Do Programu priorytetowego NFOŚiGW „Dopłaty na częściowe spłaty kapitału kredytów bankowych przeznaczonych na zakup i montaż kolektorów słonecznych dla osób fizycznych i wspólnot mieszkaniowych” zostały wprowadzone 17 sierpnia zmiany. „Nowa wersja programu m.in. doprecyzowuje wymaganą zawartość projektu/oferty instalacji kolektorów słonecznych, wprowadza wymóg instalacji ciepłomierza w przypadku, gdy beneficjentem jest wspólnota mieszkaniowa oraz uszczegółowia wymagania względem osób uprawnionych do montażu i instalacji kolektora słonecznego (załącznik nr 2 do Programu Priorytetowego)” – informuje portal Inwestuj w kolektory.

17 czerwca 2010 w Warszawie nastąpiło podpisanie umów pomiędzy NFOŚiGW oraz bankami ws. dopłat ze środków Funduszu do kredytów udzielanych przez te banki odbiorcom indywidualnym oraz wspólnotom mieszkaniowym na zakup i montaż kolektorów słonecznych do podgrzewania wody użytkowej.

Program powstał przy ścisłej współpracy Funduszu ze Związkiem Banków Polskich. Banki przystępujące do podpisania umów, zostały wyłonione w naborze, który NFOŚiGW przeprowadził w kwietniu i maju br.

Wyjątkowy charakter tego wydarzenia polega m.in. na tym, że uruchamiany właśnie instrument finansowy adresowany jest do osób fizycznych, podczas gdy najczęściej partnerami NFOŚiGW są samorządy, przedsiębiorstwa, instytucje publiczne oraz organizacje pozarządowe. Wynika to z faktu, że Narodowy Fundusz, który nie posiada żadnych oddziałów regionalnych, wspiera finansowo te przedsięwzięcia z dziedziny ochrony środowiska, których ponadregionalny zasięg lub skala wnioskowanej pomocy przekracza możliwości funduszy wojewódzkich.

Instrument dopłat jest adresowany do osób fizycznych dysponujących prawem do nieruchomości oraz dla wspólnot mieszkaniowych, których budynki nie są podłączone do sieci ciepłowniczej.

Kredyty z 45% dotacją NFOŚiGW będą oferowane w placówkach banków, które podpiszą umowy lub w placówkach ich banków zrzeszonych. Będzie to łącznie ok. 4,5 tysiąca placówek bankowych. Decyzję o włączeniu instrumentu dopłat do oferowanych produktów bankowych oraz o terminach ich uruchomienia podejmą dyrektorzy poszczególnych banków. Nastąpi to nie później niż w sierpniu br. Część banków zadeklarowała uruchomienie kredytów już w lipcu.

Dopłaty będą udzielane do kredytów zarówno na zakup jak i montaż kolektorów słonecznych oraz aparatury niezbędnej do ich prawidłowego funkcjonowania. Beneficjenci mogą zatem liczyć na dofinansowanie kosztów: sporządzenia projektu budowlano-wykonawczego, zakupu:
o kolektora słonecznego (płaskiego lub rurowego)
o nowego zasobnika wodnego,
o automatyki,
o aparatury pomiarowej i instalacji,
o ciepłomierza oraz montażu zestawu.


Wysokość dopłaty z NFOŚiGW wynosić będzie 45% brutto ww. kosztów poniesionych przez inwestora. Wysokość dopłaty będzie obliczana proporcjonalnie do kosztów nieprzekraczających 2.500 zł za metr kwadratowy powierzchni zainstalowanych kolektorów.

Na dopłaty NFOŚiGW zarezerwował 300 mln zł do wypłacenia w latach 2010-2014. Pozwoli to na osiągnięcie efektu ekologicznego w postaci zainstalowania kolektorów słonecznych o łącznej powierzchni ponad 250 tys. m2 (ok. 25 boisk piłkarskich), co przyczyni się do redukcji emisji CO2 o 36 tys. ton.

Opracowanie programu poprzedzono wnikliwymi badaniami opinii publicznej, zleconymi firmie GFk Polonia. Ich celem było ustalenie optymalnej intensywności dofinansowania, aby uzyskać efekt najbardziej efektywnej dźwigni finansowej. Wyniki pokazały, że w przedziale wysokości dofinansowania ze środków publicznych na poziomie 40-50% następuje wyraźny wzrost zainteresowania przeprowadzenia takiej inwestycji przez właścicieli domów.

Badania opinii społecznej Udział dotacji w kosztach inwestycji Zainteresowanie inwestycją

Opracowanie programu poprzedzono wnikliwymi badaniami opinii publicznej, zleconymi firmie GFk Polonia. Ich celem było ustalenie optymalnej intensywności dofinansowania, aby uzyskać efekt najbardziej efektywnej dźwigni finansowej. Wyniki pokazały, że w przedziale wysokości dofinansowania ze środków publicznych na poziomie 40-50% następuje wyraźny wzrost zainteresowania przeprowadzenia takiej inwestycji przez właścicieli domów.

Analizę przeprowadzono w okresie od grudnia 2009 do stycznia 2010, na reprezentatywnej grupie polskich respondentów, którymi byli właściciele domów jednorodzinnych z własnym systemem ogrzewania.

Warto zaznaczyć, że już wyniki wstępnych badań pokazały, że 35% właścicieli domów jednorodzinnych rozważa zainstalowanie kolektorów słonecznych.

Analiza finansowa opłacalności inwestycji

Wodę użytkową w domach jednorodzinnych najczęściej ogrzewa się: węglem, olejem opałowym, gazem, drewnem lub prądem elektrycznym. Koszt energii zaoszczędzonej dzięki zainstalowanym kolektorom, będzie zatem różna, w zależności od stosowanej dotychczas technologii.

Na rynku istnieje wiele analiz finansowych opłacalności inwestycji w OZE. Różnice pomiędzy nimi wynikają z różnic w przyjętych założeniach oraz w mechanizmach kalkulacji.

Narodowy Fundusz przeprowadził wnikliwą analizę opłacalności inwestycji w kolektory słoneczne w różnych wariantach: intensywności dopłat, wykorzystywanego źródła energii oraz liczby osób korzystających z instalacji.Analiza NFOŚiGW zakłada bardziej rygorystyczne warunki brzegowe niż inne analizy występujące na rynku.

Im kosztowniejsze źródło energii było dotychczas stosowane – tym większe oszczędności przynosi instalacja kolektorów i tym większa jest stopa zwrotu takiej inwestycji. Przeprowadzona analiza pokazuje, że najbardziej opłacalny finansowo jest montaż kolektorów przy ogrzewaniu wody prądem elektrycznym. Również efekt ekologiczny – kluczowy z punktu widzenia NFOŚiGW – jest w tym wypadku największy, gdyż sprawność klasycznej elektrowni węglowej, generującej prąd potrzebny do ogrzania wody, jest rzędu 20%.

Możliwe do uzyskania oszczędności zależą nie tylko od dotychczasowego źródła ogrzewania, lecz również od liczby osób korzystających z instalacji kolektorowej. Dla 5-cio osobowej rodziny ogrzewającej wodę elektrycznością roczne oszczędności przekroczą 1,5 tys. zł a koszt inwestycji zrealizowanej z dopłatą Narodowego Funduszu powinien zwrócić się po 5-6 latach. Przy ogrzewaniu olejem opałowym lub gazem, okres zwrotu będzie dłuższy – ok. 10 lat.

Uruchamiany właśnie program dopłat do kredytów na kolektorów słonecznych, jest trzecią częścią strategii finansowego wspierania przez NFOŚiGW inwestycji w odnawialne źródła energii. Część pierwsza obejmuje ofertę preferencyjnych pożyczek na duże inwestycje w OZE (energia wiatru, wody, geotermalna), których koszt przekracza 10 mln zł. Rusza właśnie 3 nabór wniosków do tego programu. Drugą częścią są programy pożyczkowe realizowane w partnerstwie z 10 wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej a przeznaczone na realizację przedsięwzięć mniejszych, których koszt zamyka się w przedziale 0,5 – 10 mln zł.

Doświadczenia jakie zdobędziemy przy realizacji programu dopłat do kredytów na kolektory słoneczne, zostaną wykorzystane przy opracowywaniu kolejnych programów adresowanych do osób fizycznych. W Narodowym Funduszu trwają zaawansowane prace nad dwoma podobnymi instrumentami finansowymi, mającymi wspomóc budowę przydomowych oczyszczalni ścieków oraz indywidualnych przyłączy kanalizacyjnych.

Czym (nie) są kolektory słoneczne

Kolektory słoneczne, w największym skrócie, to urządzenia pozwalające wykorzystać energię słoneczną (niekoniecznie bezpośrednie nasłonecznienie - również światło rozproszone) do ogrzewania wody użytkowej. Nie należy ich mylić z panelami słonecznymi, zwykle oznaczającymi potocznie układy ogniw fotowoltaicznych, które służą do generowania elektryczności.

Jak działa kolektor słoneczny?
Promieniowane słoneczne pada na powierzchnię (absorber), która pochłania energię tego promieniowania. Do absorbera przymocowane są przewody, w których w układzie zamkniętym krąży tzw. czynnik roboczy (najczęściej – niezamarzający płyn na bazie glikolu), który po odebraniu energii cieplnej z absorbera transportuje ją do budynku, gdzie jest wykorzystana do wstępnego ogrzania np. wody użytkowej. W zależności od nasłonecznienia - pory roku, pory dnia, warunków atmosferycznych - kolektory charakteryzują się różną wydajnością (sprawnością przekształcania energii). O ile w lecie mogą w 100% pokrywać zapotrzebowania na energię niezbędną do ogrzania wody użytkowej (a gdy się ich nie zamierza używać, trzeba je nawet czasami przykryć roletą, żeby uniknąć przegrzania instalacji), to poza sezonem letnim zwykle, w celu uzyskania wymaganej temperatury, wodę trzeba dogrzać w piecu na paliwa tradycyjne.

Oznacza to, że montaż kolektora słonecznego nie eliminuje konieczności posiadania drugiego źródła ogrzewania wody, jednakże znacznie obniża koszty ponoszone na zakup paliwa.

Istnieje wiele typów kolektorów słonecznych, lecz wśród nich najpopularniejsze w Polsce są kolektory płaskie (zwykle cieczowe) oraz rurowe (próżniowe). W naszych szerokościach geograficznych lepiej sprawdzają się kolektory próżniowe (najczęściej rurowe), dla których temperatura otoczenia ma mniejsze znaczenie, gdyż czynnik roboczy odbierający z absorbera energię słoneczną (np. glikol lub gaz) jest odizolowany od otoczenia próżnią, która przepuszcza światło (do absorbera), lecz nie przewodzi ciepła (na zewnątrz) i tym samym w zimie znacznie ogranicza straty ciepła. Kolektory rurowe mają nieco wyższą sprawność i można je montować nawet na pionowych ścianach, są natomiast droższe.

Typ kolektora nie jest jednak wcale najważniejszy – bardzo dużo zależy od wyboru konkretnego modelu oraz, przede wszystkim, od jakości montażu i wykonania właściwej izolacji.

Źródło: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej , EkoNews

red. Marta Cipińska