Rozpoznawanie znamion

Znamiona barwnikowe są różne – mogą być duże, małe, płaskie, wypukłe, jaśniejsze lub ciemniejsze. Kluczową sprawą jest regularna obserwacja i monitorowanie zmian w ich wyglądzie. Jeśli zauważymy jakiekolwiek niepokojące cechy – np. asymetrię, nierównomiernie rozłożenie barwnika, krwawienie lub świąd – należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Najlepiej w pierwszej kolejności zgłosić się do dermatologa w celu wstępnego rozpoznania zmiany, a następnie ewentualnie do onkologa, by pogłębić diagnostykę pod kątem rakowym. W diagnostyce lekarze co do zasady korzystają z badania dermatoskopowego, które pozwala im precyzyjnie ocenić zmianę w powiększeniu. Oczywiście nie każdy pieprzyk czy plamka na ciele oznacza niebezpieczeństwo. Wielu z nas ma znamiona, które są zupełnie niegroźne. Nie ulega jednak wątpliwości to, że stan naszej skóry powinniśmy regularnie kontrolować. Badania u dermatologa – wykonywane przynajmniej raz w roku – pozwalają na wczesne wykrycie ewentualnych problemów. Jeżeli podczas badania dermatoskopowego lekarz uzna, że znamię może stanowić zagrożenie, zaleci jego usunięcie. Procedurę chirurgiczną może przeprowadzić np. chirurg onkolog lub chirurg ogólny. Usuwanie znamion to rutynowy zabieg, niewymagający specjalnego przygotowania. Odbywa się w znieczuleniu miejscowym i może być przeprowadzony w ramach tzw. chirurgii jednego dnia. Kluczową zasadą jest usunięcie znamienia w całości z marginesem zdrowej skóry (nie należy pobierać wycinka ze znamienia barwnikowego; znamię należy usunąć w całości). Usunięte znamię zostanie przekazane do badania histopatologicznego w celu określenia, czy ma ono charakter łagodny, czy złośliwy. Chociaż usunięcie znamienia to rutynowy, prosty zabieg, nie każdy może z niego skorzystać. Do przeciwwskazań zaliczamy np.: zakrzepy żylne, choroby zakaźne, cukrzycę, choroby serca i tarczycy.

Usuwanie zmian skórnych krok po kroku

Chirurgiczne usuwanie zmian skórnych musi być wykonane przez specjalistę w warunkach klinicznych. Na początek skórę w miejscu, z którego ma zostać usunięte znamię, należy dokładnie oczyścić i zdezynfekować. W międzyczasie personel okrywa pacjenta specjalną peleryną, aby chronić resztę jego ciała przed zanieczyszczeniami. Przed rozpoczęciem zabiegu skóra zostaje znieczulona za pomocą środka znieczulającego wstrzykiwanego w operowaną okolicę. W przypadku znieczulenia miejscowego pacjent pozostaje świadomy przez cały zabieg. W wyjątkowych przypadkach, gdy konieczne jest usunięcie dużej zmiany, można zastosować znieczulenie ogólne, zamiast miejscowego. Usunięcie znamienia może zostać przeprowadzone w różny sposób. O wyborze metody decyduje lekarz. Wycięcie chirurgiczne trwa zwykle kilkadziesiąt minut i jest to podstawowy sposób usunięcia zmian skórnych. Na zakończenie zabiegu lekarz zakłada szwy. Nakłada opatrunek na ranę w celu uchronienia jej przed infekcjami. Pacjent otrzymuje instrukcje dotyczące opieki nad raną – jak dbać o nią w domu, jak często zmieniać opatrunek, jakie objawy mogą wskazywać na komplikacje. Zachowanie czystości rany po chirurgicznym usunięciu pieprzyka jest koniecznie w celu uniknięcia infekcji, które mogą opóźnić gojenie, nawet mimo że to z pozoru niewielka operacja. W związku z tym do czasu całkowitego wyzdrowienia i wyjęcia szwów odradza się branie kąpieli w wannie, opalanie się, jak również wykonywanie intensywnych ruchów czy ćwiczeń, które mogą nadmiernie naciągać skórę. Lekarze zalecają używanie sterylnej soli fizjologicznej i aplikowanie antyseptyków w celu ochrony przed zakażeniami.

W początkowym okresie po zabiegu usunięcia znamienia może wystąpić swędzenie, co jest zjawiskiem naturalnym. Ważne, by się nie drapać. W ten sposób zmniejszymy ryzyko wystąpienia infekcji. Często przy tego typu zabiegach konieczne jest zastosowanie szwów na ranie. Po kilku dniach pacjent powinien zgłosić się na kontrolę w celu upewnienia się, że gojenie rany przebiega prawidłowo. Szwy zostają usunięte po około 7-14 dniach. Przez kilka dni po zabiegu pacjent nie powinien się opalać ani korzystać z sauny. Procedura na każdym etapie z reguły jest bezpieczna, a działania niepożądane to rzadkość. Poważne niebezpieczeństwo może wystąpić wtedy, gdy pacjent jest uczulony na zastosowaną substancję znieczulającą. Dlatego tak istotne jest poinformowanie lekarza o wszystkich dokuczających nam alergiach na etapie planowania zabiegu. Wycięty fragment skóry zostaje przesyłany do analizy histopatologicznej, aby upewnić się, że nie ma w nim niepokojących zmian, takich jak komórki nowotworowe. Na wynik trzeba przeważnie czekać od 7 do 14 dni. Jeśli wyniki badania histopatologicznego wskazują na obecność komórek nowotworowych lub znamię było atypowe, pacjent będzie potrzebował dalszego leczenia lub regularnych kontroli u dermatologa. Wynik badania otrzyma osobiście na wizycie kontrolnej lub przez komunikację elektroniczną, wraz z komentarzem lekarza. Znamiona skórne na twarzy i innych częściach ciała, które można usunąć, to oprócz znamion barwnikowych (pieprzyków): kaszaki, tłuszczaki, nowotwory skóry, takie jak czerniak, rak podstawnokomórkowy, rak kolczystokomórkowy oraz inne.

Inne metody usuwania zmian skórnych

Czasami zamiast wycinania zmiany można ją zamrozić za pomocą np. ciekłego azotu, a następnie usunąć. Niestety tak usuniętego preparatu nie można oddać już do badania histopatologicznego. Inną metodą jest elektrokoagulacja polegająca na zastosowaniu prądu o wysokiej częstotliwości. Tak usuniętej zmiany również nie można poddać ocenie. W przypadku laseroterapii lekarz dąży do termicznego zniszczenia komórek zmiany skórnej poprzez promieniowanie laserowe. Dlatego i w tym przypadku zmiana nie będzie mogła zostać oceniona w badaniu histopatologicznym. Elektrokoagulacja polega na usunięciu zmiany przez przecięcie tkanki bardzo cienką drucianą pętlą rozgrzaną przepływem prądu. W przypadku zmian skórnych spowodowanych przez mięczaka zakaźnego i brodawki zwykłe najczęstszą metodą ich usunięcia jest łyżeczkowanie. Polega ono na usunięciu zmiany za pomocą sterylnego narzędzia w kształcie maleńkiej łyżeczki. Niezależnie od wybranej metody w trakcie gojenia się rany powinniśmy zadbać o higienę i pielęgnację operowanego miejsca. Ranę należy zabezpieczyć opatrunkiem, a pacjent powinien stosować się do zaleceń lekarskich.