Pierwszy krok to higiena rąk

Ręce są kończynami ludzkiego ciała, które odpowiadają za wiele aktywności. Chwytamy rękami poręczy w komunikacji miejskiej, zakrywamy usta, gdy kaszlemy czy kichamy, dotykamy klamek przy wchodzeniu do sklepów, a także wykonujemy mnóstwo innych niezbędnych czynności każdego dnia. Na dłoniach znajduje się ok. 150 różnych gatunków bakterii, wirusów oraz pozostałych patogenów, które przy dotyku okolic twarzy bardzo łatwo przedostają się do błon śluzowych oczu, nosa czy ust. Wiele chorób powstałych przez drobnoustroje zostało nazwane „chorobą brudnych rąk”. Mycie rąk oraz zachowanie pozostałych zasad higieny to najłatwiejsze sposoby na zmniejszenie skali roznoszenia się zakażeń.

Wiele zabiegów kosmetologicznych, których uczą się studenci WSIiZ w Warszawie, wymaga użycia nie tylko kosmetyków, ale również narzędzi. Bardzo ważną procedurą w gabinetach kosmetologicznych jest dezynfekcja. Jest to proces polegający na zmniejszeniu liczby drobnoustrojów, przede wszystkim przez niszczenie form wegetatywnych, a także zapobieganiu ich rozprzestrzenianiu. Skuteczność dezynfekcji zależy od jej poziomu. Możemy wyróżnić dezynfekcję:

• niskiego stopnia,

• średniego stopnia,

• wysokiego stopnia.

Dezynfekcja niskiego stopnia nie usuwa spor, prątków oraz wirusów bez osłonki lipidowej. Stosowana jest przy sprzęcie i powierzchniach, które wchodzą w zakres niskiego ryzyka przeniesienia zakażenia. Dezynfekcja średniego stopnia nie eliminuje spor bakteryjnych. Wykorzystywana jest do sprzętu i powierzchni cechujących się średnim ryzykiem przeniesienia zakażenia. Skuteczność dezynfekcji wysokiego stopnia odpowiada sterylizacji. Niszczy wirusy oraz wybrane spory. Stosowana jest do dekontaminacji sprzętu półkrytycznego. Skuteczność dezynfekcji zależna jest także od rodzaju drobnoustrojów, z jakimi mamy kontakt, ich liczebności, a także aktywności fizjologicznej. W odniesieniu do tych czynników i w zależności od tego, jaką powierzchnie zamierzamy poddać dezynfekcji, dobieramy najlepiej dopasowaną metodę.

Studenci WSIiZ w Warszawie nabywają umiejętności wykonywania zabiegów, podczas których używane są narzędzia tnąco-kłujące wielokrotnego użytku i przerywające ciągłość skóry, a które muszą być poddane sterylizacji. Sterylizacja, inaczej wyjaławianie, jest procesem, w którym dochodzi do usunięcia wszystkich drobnoustrojów (zarówno ich form wegetatywnych, jak i ich przetrwalników). Zapewnia 100% skuteczność. Zakłada się, iż na milion procesów może przetrwać jedynie jeden drobnoustrój. Osiągnięcie sterylnego produktu zależy od prawidłowego:

• przygotowania materiału do sterylizacji,

• dobrania odpowiedniej metody sterylizacji,

• przebiegu procesu sterylizacji,

• składowania sterylnych materiałów.

Proces przebiegu sterylizacji obowiązkowo musi rozdysponować czynnikiem sterylizującym tak, aby każda powierzchnia sterylizowanego materiału miała z nim kontakt przez określony czas i w określonych warunkach, takich jak temperatura, wilgotność, ciśnienie. Przechowywać sterylne materiały, takie jak narzędzia czy sprzęt, należy w temperaturze 15-25⁰C oraz wilgotności 40-60%. Czas składowania takich materiałów zależny jest od zastosowanego opakowania. 

Do niedawna najczęściej spotkanym w gabinetach kosmetologicznych urządzeniem do sterylizacji był sterylizator kulkowy. To urządzenie całkiem niedrogie, wypełnione małymi szklanymi kulkami, które rozgrzewane są do temperatury 240⁰C. Niestety nie zapewniało ono wyjałowienia bez zarzutów, ponieważ narzędzia nie mieściły się całkowicie w urządzeniu. W związku z tym należy go całkowicie usunąć z gabinetów kosmetycznych, ponieważ nie spełnia wymogów dotyczących sterylizacji narzędzi tnąco-kłujących.

Procedury i wymagania higieniczne dotyczące pracy w gabinecie kosmetologicznym, które poznają studenci podczas nauki w WSIiZ w Warszawie

Zachowanie określonych procedur i wymagań higienicznych w gabinecie kosmetologicznym jest bardzo ważnym elementem przy zapobieganiu zakażeniom. Jest on traktowany jak gabinet zabiegowy, z racji naruszania ciągłości tkanek, styczności z krwią czy wydzielinami. Podczas wykonywania każdej usługi dochodzi do fizycznego kontaktu rąk osoby wykonującej zabieg, narzędzi, aparatury bądź kosmetyków z ciałem klienta. Ryzykiem zakażenia są objęci nie tylko klienci, lecz także pracownicy gabinetów, dlatego tak istotne jest przestrzeganie zasad higieny. Studenci WSIiZ w Warszawie w ramach przedmiotu higiena na IV semestrze studiów I stopnia poznają procedury i wymagania higieniczne, w tym:

• mycia, dezynfekcji oraz sterylizacji (przebieg dezynfekcji i sterylizacji, przygotowanie roztworu do dezynfekcji, ułożenie narzędzi w autoklawie, kontrola procesów sterylizacji),

• mycia, dezynfekcji rąk (techniki mycia i dezynfekcji rąk, używanie jednorazowych rękawiczek),

• postępowania po ekspozycji na krew oraz inne czynniki zakaźne,

• postępowania z odpadami komunalnymi, medycznymi oraz specjalnymi,

• zachowania czystości w salonie, gabinecie,

• postępowania z bielizną zabiegową oraz odzieżą ochronną.

W dobie obecnych zagrożeń czynnikami biologicznymi wiedza i świadomość dotycząca roli higieny oraz zasadności stosowania procedur w gabinetach kosmetologicznych jest podstawowym czynnikiem w zapobieganiu rozprzestrzeniania się wielu chorób wywołanych przez drobnoustroje. Lekceważenie oraz niestosowanie się do zasad czy procedur może doprowadzić do szybkiego szerzenia się chorób przenoszonych różnymi drogami. W gabinetach kosmetologicznych pracownik ma bezpośredni kontakt z klientem, którego zawsze trzeba traktować jako potencjalnego nosiciela i zachowywać najwyższy poziom aseptyki oraz antyseptyki. W celu podniesienia poziomu wiedzy i świadomości studentów kierunku kosmetologia wykładowcy Wyższej Szkoły Inżynierii i Zdrowia w Warszawie podczas każdych zajęć laboratoryjnych kładą szczególny nacisk na zachowanie wysokiego poziomu higieny w czasie wszelkich zabiegów wykonywanych w ramach praktycznej nauki zawodu. Dlatego prowadzone w WSIiZ kształcenie praktyczne jest w 100% bezpieczne.

Autorzy: dr n. med. Agata Wolska, prorektor ds. relacji z otoczeniem społeczno-gospodarczym w WSIiZ w Warszawie,

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Otwocku