- Rząd brytyjski dostrzega ogromny potencjał we współpracy z Polską, zwłaszcza w dziedzinie rozwoju innowacyjności, która objęta jest zakresem dofinansowania z funduszy europejskich. Najwięcej środków zostanie przeznaczonych na działalność badawczo-rozwojową, współpracę między ośrodkami naukowymi oraz rozwój kompetencji w zakresie R&D, w tym rozwój biobanków. Są to obszary, w których Wielka Brytania jest najsilniejsza - powiedział Robin Grimes po podpisaniu umowy.

- Jesteśmy bardzo zadowoleni z podpisanej dziś umowy dotyczącej współpracy pomiędzy Wielką Brytanią a Polską w ramach rozwoju biobanków - skomentował prof. dr hab. n. med. Janusz Moryś. - Jestem przekonany, że dzięki doświadczeniu naszych brytyjskich kolegów będziemy mogli wykorzystać najlepsze praktyki i podjąć próbę stworzenia regulacji prawnych, które pozwolą na prowadzenie badań zgodnych z przekonaniami i systemem wartości wszystkich Polaków.

- Podpisana dziś umowa otwiera nowy rozdział w ramach bilateralnej współpracy pomiędzy naszymi krajami. Biobanki to przyszłość badań genetycznych, które umożliwią zwiększenie skuteczności i przyspieszenie poszukiwania rozwiązań dla takich chorób jak rak, czy Altzheimer. Naukowcy w obu krajach będą mieli teraz łatwiejszy dostęp do szerokiej bazy pobranych próbek – dodał dr Łukasz Kozera.

- Celem dzisiejszego spotkania jest stworzenie kontekstu dla rozwoju polsko-brytyjskiego partnerstwa i zainspirowanie do wspólnej pracy, by stać się bardziej innowacyjnymi. Nasze kraje mają doskonałych naukowców. Obecnie musimy dostosować ich pomysły do wprowadzenia w życie – podsumował Robin Barnett, Ambasador Brytyjski w Polsce.

Biobanki, nowy rozdział w rozwoju medycyny

Idea gromadzenia próbek tkanek zarówno osób chorych, jak i zdrowych oraz wykorzystywania ich do prowadzenia badań zrodziła się w latach 60-tych XX wieku. Jednakże aż do lat 90-tych pobierane próbki były wykorzystywane i przechowywane tylko i wyłącznie w laboratoriach badawczych, a poszczególne instytucje przekazywały sobie wzajemnie finalne wyniki badań, dopiero po ich publikacji w specjalistycznej prasie. Eksperci koncentrowali swoje wysiłki na badaniu pojedynczych genomów lub w ramach jednego obszaru.

W ostatnich latach XX wieku sytuacja uległa zmianie i powstały pierwsze na świecie instytucje zajmujące się gromadzeniem i przechowywaniem próbek kodu genetycznego, czyli tzw. biobanki. Możliwość dostępu do pobranych tkanek znacznie przyspieszyła prace nad rozwojem medycyny oraz doprowadziła do istotnego zredukowania kosztów prowadzonych badań. W 2009 roku, magazyn "The Times" uznał biobanking za 1 z 10 idei, które mogą zmienić świat.

Obecnie, mamy do czynienia z postępującą specjalizacją biobanków, gdyż część z nich gromadzi tylko i wyłącznie kod genetyczny osób zdrowych, podczas gdy inne przechowują tylko chore tkanki lub próbki tkanek z uszkodzonym kodem genetycznym, m.in. osób cierpiących na raka, Alzheimera, czy tez inne choroby przewlekłe. 

Międzynarodowa współpraca umożliwia ekspertom na całym świecie dostęp do wielu próbek dotyczących danego zagadnienia, co pozwala na przyspieszenie prac. Jednakże rodzi to także szereg wątpliwości natury etycznej i prawnej, szczególnie w kontekście własności badanych próbek. W wielu krajach, m.in. w Polsce, toczą się na ten temat dyskusje. Pomimo, że w naszym kraju zlokalizowanych jest kilka biobanków, w wyniku braku odpowiednich rozwiązań prawnych, wiele firm prowadzi badania poza granicami Polski. Wymiana dobrych praktyk pomiędzy naszym krajem a Wielką Brytanią może mieć zatem kluczowe znaczenie dla przyszłości biobanków oraz możliwości ich finansowania z funduszy unijnych w ramach programu Horyzot 2020.

Spotkanie dotyczące biobanków i medycyny spersonalizowanej jest wydarzeniem realizowanym w ramach programu Innovation is GREAT. Głównym celem programu jest wsparcie brytyjskich firm ze strategicznych sektorów i uniwersytetów w nawiązaniu relacji z partnerami z Europy Środkowo-Wschodniej i pomoc w zapewnieniu środków z funduszy unijnych na realizację wspólnych projektów. Kampania została zaprojektowana tak, aby wspierać współpracę w zakresie badań, rozwoju oraz komercjalizacji nowych rozwiązań technologicznych, zwłaszcza w obszarze zdrowia i nauk przyrodniczych.

Rozwój innowacyjności wspierany przez naukę jest nie tylko podstawowym elementem programu Innovation is GREAT, ale stanowi także fundament unijnej strategii w tym obszarze. Mimo, że Polska i Wielka Brytania osiągają dobre wskaźniki handlu zagranicznego, a dodatkowo polskie firmy dynamicznie rozwijają się za granicą, nadal brakuje jasnego modelu współpracy z zakresu R&D.

Przewiduje się, że w przeciągu następnych 5 lat obszary R&D i innowacji będą głównymi czynnikami wzrostu gospodarczego na rynkach Europy Środkowej. W perspektywie najbliższych 6 lat będzie to wsparcie w wysokości 150 mld euro z Funduszy Unijnych (w tym 82.5 mld euro dla samej Polski). 

Szczegółowych informacji udziela Małgorzata Śmierzycka, Dyrektor Komunikacji w Ambasadzie Brytyjskiej w Warszawie. Kontakt: malgorzata.smierzycka@fco.gov.uk