Biotechnologia.pl
łączymy wszystkie strony biobiznesu
Spironolakton lekiem na infekcje Herpeswirusów
Herpeswirusy to bez wątpienia jedne z najbardziej rozpowszechnionych patogenów człowieka. Występują pod postacią ikosaedralnego (dwudziestościennego) kapsydu z wirusowym DNA wewnątrz. Sam nukleokapsyd osiąga średnicę około 100 nm, a wirion wraz z osłonką od 120 do 200 nm. Z zewnątrz herpeswirusy otaczone są charakterystyczną strukturą, zwaną tegumentem, wokół której znajduje się otoczka z błony lipidowo-białkowej. Otoczka wirusa posiada na swojej zewnętrznej powierzchni wystające białka, które umożliwiają wirusom wnikanie do atakowanych komórek, stanowiąc tym samym główny cel przeciwciał neutralizujących. Herpeswirusy są jedną z największych rodzin wirusowych.

 

Jak dotąd zidentyfikowano ponad dwieście przedstawicieli należących do tej grupy. W taksonomii herpeswirusów wyróżniamy trzy podrodziny: Alphaherpesvirinae, Betaherpesvirinae, Gammaherpesvirinae.  Herpeswirusy patogenne dla człowieka reprezentują wszystkie trzy podrodziny Herpesviridae. Do pierwszej podrodziny zaliczamy m.in. HSV-1 i HSV-2 (wirusy opryszczki pospolitej) oraz HHV-3 (wirus ospy wietrznej i półpaśca VZV). Podrodzinę Betaherpesvirinae reprezentują ludzki cytomegalowirus HCMV (HHV-5) oraz wirusy rumienia nagłego HHV-6 i HHV-7. Przedstawicielami Gammaherpesvirinae są natomiast wirus Epsteina-Barr (HHV-4) oraz wirus mięsaka Kaposiego KSHV (HHV-8).

Ludzkie herpeswirusy, u osób z prawidłowo funkcjonującym układem immunologicznym, są najczęściej przyczyną chorób o przebiegu łagodnym, a niekiedy nawet infekcji pozbawionych objawów. Groźne stają się wówczas, gdy zawodzi kontrola układu immunologicznego np. u osób z upośledzoną odpornością lub poddanych immunosupresji, u osób po transplantacjach czy chorych z HIV/AIDS. Ponadto EBV i KSHV są wirusami onkogennymi, a  powszechnie znany EBV jest jednym z najczęstszych wirusowych czynników etiologicznych nowotworów człowieka. Walka z tymi patogenami jest ciągłym zmaganiem zarówno lekarzy jak i naukowców, ponieważ charakteryzują się one dużą opornością wobec stosowanych substancji przeciwwirusowych. Warto także przypomnieć, że infekcje wirusowe nie mogą być do końca zwalczone bądź wyleczone a celem substancji przeciwwirusowej jest jedynie zahamowanie replikacji wirusa oraz zmniejszenie objawów pacjenta wynikających z infekcji (wg wytycznych Center for  Disease Control and Prevention, USA).

Nadzieję na skuteczne leczenie infekcji wirusami Hepresviridae, wydają się nieść wyniki analizy przeprowadzone przez naukowców z University of Utah w Stanach Zjednoczonych. Badacze przez lata zajmowali się  testowaniem licznych substancji hamujących infekcje wirusów z rodziny Herpes. Na celowniku ich badań znalazło się białko zlokalizowane na otoczce białkowej wirusa, zwane SM. Grupa badaczy prowadzona przez  dr. Sankara Swaminathana, kierownika  Division of Infectious Diseases at the University of Utah, korzystając z chemicznej biblioteki on-line, przeprowadziła dogłębny screening związków  wykazujących działanie wobec białka SM. Wyniki analizy dowiodły, że substancją, która wykazuje skuteczność w walce z infekcjami tymi wirusami jest  używany powszechnie od ponad 50 lat Spironolakton, lek stosowany m.in. w przypadku niewydolności serca. 

Podobnie jak inne leki przeciwwiruoswe, Spironolakton wykazuje działanie hamujące replikację wirusa. Jednak w przypadku tego leku, hamowanie replikacji wirusa następuje nieco później w jego cyklu replikacyjnym, w porównaniu do powszechnie stosowanych substancji, które blokują replikację DNA. Pomimo osiągania tego samego celu, jakim jest zablokowanie namnażania się wirusa, Spironolakton wydaje się być szansą na walkę ze szczepami wirusów, które stały się oporne wobec stosowanego dotychczas leczenia. Co istotne, w chwili obecnej lek ten nie może być jeszcze stosowany jako lek przeciwwirusowy. Obecna forma Sprinolaktonu charakteryzuje się bowiem  za dużą toksycznością, by stosować go w walce z infekcjami wirusowymi. Lek ten wykazuje silne działanie uszkadzające nerki oraz wyraźnie zmniejsza ilość wydalanego potasu i jonów wodorowych. Kolejnym celem naukowców z Utah jest zatem taka modyfikacja cząsteczki  Spironolaktonu, która przy zachowaniu jego działania przeciwwirusowego, ograniczy znacznie jego efekty uboczne. - Wierzymy, że zmodyfikowana forma Sprinolaktonu będzie nową klasą leków przeciwwirusowych, która stanie się rozwiązaniem na postępującą oporność tych patogenów -  mówi dr.  Swaminathan.

Joanna Wojsiat

Źródła

Verma D, Thompson J, Swaninathan S. Spironolactone blocks Epstein–Barr virus production by inhibiting EBV SM protein function. Proceedings of the National Academy of Sciences. 2016

KOMENTARZE
Newsletter