Tzw STEP, finansowany przez farmaceutycznego potentata firmę Merck & Co. oraz rządowo ufundowane przez HVTN (HIV Vaccine Trials Network), było pierwszym badaniem opierającym się na sprawdzeniu i wykorzystaniu komórek T i uczynieniu ich bardziej efektywnymi w walce z zakażającym organizm wirusem HIV. W tym przypadku, wykorzystano osłabioną formę wirusa przeziębienia będącego nośnikiem trzech genów wirusa. Badacze nie oczekiwali, że szczepionka będzie zabezpieczała przed infekcją, ale mieli nadzieję, że może zapewniać ochronę przed transmisją wirusa z osób zakażonych na osoby zdrowe, zapewniając wstrzymanie epidemii do momentu znalezienia efektywnego lekarstwa.

    "Kandydat był bardzo obiecujący" powiedziała Susan Buchbinder, dyrektor programu badań nad HIV w San Francisco Department of Public Health AIDS Office oraz programu STEP i wiceprezes HVTN. "Otrzymanie wiadomości, pomimo tego że jest rozczarowaniem, jest dokładnie tym po co zaprojektowano całe badanie kliniczne, ponieważ przesunie obszar działania do przodu, podczas gdy my zrozumiemy więcej przyczyn, dla których szczepionka nie ma właściwości protekcyjnych."

    Konwencjonalne szczepionki działają, między innymi,  poprzez pobudzenie układu odpornościowego do produkcji przeciwciał przeciwko patogenom, jednakże takie szczepionki nie chronią przed szybko zmieniającym swoje właściwości antygenowe wirusem HIV. W ostatnim dziesięcioleciu, naukowcy skupili się na limfocytach T, gdyż małpy otrzymujące podobne szczepionki żyły, zakażone analogicznym, małpim wirusem niedoboru odporności, dłużej i miały niższą zawartości wirusa we krwi.

    W V520, każdy z trzech genów wirusa HIV - gag, pol i nef, został wprowadzony do osłabionego adenowirusa, jednego grupy powodujących u ludzi przeziębienia. Ludzkie komórki zainfekowane wirusem, wykazywały produkcję każdego z  trzech komponentów, pozwalając na wcześniejsze "uczulenie" limfocytów przeciwko antygenom wirusa. Program STEP rozpoczął się pod koniec 2004 roku i objął około 3000 zdrowych osób z Północnej i Południowej Ameryki oraz Australii, którzy zostaną teraz przebadani, jednakże nie dostaną kolejnej dawki szczepionki. HVTN wstrzymało drugi panel badań w południowej Afryce.

    Ostateczne wyniki zostały przewidziane do publikacji dopiero w 2008 roku (albo później), jednakże niezależny panel kontrolny zaopiniował program, ujawniając że spośród 741 osób , które otrzymały szczepionkę, 24 zetknęło się z wirusem (dla porównania, 21 spośród 762 osób otrzymujących placebo także zachorowało). W obydwu grupach, poziom wirusa we krwi utrzymywał się na tym samym poziomie.

    W nadchodzących miesiącach, naukowcy będą zmuszeni ocenić całościowe dane z programu badań nad szczepionką, by definitywnie stwierdzić, czy jest ona nieskuteczna. Muszą postawić sobie pytania: "Czy wirus który zainfekował ludzi w badanej grupie jest zbyt bardzo odbiegający od szczepu szczepionkowego?" oraz "Czy szczepionka nie stymulowała w zbyt słaby sposób i zbyt krótko komórek T?".

    Niestety, za zmiennością wirusa HIV idą problemy z uzyskaniem odpowiedzi protekcyjnej związanej z immunoprofilaktyką. Ta właśnie zmienność antygenowa, do pary ze zdolnością wirusa do ukrywania się przez długie lata w stanie latencji sprawia, iż na pewno jeszcze liczne badania kliniczne nad potencjalną szczepionką będą narażone na fiasko. Choć z drugiej strony, postęp nauki jest ogromny, a wszakże jeszcze na początku ubiegłego stulecia gruźlica, w swej pierwotnej formie była zmorą ludzkości. Teraz, pomijając szczepy lekooporne, możemy w pełni kontrolować i zapobiegać zakażeniu prątkami. Pozostaje nam wierzyć w to, że liczne i intensywne badania nad szczepionką przeciwko AIDS przyniosą taką rewolucję w ochronie zdrowia, jaką przyniosła szczepionka BCG oraz streptomycyna w walce z gruźlicą.

Źródło: www.sciam.com