Zarys historyczny
Słowo „shampoo” pochodzi z języka hinduskiego i oznacza masaż. Tak określa się środki do mycia włosów, które przez „masaż” usuwają z włosa i skóry głowy brud, tłuszcz i resztki skóry. Preparaty nie powinny wpływać niekorzystnie na włos i skórę głowy.
Do połowy lat 30 XX w. mydło było jedynym środkiem do mycia włosów, jednak miało wady. Mała pienistość w twardej wodzie, alkaliczność powodowała przy myciu tworzenie się na włosach mydeł wapniowych, przez cobyły one matowe i trudne do rozczesania. Usunięcie mydeł wapniowych z włosa wymagało dodatkowego płukania włosów roztworem kwasu octowego lubcytrynowego.
Na początku XX w. produkowano szampony mydlane w proszku na bazie mydła sodowego sproszkowanego z dodatkiem substancji zmiękczających jak: boraks, kwaśny węglan sodowy, wzbogacone ekstraktami roślinnymi i kompozycją zapachową.1
Zasady ogólne.
Proces tworzenia szamponu zazwyczaj przebiega w temperaturze pokojowej. W przypadku obecności substancji sypkich niezbędne jest podgrzanie roztworu. Poszczególne składniki można dodawać rozpoczynając np. od hydrofilowych zagęstników, następnie dodaje się surfaktany i związki aktywne.
Składniki trudno rozpuszczalne w wodzie (niektóre konserwanty, związki zapachowe) dodajemy po wcześniejszej solubilizacji.
Należy pamiętać, że poprzez zmiany stężeń poszczególnych składników w łatwy sposób zmieniają się nie tylko właściwości fizyko--chemiczne (pH, gęstość). Zmniejszeniu mogą ulec np. właściwości drażniące poprzez dodanie łagodnych dla skóry detergentów.
Przegląd składników używanych przy produkcji szamponów wraz z przykładowymi zakresami stężeń.
|
Składniki |
Przykładowe zakresy stężeń[%] |
|
woda |
q.s. |
|
Środki powierzchniowo-czynne |
15-30
|
|
Stabilizatory piany |
1-4 |
|
Zagęstniki |
0-5 |
|
Konserwanty |
0,1-1 |
|
Humektanty |
1-5 |
|
Regulatory pH |
q.s. neutralne pH |
|
Związki chelatujące |
0-0,02 |
|
Związki opalizujące |
0,2-2 |
|
Kompozycja zapachowa |
0,5-1 |
|
Składniki aktywne |
0-2 |
|
Barwniki
|
q.s. |
|
Składniki kondycjonujące
|
q.s. |
|
Filtry UV |
0,01-0,1 |
Przykładowa formulacja.
Tabela przedstawia przykładową recepturę firmy Eckart: Szampon do włosów.2
|
Faza |
Nazwa INCI |
Stężenie [%] |
|
|
Mica |
0,1 |
|
|
Aqua |
ad 100 |
|
A |
CI 19140 (0,25% wodny roztwór) |
0,1 |
|
|
CI 42090 (0,25% wodny roztwór) |
0,1 |
|
|
Glycerin |
3,0 |
|
|
Acrylates Copolymer |
5,0 |
|
B |
NaOH (10%) |
1,2 |
|
C |
Silicone Quaternium-16 |
2,0 |
|
|
Disodium Laureth Sulfosuccinate |
15,0 |
|
|
Cocamidopropyl Betaine |
8,0 |
|
|
Laureth-2 |
2,5 |
|
D |
Decyl Glucoside |
2,5 |
|
|
PEG-4 Rapeseedamide |
2,0 |
|
|
Polyquaternium-10 |
0,13 |
|
|
PEG-7 Glyceryl Cocoate |
2,0 |
|
E |
Lavandula Angustifolia (Lavender) Flower Water |
0,5 |
|
|
Parfum |
0,2 |
|
|
Phenoxyethanol |
0,5 |
Wykonanie:
1. Zmieszaj składniki fazy A.
2. Intensywnie mieszając dodaj fazę B.
3. Po wymieszaniu dodaj fazę C.
4. Wymieszane składniki fazy D dodaj do faz ABC.
5. Składniki fazy E dodawaj pojedynczo, intensywnie mieszając.
Rafał Maćkowiak
Literatura:
1.Maria Mrukot „Kosmetologia Receptariusz”.
2.www.specialchem4cosmetics.com/services/formulation.
KOMENTARZE