16 maja ruszył VIII Tydzień Świadomości Czerniaka pod hasłem „#UVam tylko sobie. Chronię skórę przed czerniakiem". Celem tegorocznej kampanii jest budowanie świadomości nt. konieczności ochrony skóry przed promieniami UV wśród osób młodych, aktywnych fizycznie, które uprawiają sporty. Akademia Czerniaka chce zachęcić do przestrzegania zasad ochrony przed promieniowaniem UV kiedy spędzamy czas na zewnątrz – podczas biegania, jazdy na rowerze, żeglowania czy gry w tenisa.

– Chcemy zachęcić młodych aktywnych ludzi, uprawiających sport na świeżym powietrzu do zapoznania się z podstawowymi zasadami profilaktyki czerniaka i do wprowadzenia tych zasad w życie. Osoby aktywne często zapominają, że na rowerze, podczas żeglowania czy gry w tenisa skóra jest narażona na promieniowanie – wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Piotr Rutkowski, kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków w Centrum Onkologii – Instytucie im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie, przewodniczący Rady Naukowej Akademii Czerniaka i dodaje – Dlatego do udziału w VIII Tygodniu Świadomości Czerniaka zaprosiliśmy uznanych sportowców. Wierzymy, iż profesjonalizm naszych Ambasadorów, także w zakresie ochrony przed czerniakiem, może zachęcić młodych sportowców, amatorów i zawodowców, aby zwracali większą uwagę na aspekt zdrowia skóry.

#UVam tylko sobie. Chronię skórę przed czerniakiem!

Obecnie czerniak to najczęściej występujący nowotwór u osób w wieku 24-40 lat, jednocześnie najbardziej agresywny. Jednak styl życia i stosowanie bardzo prostych zasad profilaktyki pozwala w dużym stopniu ograniczyć ryzyko zachorowania.

– Postanowiłam wesprzeć kampanię, ponieważ jako lekkoatletka często wyjeżdżam na zgrupowania do ciepłych krajów, gdzie nie da się uniknąć kontaktu ze słońcem. Zauważyłam niestety, że nie wszyscy chronią swoją skórę. Ja podczas treningów stawiam głównie na wodoodporny krem z filtrem, podczas aktywności człowiek się poci i krem z niego spływa. Gdy odpoczywam pamiętam o czapeczce i okularach z filtrem UV. Myślę, że wiele osób nie zdaje sobie sprawy z zagrożenia, jakim są promienie słoneczne, które dopadają nas wszędzie – mówi Anna Kiełbasińska, lekkoatletka, złota medalistka halowych mistrzostw Europy w sztafecie 4x400 m.

Promieniowanie słoneczne zawiera niewidzialne promieniowanie ultrafioletowe (UV), które powoduje uszkodzenia skóry, co w długofalowej perspektywie może prowadzić do powstania nowotworów skóry. Rak skóry jest najczęstszym rodzajem raka na świecie w społeczeństwach, w których dominuje jasna karnacja, a liczba przypadków zachorowań znacznie wzrosła w ciągu ostatnich kilka dekad.

Iga Świątek, młoda polska tenisistka, przestrzega – Miałam kilka przygód związanych z nieodpowiednim zabezpieczeniem skóry, wiele mnie to nauczyło. Nie chciałabym, żeby innych spotkało to samo, dlatego apeluję do wszystkich, aby chronili swoją skórę przed słońcem nie tylko podczas uprawiania sportu, ale także w czasie odpoczynku.

– Sport to zdrowie, ale nie zapomnijmy o skórze. Będąc w wodzie też się opalamy. Zawodowi surferzy, kitesurferzy doskonale zdają sobie z tego sprawę i chronią się wtedy wodoodpornymi kremami, nakryciem głowy i zabezpieczaniem ramion dłuższym rękawem – przypomina prof. dr hab. n. med. Piotr Rutkowski. – Zdarzają się też sytuację, że podczas biegania, jazdy na rowerze czy gry w tenisa wydaje nam się, że słońce schowało się za chmurami. Jednak latem nawet w pochmurny, burzowy dzień, chmury zatrzymują jedynie ok. 30 proc. promieniowania. Dlatego musimy chronić nasze ciało każdego dnia – kremami z filtrem UV oraz właściwym nakryciem – dodaje dr hab. n. med. Grażyna Kamińska-Winciorek, dermatolog z Kliniki Transplantacji Szpiku i Onkohematologii Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Gliwicach.

Proste zasady ochrony przed promieniowaniem słonecznym

Z doświadczeń lekarzy wynika, iż wielu Polaków zabezpiecza się przed promieniowaniem UV tylko podczas urlopów, na plaży. Nie stosują się do zasad ochrony przed czerniakiem w innych sytuacjach, kiedy przebywają na słońcu poza urlopem. Dotyczy to także ochrony dzieci. Tymczasem na szkodliwe promieniowanie UV jesteśmy narażeni zawsze, gdy przebywamy na słońcu w słoneczny lub letni dzień. Warto zapamiętać kilka zasad:

* Użyj kremu z filtrem UV.

* Włóż czapeczkę na głowę.

* Unikaj aktywności na słońcu między 10 a 14.

* Wybieraj koszulki z rękawem.

* Chroń oczy okularami z filtrem UV.

* Obserwuj, czy na Twojej skórze nie pojawiły się nowe znamiona lub stare uległy zmianie.

Czerniak – jak go rozpoznać?

Warto podkreślać, że wczesne rozpoznanie czerniaka daje aż 97% szans na całkowite wyleczenie. Czerniak jest jednym z najłatwiejszych do zdiagnozowania nowotworów, ponieważ rozwija się na powierzchni skóry, najczęściej na odsłoniętych częściach ciała. Może powstawać na skórze wcześniej niezmienionej lub w zakresie istniejących już znamion.

Podstawą wczesnego wykrycia zmiany nowotworowej jest wiedza, jak rozpoznać czerniaka oraz regularna i dokładna obserwacja swojej skóry.

Czerniakowe Abecadło, czyli kryteria rozpoznania czerniaka, to proste do zapamiętania cechy charakterystyczne, które pozwalają na szybkie rozpoznanie choroby.

Kryteria ABCDE czerniaka to:

A – asymetria np. znamię „wylewające się” na jedną stronę;

B – brzegi nieregularne, nierównomierne, posiadające zgrubienia;

C – czerwony lub czarny i niejednolity kolor;

D – duży rozmiar, wielkość zmiany: powyżej 0,5 cm;

E – ewolucja, czyli postępujące zmiany zachodzące w znamieniu.

Wszystkie znamiona, narośla czy pieprzyki, które budzą niepokój i wydają się podejrzane, jak najszybciej powinny zostać zbadane przez lekarza dermatologa lub chirurga-onkologa i w razie jakichkolwiek wątpliwości wycięte. Objawy takie jak swędzenie, krwawienie i pękanie znamienia również są sygnałem alarmowym i wymagają natychmiastowej konsultacji.

Badanie przeprowadzane u specjalisty jest szybkie, bezbolesne i nieinwazyjne. Lekarz dokładnie ogląda skórę całego ciała, włącznie ze skórą głowy, stopami, skórą między palcami, a także okolicą odbytu i narządów płciowych. Wykorzystuje w tym celu dermatoskop – urządzenie, które pozwala na 10‑krotne powiększenie i dodatkowe oświetlenie obserwowanego obszaru, dzięki czemu uwidoczniona zostaje głębsza struktura znamienia pozwalająca wychwycić wszelkie atypowe zmiany. Wykorzystanie dermatoskopii pozwala na uniknięcie niepotrzebnych zabiegów usuwania znamion, które nie zagrażają zdrowiu.

Tydzień Świadomości Czerniaka wspierają firmy: Bristol-Myers Squibb, Novartis, MSD, Pierre Fabre Oncology, Pierre Fabre Dermatology oraz Roche. Tegoroczna edycja odbywa się także pod patronatem Polskiego Komitetu Olimpijskiego.

Więcej informacji na temat czerniaka na stronie internetowej Akademii Czerniaka oraz na Facebooku kampanii „Znamię! Znam je?”. Ponadto w ramach swojego zaangażowania Ambasadorzy wzięli udział w materiałach video promujących właściwą ochronę przed promieniowaniem UV podczas treningów oraz odpoczynku, które będą dostępne na kanale YouTube Akademii Czerniaka.