów wynosi 50. Jeśli odniesiemy ten wynik to ludzkiej skóry oraz weźmiemy pod uwagę fakt, że począwszy od wieku 30 lat liczba podziałów komórek skóry spada z każdą dekadą o 10%, możemy stwierdzić, że Vitasource™ opóźnia starzenie komórkowe i przywraca aktywność fibroblastów do stanu porównywalnego ze skórą młodszą o dziesięć lat.

Korzystne działanie Vitasource™ zostało dodatkowo potwierdzone w teście in vivo, przeprowadzonym na grupie kobiet 20 kobiet w wieku 35-45 lat. Dwumiesięczne stosowanie kremu zawierającego 1,5% Vitasource™, skutkowało znacznym zwiększeniem elastyczności i jędrności skóry – stwierdzono wzrost obu parametrów średnio o ok. 12,5% względem placebo. Odnotowano również zapoczątkowaną restrukturyzację mikrorzeźby skóry oraz zmniejszenie dezorganizacji linii na powierzchni skóry (zmniejszenie anizotropii o 13%).

Zachowanie młodego wyglądu oznacza ochronę zdrowego i świeżego oblicza tak, aby skóra i jej komórki, mimo upływu wieku, nadal pozostawały aktywne. Fibroblasty są komórkami skóry niezbędnymi do utrzymywania elastyczności oraz zdolności regeneracyjnych skóry, zwłaszcza po działaniu agresywnych czynników zewnętrznych. Tym niemniej, wraz ze starzeniem skóry, dojrzałe fibroblasty mają tendencję do przeważania nad fibroblastami młodymi, przez co skóra traci pewne określone właściwości funkcjonalne, typowe dla skóry młodej. Niezbędnym zatem staje się nie tylko przeciwdziałanie agresji czynników zewnętrznych (np. wolnym rodnikom lub promieniom UV) czy też odnawianie uszkodzonych składników strukturalnych skóry, ale również zapewnienie odpowiedniej funkcjonalności i żywotności komórek. Vitasource™, dzięki potwierdzonej zdolności do zwiększania ekspresji telomerazy i wynikającego z tego wpływu na telomery – naturalne „zegary komórkowe”, przedłuża aktywne życie fibroblastów o ok. 10% i opóźnia proces ich starzenia, zachowując młodość komórek skóry oraz odmładzając je, nawet do stanu typowego dla komórek o dekadę młodszych. Ten nowoczesny i zaawansowany surowiec może być z powodzeniem wykorzystywany w różnego rodzaju recepturach o działaniu przeciwstarzeniowym czy odmładzającym, przynosząc szereg zauważalnych korzyści, takich poprawa kondycji i wyglądu skóry.

---

Marcin Siekierski, Provital Polska Sp. z o.o.