Badanie, które zostało opublikowane w najnowszym numerze czasopisma "Cancer Cell", zostało częściowo sfinansowane z budżetu priorytetu "Nauki przyrodnicze, genomika i biotechnologia dla zdrowia człowieka" szóstego programu ramowego (6. PR).

Nowotwór wątroby jest jednym z najbardziej zabójczych nowotworów; większość chorych umiera w ciągu roku od postawienia diagnozy. Jak wynika z danych Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem, w 2006 r. w państwach członkowskich UE zanotowano 48 000 przypadków nowotworu wątroby i 42 600 zgonów. Jednak niewiele wiemy o mechanizmie molekularnym powodującym tę chorobę.

Obecnie naukowcy odkryli sposób, w jaki czynnik transkrypcyjny NF-kB pomaga chronić wątrobę przed zapaleniem wątroby i zmianami nowotworowymi. Zazwyczaj czynnik NF-kB pełni funkcję bodźca umożliwiającego przetrwanie, czyli pomaga komórkom uniknąć zaprogramowanej śmierci. Przy pomocy technik genetycznych naukowcy wyhodowali mysz, której wątroba nie wytwarzała białka o nazwie NEMO, odpowiadającego za aktywację cząsteczki NF-kB.

- Początkowo u myszy pojawiły się symptomy chorobowe przypominające otłuszczenie wątroby i jej zapalenie u ludzi, a następnie guzy wątroby - powiedział profesor Manolis Pasparakis z Uniwersytetu w Kolonii, jeden z autorów badania. - Sugeruje to, że białko NEMO i czynnik NF-kB odgrywają istotną rolę w ochronie wątroby przed nowotworem i mogą działać jako jeszcze nieznane supresory nowotworu.

Naukowcy wierzą, że śmierć komórek pozbawionych białka NEMO uruchamia odpowiedź kompensacyjną w wątrobie. - Wątroba ma wyjątkową zdolność regeneracji po urazie; po śmierci komórek wysyła sygnał do innych komórek nakazujący im namnażanie się i uzupełnianie strat - tłumaczy Tom Luedde, pracownik laboratorium profesora Pasparakisa. - Taka sytuacja jest dużym obciążeniem dla wątroby i pochłania dużo energii, więc istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia błędów i mutacji, które są przyczyną nowotworów.

Fakt, że aktywacja czynnika NF-kB jest najwyraźniej ważna dla prawidłowego funkcjonowania wątroby ma ważne implikacje dla naukowców pracujących nad chorobami, w przypadku których aktywacja tego czynnika jest problemem. Na przykład NF-kB jest aktywowany w wielu komórkach nowotworowych, w których przypuszczalnie powoduje wysłanie sygnału decydującego o przeżyciu komórek nowotworowych. Czynnik NF-kB wiązany jest również z chorobami zapalnymi. W zeszłym roku zespół profesora Pasparakisa odkrył, że czynnik ten odpowiada za zaostrzanie się objawów stwardnienia rozsianego. We wszystkich tych przypadkach blokowanie szlaku molekularnego NF-kB było postrzegane jako nowa obiecująca możliwość terapeutyczna.

"Wyniki tego badania wskazują na ważne kwestie z perspektywy leczenia farmakologicznego ukierunkowanego na kompleks IKK [kinazy I-kappa-B] u ludzi. Sugeruje się, że takie podejście do leczenia stanu zapalnego oraz innych zaburzeń może być bardzo obiecujące", piszą naukowcy. "Nasze doświadczenia wskazują, że całkowita blokada funkcji IKK w komórkach wątroby może mieć szkodliwe skutki prowadzące do chorób wątroby, a w przypadku leczenia długoterminowego nawet do nowotworu wątroby."

- Wysyłanie bodźców przez czynnik NF-kB jest niezwykle złożonym procesem, zatem potrzebny jest wysiłek wielu badaczy w celu zrozumienia tego procesu w stopniu umożliwiającym bezpieczne manipulowanie nim przy pomocy leków - komentuje profesor Pasparakis.

Więcej informacji można uzyskać na stronie internetowej:
http://www.cancercell.org/