Pierwszy raz słowa biotechnologia użyto około 1917 roku i miało ono wtedy oznaczać produkcję różnych substancji przy użyciu mikroorganizmów. Korzenie biotechnologii sięgają jednak dużo dalej w przeszłość. Już 4 tysiące lat przed nasza erą pierwszy raz Egipcjanie celowo użyli drożdży do produkcji chleba i wina. 2 tysiące lat później udoskonalili oni techniki fermentacji. Zaczęli wykorzystywać mikroorganizmy do produkcji sera.
W bliższej przeszłości też możemy znaleźć epizody związane z biotechnologią. Na przykład w 1550 roku naszej ery pierwszy raz świadomie zastosowano bakterie do produkcji jogurtów. Jednak dopiero w XX wieku zaczynamy stawiać czoła biotechnologii z prawdziwego zdarzenia. W 1941 roku duński mikrobiolog używa terminu inżynieria genetyczna na jednym ze swoich wykładów na temat rozmnażania płciowego drożdży. W następnych latach postęp w tej dziedzinie nabiera tempa. Już w 1982 roku zostaje dopuszczony do stosowania pierwszy produkt, który powstał przez zastosowanie zmodyfikowanego genetycznie drobnoustroju. Była to bakteria Escherichia Coli. Wykorzystano ją do produkcji insuliny. Już 5 lat później wprowadzono do środowiska pierwsze zmodyfikowane genetycznie mikroorganizmy. Jednak dopiero w latach 90 nastąpił prawdziwy przełom, zwłaszcza dla biotechnologii żywności. W 1990 roku zastosowano chymozynę do produkcji serów. Był to pierwszy enzym uzyskany przy pomocy technik rekombinowanego DNA. 6 lat później natomiast zsekwencjonowano genom, tak ważnego w przemyśle spożywczym organizmu jakim jest Saccharomyces cerevisiae. W tym czasie wprowadzono również do sprzedaży żywność modyfikowaną genetycznie. Był to między innymi rzepak, ze zmienionym składem oleju. Wprowadzono również modyfikowaną kukurydzę czy pomidory (Flar Savr zachowujące dłuższą świeżość). Jednak wiele z tych produktów zostało wycofane między innymi ze względu na małą plenność.
Na dzień dzisiejszy rozwój biotechnologii obserwujemy głównie w farmacji i medycynie, ochronie środowiska, rolnictwie i przemyśle spożywczym. Określamy ją jako technologię, która wykorzystuje metody naukowe i inżynieryjne do obróbki materiałów czynnikami biologicznymi (np.: używając mikroorganizmów czy komórek). Celem biotechnologii żywności jest przede wszystkim zwiększenie odporności roślin uprawnych na niesprzyjające warunki atmosferyczne, liczne choroby, zarówno wirusowe jak i bakteryjne oraz szkodniki. Ograniczyło by to bowiem zużywanie substancji chemicznych. Ważnym aspektem dla konsumenta jest również dążenie do poprawy właściwości organoleptycznych żywności, a przede wszystkim podwyższenia ich wartości odżywczych.
Ważnym problemem jest dezaprobata społeczeństwa polskiego w stosunku do biotechnologii żywności. Jeszcze kilka lat temu 90% społeczeństwa deklarowało, że nigdy nie jadło i nie chciałoby spróbować żywności transgenicznej. Problem ten nadal istnieje i daje się we znaki polskim naukowcom. Jednak widać zauważalny postęp. Przede wszystkim możemy dostrzec zainteresowanie tym zagadnieniem. Społeczeństwo jest nadal nie przekonane, ale zbiera informacje na temat żywności modyfikowanej genetycznie, a nie od razu neguje jej zastosowanie. Obecnie wiemy, że ponad 30 % polaków próbowało takiej żywności i byłoby gotowych na spożywanie jej na co dzień.
Należy jednak pamiętać, że obawa przed zagrożeniem nie jest wyssana z palca. Istnieje możliwość, ze mikroorganizmy zmodyfikowane przy użyciu metod inżynierii genetycznej przedostaną się do środowiska. Takie mikroorganizmy są często odporne na działanie określonych antybiotyków. Mogą one przekazać ten gen odporności na przykład drobnoustrojom patogennym, co powoduje iż choroby wywołane z ich udziałem są trudniejsze do wyleczenia. Odstępuje się jednak od stosowania antybiotyków jako markerów stosowanych w inżynierii genetycznej co wyklucza tego typu zagrożenia. Większość obaw jest zupełnie bezpodstawna i wynika z niedoinformowania społeczeństwa. Dlatego należy pamiętać, że wprowadzenie nowej żywności lub nowych technologii służących do jej wytwarzania musi nie tylko gwarantować bezpieczeństwo konsumenta, ale przede wszystkim dostarczać mu informacji na ten temat. Sposób przekazywania tych informacji też jest niezwykle ważny. Czytając o biotechnologii w pierwszej lepszej publikacji, przeznaczonej dla laika w tej dziedzinie, a nie naukowca, napotykamy na szereg niezrozumiałych słów. Oczywistym jest, że niezrozumiałych sformułowań nie da się uniknąć, ale należy je skrupulatnie wyjaśniać na każdym kroku. Każdy z nas obawia się tego co dla niego niezrozumiałe. Często wręcz wszelkie niejasności interpretowane są w najgorszy możliwy sposób i prowadzi do niewybaczalnych nieporozumień.
Polski przemysł biotechnologiczny jest nadal rozwinięty w stopniu bardzo słabym, gdyż niewiele firm na rynku polskim decyduje się na stosowanie technologii inżynierii genetycznej. Wynika to głównie z braku funduszy, co wiąże się z niedofinansowaniem badań w tym kierunku. W Polsce znajduje się już jednak kilka ośrodków badawczych, które spełniają wymogi norm światowych. Polscy naukowcy mają duży udział w literaturze poświęconej tej dziedzinie. Biotechnologia żywności daje nam wiele perspektyw. Korzyści finansowe, które będą wynikały z obniżenia kosztów produkcji roślinnej są ważne dla wszystkich. Jednak prawdziwą przyszłością jest uzyskanie odporności na suszę, zasolenie oraz na inne niekorzystne warunki środowiska. Jak również wzbogacanie żywności w pożądane składniki. Wielką przyszłością jest uzyskanie tak zwanych jadalnych szczepionek. Są to rośliny zawierające substancje farmakologiczne, leki. Dostęp do takich produktów będzie oczywiście ograniczone, gdyż nie będą one traktowane jak zwykła żywność, ale jako produkty farmaceutyczne. Wiele badań dotyczących biotechnologii żywności tyczy się wprowadzania produktów, które będą miały korzystny wpływ na zdrowie człowieka. Do takich produktów należą probiotyki. Są to produkty fermentowane, uzyskane przy zastosowaniu odpowiednich mikroorganizmów, mające pozytywny wpływ na zdrowie człowieka (produkty lecznicze, dietetyczne, odżywcze, wspomagające działanie naszego organizmu). Bakterie z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium zasiedlają przewód pokarmowy człowieka. U zdrowego człowieka bakterie mlekowe powinny stanowić 30 % drobnoustrojów jelitowych. Jednak stres, który towarzyszy nam każdego dnia, leczenie środkami farmakologicznymi, zła dieta i wiele innych czynników może wpływać na obniżenie żywotności tych tak niezbędnych drobnoustrojów. Może to prowadzić do zaburzenia równowagi mikrobiologicznej układu pokarmowego i zwiększenia podatności na liczne zakażenia.
Oprócz wzbogacania żywności w składniki odżywcze, wprowadzania produktów działających zdrowotnie dla człowieka, zapewnianie konsumentowi lepszej jakości żywności i większego wyborów produktów, biotechnologia ma wiele innych zastosować. Eliminowanie antybiotyków, które mogą mieć wpływ na zdrowie człowieka, powodując na przykład stany uczuleniowe. Wprowadza się stosowanie bakteriocyn, czyli substancji produkowanych przez określone szczepy bakterii, które mają właściwości bakteriostatyczne lub bakteriobójcze w stosunku do niektórych szczepów patogennych. Należy podkreślić, że bakteriocyny są nieszkodliwe dla zdrowia człowieka. Najpowszechniej stosowana bakteriocyną w przemyśle spożywczym jest nizyna produkowana przez niektóre szczepy Lacctococus lactis subsp. lactis. Hamuje ona bowiem rozwój między innymi takich bakterii jak Clostridium, Bacillus, Listeria czy Mikroccocus.
Istnieje szereg innych zastosowań biotechnologii żywności, które można by było wymieniać niemal bez końca. Dzięki modyfikacjom genetycznym drobnoustrojów możemy uzyskiwać hybrydy różnych szczepów, które mogą służyć do powstawania zupełnie nowych produktów. Modyfikacje mogą prowadzić do zwiększenia produktywności mikroorganizmów w stosunku do pożądanych substancji, na przykład witamin czy białek. Biotechnologia żywności otworzyła nam oczy na szereg nowych możliwości. Ważnym pytaniem teraz jest: jak z nich skorzystamy
Źródło: -„Biotechnologia Żywności” W. Bednarski, A. Repsa, WNT 2003 -„Podstawy Biotechnologii Przemysłowej” W. Bednarski, J. Fiedurka -„ www.odofin.com/english/history.htm”
W bliższej przeszłości też możemy znaleźć epizody związane z biotechnologią. Na przykład w 1550 roku naszej ery pierwszy raz świadomie zastosowano bakterie do produkcji jogurtów. Jednak dopiero w XX wieku zaczynamy stawiać czoła biotechnologii z prawdziwego zdarzenia. W 1941 roku duński mikrobiolog używa terminu inżynieria genetyczna na jednym ze swoich wykładów na temat rozmnażania płciowego drożdży. W następnych latach postęp w tej dziedzinie nabiera tempa. Już w 1982 roku zostaje dopuszczony do stosowania pierwszy produkt, który powstał przez zastosowanie zmodyfikowanego genetycznie drobnoustroju. Była to bakteria Escherichia Coli. Wykorzystano ją do produkcji insuliny. Już 5 lat później wprowadzono do środowiska pierwsze zmodyfikowane genetycznie mikroorganizmy. Jednak dopiero w latach 90 nastąpił prawdziwy przełom, zwłaszcza dla biotechnologii żywności. W 1990 roku zastosowano chymozynę do produkcji serów. Był to pierwszy enzym uzyskany przy pomocy technik rekombinowanego DNA. 6 lat później natomiast zsekwencjonowano genom, tak ważnego w przemyśle spożywczym organizmu jakim jest Saccharomyces cerevisiae. W tym czasie wprowadzono również do sprzedaży żywność modyfikowaną genetycznie. Był to między innymi rzepak, ze zmienionym składem oleju. Wprowadzono również modyfikowaną kukurydzę czy pomidory (Flar Savr zachowujące dłuższą świeżość). Jednak wiele z tych produktów zostało wycofane między innymi ze względu na małą plenność.
Na dzień dzisiejszy rozwój biotechnologii obserwujemy głównie w farmacji i medycynie, ochronie środowiska, rolnictwie i przemyśle spożywczym. Określamy ją jako technologię, która wykorzystuje metody naukowe i inżynieryjne do obróbki materiałów czynnikami biologicznymi (np.: używając mikroorganizmów czy komórek). Celem biotechnologii żywności jest przede wszystkim zwiększenie odporności roślin uprawnych na niesprzyjające warunki atmosferyczne, liczne choroby, zarówno wirusowe jak i bakteryjne oraz szkodniki. Ograniczyło by to bowiem zużywanie substancji chemicznych. Ważnym aspektem dla konsumenta jest również dążenie do poprawy właściwości organoleptycznych żywności, a przede wszystkim podwyższenia ich wartości odżywczych.
Ważnym problemem jest dezaprobata społeczeństwa polskiego w stosunku do biotechnologii żywności. Jeszcze kilka lat temu 90% społeczeństwa deklarowało, że nigdy nie jadło i nie chciałoby spróbować żywności transgenicznej. Problem ten nadal istnieje i daje się we znaki polskim naukowcom. Jednak widać zauważalny postęp. Przede wszystkim możemy dostrzec zainteresowanie tym zagadnieniem. Społeczeństwo jest nadal nie przekonane, ale zbiera informacje na temat żywności modyfikowanej genetycznie, a nie od razu neguje jej zastosowanie. Obecnie wiemy, że ponad 30 % polaków próbowało takiej żywności i byłoby gotowych na spożywanie jej na co dzień.
Należy jednak pamiętać, że obawa przed zagrożeniem nie jest wyssana z palca. Istnieje możliwość, ze mikroorganizmy zmodyfikowane przy użyciu metod inżynierii genetycznej przedostaną się do środowiska. Takie mikroorganizmy są często odporne na działanie określonych antybiotyków. Mogą one przekazać ten gen odporności na przykład drobnoustrojom patogennym, co powoduje iż choroby wywołane z ich udziałem są trudniejsze do wyleczenia. Odstępuje się jednak od stosowania antybiotyków jako markerów stosowanych w inżynierii genetycznej co wyklucza tego typu zagrożenia. Większość obaw jest zupełnie bezpodstawna i wynika z niedoinformowania społeczeństwa. Dlatego należy pamiętać, że wprowadzenie nowej żywności lub nowych technologii służących do jej wytwarzania musi nie tylko gwarantować bezpieczeństwo konsumenta, ale przede wszystkim dostarczać mu informacji na ten temat. Sposób przekazywania tych informacji też jest niezwykle ważny. Czytając o biotechnologii w pierwszej lepszej publikacji, przeznaczonej dla laika w tej dziedzinie, a nie naukowca, napotykamy na szereg niezrozumiałych słów. Oczywistym jest, że niezrozumiałych sformułowań nie da się uniknąć, ale należy je skrupulatnie wyjaśniać na każdym kroku. Każdy z nas obawia się tego co dla niego niezrozumiałe. Często wręcz wszelkie niejasności interpretowane są w najgorszy możliwy sposób i prowadzi do niewybaczalnych nieporozumień.
Polski przemysł biotechnologiczny jest nadal rozwinięty w stopniu bardzo słabym, gdyż niewiele firm na rynku polskim decyduje się na stosowanie technologii inżynierii genetycznej. Wynika to głównie z braku funduszy, co wiąże się z niedofinansowaniem badań w tym kierunku. W Polsce znajduje się już jednak kilka ośrodków badawczych, które spełniają wymogi norm światowych. Polscy naukowcy mają duży udział w literaturze poświęconej tej dziedzinie. Biotechnologia żywności daje nam wiele perspektyw. Korzyści finansowe, które będą wynikały z obniżenia kosztów produkcji roślinnej są ważne dla wszystkich. Jednak prawdziwą przyszłością jest uzyskanie odporności na suszę, zasolenie oraz na inne niekorzystne warunki środowiska. Jak również wzbogacanie żywności w pożądane składniki. Wielką przyszłością jest uzyskanie tak zwanych jadalnych szczepionek. Są to rośliny zawierające substancje farmakologiczne, leki. Dostęp do takich produktów będzie oczywiście ograniczone, gdyż nie będą one traktowane jak zwykła żywność, ale jako produkty farmaceutyczne. Wiele badań dotyczących biotechnologii żywności tyczy się wprowadzania produktów, które będą miały korzystny wpływ na zdrowie człowieka. Do takich produktów należą probiotyki. Są to produkty fermentowane, uzyskane przy zastosowaniu odpowiednich mikroorganizmów, mające pozytywny wpływ na zdrowie człowieka (produkty lecznicze, dietetyczne, odżywcze, wspomagające działanie naszego organizmu). Bakterie z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium zasiedlają przewód pokarmowy człowieka. U zdrowego człowieka bakterie mlekowe powinny stanowić 30 % drobnoustrojów jelitowych. Jednak stres, który towarzyszy nam każdego dnia, leczenie środkami farmakologicznymi, zła dieta i wiele innych czynników może wpływać na obniżenie żywotności tych tak niezbędnych drobnoustrojów. Może to prowadzić do zaburzenia równowagi mikrobiologicznej układu pokarmowego i zwiększenia podatności na liczne zakażenia.
Oprócz wzbogacania żywności w składniki odżywcze, wprowadzania produktów działających zdrowotnie dla człowieka, zapewnianie konsumentowi lepszej jakości żywności i większego wyborów produktów, biotechnologia ma wiele innych zastosować. Eliminowanie antybiotyków, które mogą mieć wpływ na zdrowie człowieka, powodując na przykład stany uczuleniowe. Wprowadza się stosowanie bakteriocyn, czyli substancji produkowanych przez określone szczepy bakterii, które mają właściwości bakteriostatyczne lub bakteriobójcze w stosunku do niektórych szczepów patogennych. Należy podkreślić, że bakteriocyny są nieszkodliwe dla zdrowia człowieka. Najpowszechniej stosowana bakteriocyną w przemyśle spożywczym jest nizyna produkowana przez niektóre szczepy Lacctococus lactis subsp. lactis. Hamuje ona bowiem rozwój między innymi takich bakterii jak Clostridium, Bacillus, Listeria czy Mikroccocus.
Istnieje szereg innych zastosowań biotechnologii żywności, które można by było wymieniać niemal bez końca. Dzięki modyfikacjom genetycznym drobnoustrojów możemy uzyskiwać hybrydy różnych szczepów, które mogą służyć do powstawania zupełnie nowych produktów. Modyfikacje mogą prowadzić do zwiększenia produktywności mikroorganizmów w stosunku do pożądanych substancji, na przykład witamin czy białek. Biotechnologia żywności otworzyła nam oczy na szereg nowych możliwości. Ważnym pytaniem teraz jest: jak z nich skorzystamy
Źródło: -„Biotechnologia Żywności” W. Bednarski, A. Repsa, WNT 2003 -„Podstawy Biotechnologii Przemysłowej” W. Bednarski, J. Fiedurka -„ www.odofin.com/english/history.htm”
KOMENTARZE