Oleje można podzielić na trzy główne grupy, do których są zaliczane:

• oleje jako tłuszcze lub masła,
• estry,
• woski.

Wszystkie z nich są emolientami, ale różnią się swoją strukturą chemiczną, a co za tym idzie, również dodatkowymi funkcjami.

Naturalne oleje

Oleje i tłuszcze różnią się na ogół stanem skupienia w temperaturze pokojowej. Chemicznie, zarówno tłuszcze jak i oleje są estrami glicerolu. Oleje zawierające glicerol oraz kwasy tłuszczowe i nazywane są triglicerydami.

Rys. Trigliceryd=glicerol+kwas tłuszczowy

Kwasy tłuszczowe mogą być nasycone (nie zawierają wiązań podwójnych pomiędzy atomami węgla) lub nienasycone (jeden lub więcej wiązańpodwójnych), a tym samym różnią się stabilnością i własnościami chemicznymi. Olejami mającymi w swojej budowie kwasy tłuszczowe o wysokimstopniu nasycenia (takie jak kwas laurynowy, mirystynowy, palmitynowy i kwas stearynowy) są: olej kokosowy, olej bawełniany i olej palmowy.

Oleje mające w swoim składzie nienasycone kwasy tłuszczowe (tj. oleinowy, arachidonowy, linolowy) to: olej rzepakowy, oliwa z oliwek, olej kukurydziany, olej migdałowy, olej z krokosza barwierskiego, olej rycynowy i olej z awokado.

Oleje nasycone są bardziej stabilne i nie jełczeją tak szybko jak oleje nienasycone. Jednakże oleje nienasycone są gładsze, bardziej cenne, mniej tłuste i lepiej wchłaniają się przez skórę.

Naturalne oleje w porównaniu z syntetycznymi są bardziej tłuste, mogą zapychać pory oraz niekiedy charakteryzują się niską przenikalnością przez warstwy skóry. Dodatkowo naturalne oleje trudno wkomponować w emulsje, są również nierozpuszczalne w alkoholu (z wyjątkiem oleju rycynowego) i wymagają przeciwutleniaczy (np. witamina E i C), aby zapobiec zjełczeniu.

Naturalne masła takie jak masło shea, masło avocado lub masło kakaowe nie są prawdziwymi masłami (są to emulsje wody i tłuszczu). Masło shea składa się głównie z kwasu stearynowego, kwasu oleinowego i kwasów tłuszczowych, a zatem zawiera w połowie nasycone i w połowie nienasycone kwasy tłuszczowe. Naturalne masła są znakomitymi emolientami i mają właściwości zagęszczające. W zależności od rodzaju, mogą mieć różne dodatkowe właściwości np. mogą być przeciwutleniaczem.

Rys. Masło shea

Oleje syntetyczne

Do syntetycznych olejów zaliczane są estry, zwykle otrzymywane przez bezpośrednie reakcje kwasów tłuszczowych z alkoholami. W porównaniu do naturalnych olejów, które mają 3 łańcuchy kwasów tłuszczowych (triglicerydy), oleje syntetyczne w swojej budowie mają zwykle tylko jeden łańcuch kwasu tłuszczowego. W zależności od budowy i rodzaju kwasu tłuszczowego oraz alkoholu (np. alkohol butylowy, izopropyl, etyloheksyl) oleje syntetyczne maja różne właściwości).

W kosmetykach produkowanych obecnie wykorzystywane są głównie oleje syntetyczne. Pomagają one innym składnikom w formulekosmetycznej w przejściu przeznaskórkowym.

Opracowała: mgr inż. Dominika Andrys

Bibliografia:

1. Arct J., Pytkowska K. „Leksykon surowców kosmetycznych”. Warszawa 2010.

2. Barel A.O., Paye M., Maibach H.I. „Handbook of Cosmetic Science and Technology”, 2001.

3. Glinka R., Glinka M. „Receptura kosmetyczna z elementami kosmetologii” tom I, Łódź 2008.