Biotechnologia.pl: Akredytowane Laboratorium Badawcze w Ostrzeszowie należy do Spółki Wodnej „Strzegowa”. Jaka jest geneza powstania Laboratorium?

Mgr Renata Szczygłowska: W 1999 roku zrealizowane  zostały plany Spółki w zakresie dostosowania technologii oczyszczania ścieków do standardów zapewniających efektywne biologiczne oczyszczanie. Całość przedsięwzięcia związanego z budową przebiegała z odpowiednio zaplanowaną wizją wybiegającą mocno w przyszłość, zapewniającą  już wówczas spełnienie kryteriów ustalanych przez UE w zakresie redukcji zanieczyszczeń biodegradowalnych. Kryteria oczyszczania są spełniane nadal, bez potrzeby modernizacji powstałego wcześniej obiektu. W celu kontroli efektywności przebiegu technologii oczyszczania zaplanowano utworzenie laboratorium, które miałam przyjemność zorganizować i uruchomić. W pierwszym etapie powstała pracownia fizyko-chemii oraz pracownia biologiczna prowadząca obserwacje osadu czynnego.

Jak zmienił się profil firmy na przestrzeni lat, co w tej chwili można znaleźć w Państwa ofercie?

W związku z wejściem Polski do UE znacząco zmieniały się wymagania prawne w wielu obszarach, a zwłaszcza w zakresie kontroli wynikającej z prawa ochrony środowiska i prawa wodnego. Wiele laboratoriów badawczych  stanęło w obliczu decyzji o dostosowaniu się do standardów europejskich, co stanowiło  o ich dalszym istnieniu w liczącym się rynku. Decyzja ta wiązała się z wdrożeniem normy  PN EN ISO 17025 w zakresie zarządzania laboratorium i podjęciem kroków zmierzających do uzyskania akredytacji.  Zarząd Spółki podjął Uchwałę o utrzymaniu Laboratorium, wdrożeniu systemu zarządzania  jakością i ubieganiu się o akredytację Polskiego Centrum Akredytacji, którą otrzymaliśmy w 2009 roku (AB 1084). Podczas przygotowania do tych zmian została  uruchomiona Pracownia mikrobiologii, odpowiednio wyposażona z nowoczesnym podziałem pomieszczeń i wydzielonymi strefami czystości dla odpowiednich badań. W chwili obecne j zakres akredytacji obejmuje badania mikrobiologiczne i fizykochemiczne wody, kosmetyków, wyrobów konsumpcyjnych przeznaczonych dla ludzi w tym żywności, próbek środowiskowych z obszarów produkcji żywności i obrotu żywnością, co daje łącznie 66 akredytowanych metod badawczych wraz z akredytowanym pobieraniem próbek wody i wymazów czystościowych.

Akredytowane Laboratorium Badawcze zajmuje się m.in. badaniami mikrobiologicznymi oraz fizykochemicznymi kosmetyków. Na czym polegają takie badania? Jak wygląda procedura?

Badania Mikrobiologiczne kosmetyków przeprowadzane są międzynarodowo uznawanymi akredytowanymi metodami badawczymi i  zgodnie z Rozp. Min. Zdrowia z dn.23 grudnia 2002r w spr. określania procedur pobierania próbek kosmetyków oraz procedur przeprowadzenia badań laboratoryjnych (Dz.U. nr 9  poz.107). Wśród  wskaźników kontrolnych, których obecność w kosmetykach jest niedozwolona lub ograniczona występują  Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus  aureus, Candida albicans  oraz ogólna liczba bakterii (dopuszczalna ilość wynosi odpowiednio 5x 10² jtk na 1 ml kosmetyku dla  dzieci oraz  5x10³ jtk na 1 ml  kosmetyku dla dorosłych). Podstawą prawidłowo wykonanego badania jest zastosowanie odpowiedniego neutralizatora, czyli roztworu, który chwilowo-na czas badania, znosi działanie konserwantów  stosowanych w większości kosmetyków i pozwoli na rzeczywiste  sprawdzenie obecności mikroorganizmów i grzybów  z rodzaju Candida. Wśród badań mikrobiologicznych kosmetyków wykonujemy również tzw. testy obciążeniowe czyli testy konserwacji zgodnie z wymaganiami Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 z dnia 30 listopada 2009 r.  metodami dostosowanymi do wymagań Klienta  ( Norma ISO  lub Farmakopea). W badaniu tym  celowo kosmetyk poddaje się zaszczepieniu mikroorganizmami, w celu sprawdzenia skuteczności konserwacji, czyli doboru odpowiedniego stężenia i rodzaju  konserwantu do danego produktu kosmetycznego. Standardowymi badaniami fizykochemicznymi kosmetyków są oznaczenie pH, wyglądu , zapachu, chlorków, suchej masy organicznej, stabilności masy i kompatybilności masy z opakowaniem.

Czy Akredytowane Laboratorium Badawcze zajmuje się badaniami produktów kosmetycznych pod kątem ich toksyczności czy skuteczności?

Badania toksyczności kosmetyków są wyspecjalizowanymi badaniami , których na razie nie wykonujemy. Badania dermatologiczne i skuteczność działania kosmetyków potwierdzana jest w testach aplikacyjnych, które powierzamy specjalistom z tej dziedziny. 

Poza badaniem kosmetyków, zajmujecie się Państwo również badaniem próbek żywności, wody czy powietrza. Jak wygląda takie badanie od momentu otrzymania próbki do momentu wydania zaświadczenia o wyniku?

Zgodnie z zasadami pracy w laboratorium akredytowanym obieg próbki jest ściśle określony. W celu zachowania anonimowości Klienta i bezstronności badającego  po zarejestrowaniu zakodowana próbka trafia do odpowiedniej Pracowni, gdzie jest poddawana  badaniu zgodnie z przyjętymi i obowiązującymi w laboratorium metodami badawczymi. Przebieg badania jest odpowiednio monitorowany i dokumentowany z uwzględnieniem  sterowania jakością  badań, które pozwalają na wydanie wiarygodnego i rzeczywistego wyniku badania. Sprawozdania z badań może autoryzować tylko uprawniony personel, który zna całokształt metody badawczej oraz przepisów prawnych związanych z wykonywanym badaniem.

Czy prowadząc analizy próbek czerpiecie Państwo wiedzę z zakresu Biotechnologii. Czy Biotechnolog może liczyć na zatrudnienie w Państwa firmie?

Biotechnologia jest dziedziną użytkową mająca swoją bazę w biologii, wykorzystującą  procesy biologiczne w wielu dziedzinach życia, łączącą się bardzo mocno z chemią, farmakologią, mikrobiologią, genetyką.  W pracy laboratoryjnej znajomość tych podstaw jest bardzo cenna, ułatwia rozumienie wielu obserwowanych procesów , na których opiera się proces badawczy. Brak znajomości tych podstaw u analityka natychmiast widać. Praca w laboratorium jest obszarem, w którym trzeba się ciągle doskonalić,  wdrażać nowe metody,  nadążać za zmieniającymi się przepisami. Absolwent biotechnologii mógłby czuć się spełniony w naszym laboratorium.

Jakie usługi cieszą się największym zainteresowaniem klientów? Jaka według Państwa jest tego przyczyna?

Kilka lat temu, zaraz  po uruchomieniu pracowni mikrobiologii zrealizowany został pomysł badań mikrobiologicznych kosmetyków, który okazał się bardzo trafiony, bo dzięki temu powiększyła się liczba naszych klientów i obszar działania, który objął cały kraj. Na rynku lokalnym zaspakajamy potrzeby badań mikrobiologicznych , m.in.  żywności i wody, wymazów ze środowiska produkcji  żywności,  które interesują producentów żywności, przedsiębiorstwa. Coraz większa jest świadomość społeczna w zakresie tych wymagań i coraz częściej pojawiają się właściciele studni przydomowych sprawdzający jakość wody, którą piją. Zakres badań, które wykonujemy i spełnienie w ich zakresie wymagań akredytacyjnych jest imponujący, zwłaszcza,  że znajdujemy się w małym 20 tyś. miasteczku. Oprócz akredytacji PCA, posiadamy zatwierdzenie Państwowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej  w zakresie badań wody oraz zatwierdzenie Głównego Lekarza Weterynarii w zakresie badania żywności i kontroli procesu jej wytwarzania.

Czy istnieje wiele firm konkurencyjnych? Czym Państwa oferta przewyższa inne?

Są laboratoria wykonujące badania w podobnym zakresie. Nas jednak wyróżniają krótkie terminy realizacji badań, indywidualne podejście do Klienta oraz do przedstawionego przez niego celu badań. Sprawozdania  z badań są szczególnie dokładnie dopracowywane,  zawierają  komplet wyczerpujących informacji dla Klienta, na życzenie Klienta opracowywane są również w języku angielskim i niemieckim. Jako jedni z nielicznych w Polsce posiadamy akredytację na wykrywanie  obecności i liczbę Clostridium perfringens, Salmonella  spp.  oraz Enterobacteriaceae   w tłuszczu.  Poszerzając zakres badań kosmetyków  wdrożyliśmy metodę oznaczania stabilności masy kosmetyków i kompatybilności kosmetyku z opakowaniem.

Współpracujecie Państwo z ośrodkami naukowymi i specjalistami. Na jakiem podłożu jest to współpraca i jakie korzyści przynosi?

Specjaliści i ośrodki naukowe, z którymi współpracujemy wzbogacają  naszą ofertę badawczą. W każdym roku podejmujemy  współpracę w zakresie realizacji praktyk studenckich.  W ostatnim czasie obserwujemy bardzo duży napływ studentów, stażystów, którzy nawet w ramach bezpłatnych staży pragną zdobyć  u nas doświadczenie w pracy, tym bardziej, że poziom wykonywanych badań realizowany jest na poziomie europejskim.  Odbycie stażu lub praktyki w laboratorium Spółki jest postrzegane jako rodzaj nobilitacji i doskonałego startu w przyszłość, a patrząc z własnego doświadczenia wiem, że ten start jest najważniejszy. Z wielką wdzięcznością i sympatią wspominam Osoby, które wprowadziły mnie w świat praktycznej mikrobiologii –w laboratorium  WSSE w Piotrkowie Tryb.  Polecam taki wybór młodym osobom szukającym pracy.  Współpraca z ośrodkami naukowymi to wymagające zdeterminowania relacje z nienormowanym czasem, wykraczającym poza czas zarezerwowany na pracę zawodową,  polegające często  na rozumieniu się w pół-słowa. Te kontakty owocują wspólnymi publikacjami naukowymi, które dają również niemałą satysfakcję i przenoszą  w szerszy obszar działań. Dla mnie jako Kierownika Laboratorium, ale również osoby wykonującej badania  dają spojrzenie  z innej strony na to co robimy i poszerzają perspektywę  w zakresie badań.

Podczas realizacji moich studiów doktoranckich w  ramach współpracy z Politechniką Wrocławską powstała m.in. publikacja odnoszącą się do zagadnień nie rozwiązanych prawnie w chwili obecnej, ale istotnych  z punktu widzenia użytkowników krytych basenów  kąpielowych „Ocena jakości bakteriologicznej i fizyczno-chemicznej wody basenowej w wybranym krytym obiekcie rekreacyjnym” dostępna w Internecie: http://www.os.not.pl/docs/czasopismo/2012/4-2012/Szczyglowska_4-2012.pdf. Być może zostanie wykorzystana podczas tworzenia istniejącej luki prawnej.

Jakie są plany oraz strategia firmy na najbliższy rok? Czy planujecie Państwo dalszy rozwój i poszerzenie oferty usługowej?

Strategią, którą realizujemy i systematycznie rozwijamy patrząc w przyszłość jest uzyskanie statusu wiodącego laboratorium w regionie, Polsce oraz aktywna współpraca z klientami z Europy. Stawiamy sobie za cel osiągnąć ją przy wsparciu naszych kontrahentów, pracowników i partnerów.

Rozwój zawodowy jest wpisany w dziedzinę, którą się zajmujemy, regularnie bierzemy udział w specjalistycznych w szkoleniach, sprawdzeniach naszych kompetencji w międzylaboratoryjnych badaniach biegłości do których jesteśmy zobowiązani . Bardzo ważną rolę odgrywa dodatkowo samokształcenie. Uważnie śledzimy  całokształt przygotowywanych zmian prawnych, aby sprostać wymaganiom naszych Klientów. Celem doskonalenia komunikacji z naszymi klientami realizujemy nowy projekt związany z cyfrowym zarządzaniem  dokumentacją laboratorium. Nasza strategia zakłada ciągły rozwój, wyzwania realizowane w odpowiednio zgranym i ambitnym zespole badawczym.

Strona internetowa: www.cosmeticlab.pl lub www.cosmeticlab.eu 

Portal Biotechnologia.pl serdecznie dziękuję za wywiad.