W pracy opublikowanej w prestiżowym czasopiśmie "Science", naukowcy wyjaśniają, że pewne uszkadzające skórę, a w konsekwencji DNA, mutacje powstają w dłuższym okresie czasu i pojawiają się przeważnie wtedy – gdy zakończymy swą ekspozycję na słońce. Grupa naukowców zauważyła, że wolne rodniki, powstałe w wyniku promieniowania UV, powodują istotne uszkodzenia materiału genetycznego długo po zakończonym opalaniu. Badacze od dawna wiedzą, że promieniowanie ultrafioletowe negatywnie wpływa na skórę. W absorpcji fotonu (cząstki światła) w DNA są odklejane połączenia dwóch sąsiadujących nukleotydów w podwójnej helisie. To uszkodzenie powoduje powstawanie dimeru cyklobutanu pirymidyny, które odbywa się  w milionowych częściach sekundy. Dotychczas sądzono, że zakończenie ekspozycji na słońce powoduje, że szkodliwe promieniowanie już nam nie grozi. Tymczasem obserwacje  radiologa z Yale – Douglasa Brash`a całkowicie zmieniły tę koncepcję. Badając reakcję melanocytów w ultrafiolecie wykazał, że po wyłączeniu promieniowania, synteza dimerów nie spada (z powodu uruchomienia wewnątrzkomórkowych procesów redukcji), a wręcz przeciwnie – zaczyna rosnąć.  Zaskoczeni swoją obserwacją badacze sądzili początkowo,  że popełnili błąd w badaniach, ale po serii doświadczeń wykazano, że melanocyty są uszkadzane przez UV nawet przy braku światła. Paradoksalnie, melanina to pigment, który chroni skórę przed słońcem i to ona okazała się być nosicielem tej ekspozycji. Kontynuując eksperymenty, naukowcy wykazali, że promieniowanie UV aktywuje enzymy w komórkach, które ostatecznie przekładają w melaninę elektron w stanie wzbudzonym. Energetycznie wzbudzony elektron jest następnie przenoszony przez DNA. Podobne zmiany biochemiczne, w których energetycznie wzbudzone elektrony odgrywają ważną rolę w procesie bioluminescencji, wcześniej znaleziono tylko u meduzy i owadów takich jak świetliki. Kolejnym celem naukowców jest teraz odnalezienie sposobów, które mogłyby zablokować tę niebezpieczną kaskadę reakcji chemicznych. Wyniki swoich doświadczeń naukowcy podsumowali stwierdzeniem – „Po prostu nie smażmy się…”.

Przed promieniami słonecznymi powinni się bezwzględnie chronić ludzie o typie skóry:

Typ I (bardzo jasna, często pokryta piegami, włosy jasny blond lub rude, oczy niebieskie), którzy nigdy się nie opalą na wakacjach ze względu na brak pigmentacji.

Typ II (skóra jasna, włosy blond do brązowych, oczy niebieskie, zielone lub szare) wykazuje znaczną skłonność do oparzeń.

Typ III (skóra jasnobrązowa, włosy ciemnoblond lub brązowe) mogą się opalać i występuje u nich wyraźna opalenizna.

Typ IV (skóra brązowa lub oliwkowa, włosy ciemnobrązowe) - ekspozycja na słońce nie wywołuje u nich oparzeń.

Zmiany skórne zależą przede wszystkim od promieniowania ultrafioletowego (UV), będącego jedną ze składowych widma światła słonecznego.

Promieniowanie UV dzielimy na dwa podstawowe zakresy: krótszy zakres to tzw. promieniowanie rumieniotwórcze - UVB (długość fali 290 - 320 nm), dłuższy zakres to promieniowanie UVA (długość fali 320 - 400 nm), przed którym - w odróżnieniu od UVB - nie chroni nas nawet szkło. Ponadto, w zakresie promieniowania UVA wyróżnić można promienie UVA 1 o długości fali 340 - 400 nm i promienie UVA2 o długości fali 320 - 340 nm.

Dlaczego niektóre osoby opalają się znacznie szybciej?

Znamy obecnie kilka podstawowych barwników skóry, ogólnie nazywanych melaninami. Najważniejsze to eumelanina - barwnik brązowo-czarny występujący w przewadze u ludzi z ciemną karnacją skóry i feomelanina - barwnik żółto-czerwono-brązowy charakterystyczny dla blondynów i osób z rudymi włosami. Typy skóry, zawierające w przewadze eumelaninę (murzyni, rasa żółta i ciemne karnacje rasy białej) wykazują mniejszą wrażliwość na ekspozycję słoneczną, co daje w konsekwencji mniejsze ryzyko uszkodzeń skóry pod wpływem promieniowania UV.

Co oznaczają skróty SPF, PPD, IPD, które możemy spotkać na opakowaniach kosmetyków?

SPF - faktor ochronny przed promieniowaniem słonecznym - oznacza stosunek ilości promieniowania ultrafioletowego powodującego oparzenie podczas stosowania filtra do ilości promieniowania powodującego taki sam stopień oparzenia bez jego zastosowania. W dużym uproszczeniu oznacza to, że jeżeli bez filtra rumień u danej osoby pojawi się po 20 minutach, to po zastosowaniu filtru SPF=15 czas ten wydłuży się do 300 minut i rumień rozwinie się na skutek przebywania na słońcu przez 5 godzin. Nie oznacza to jednak, że można przebywać bezpiecznie na słońcu przez 5 godzin zamiast 20 minut.  Wskaźniki IPD lub PPD określają natomiast zdolność do ochrony przed promieniowaniem UVA.