Mobilizacja komórek krwi

W normalnych warunkach komórki macierzyste oraz niedojrzałe komórki krwi znajdują się w szpiku kostnym, jednak w przypadku sytuacji stresowej, takiej jak infekcja lub krwotok, są uwalniane ze szpiku kostnego do krwi. Ten proces nazywamy mobilizacją, a jednym z białek w nią zaangażowanych jest G-CSF – czynnik stymulujący tworzenie kolonii granulocytów. Białko to można wyprodukować w bakteriach i użyć go jako leku, co sprawia, że sam proces mobilizacji komórek krwi ze szpiku kostnego do krwiobiegu może być regulowany farmakologicznie. Mobilizacja jest istotna dla odpowiedniego przygotowania dawców krwiotwórczych komórek macierzystych, ponieważ ich ilość jest kluczowa dla powodzenia przeszczepu. Dzięki mobilizacji komórki macierzyste do przeszczepienia można izolować z krwi obwodowej dawcy, zamiast ze szpiku kostnego. Możliwość farmakologicznego regulowania procesu mobilizacji komórek krwi jest również niezwykle ważna dla pacjentów poddanych chemioterapii. W ich przypadku częstym zjawiskiem jest obniżenie liczby komórek we krwi, co wiąże się z ryzykiem wystąpienia niebezpiecznych infekcji, które mogą doprowadzić do przerwania leczenia. W takim przypadku pacjentom podaje się G-CSF, aby zmobilizować komórki ze szpiku kostnego do krwiobiegu.

Protoporfiryna kobaltu

Mobilizacja za pomocą G-CSF nie jest jednak wystarczająco skuteczna w przypadku wszystkich pacjentów, a samo wytworzenie białka pozostaje skomplikowane i kosztowne, dlatego naukowcy cały czas poszukują nowych leków i metod terapeutycznych, które mogłyby wpływać na wyższą skuteczność leczenia. Wśród nich jest dr Agata Szade, stypendystka 21. edycji programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki. Badaczka i jej współpracownicy odkryli, że protoporfiryna kobaltu wpływa na zwiększenie produkcji G-CSF w organizmie, co powoduje mobilizację komórek ze szpiku kostnego do krwi. Obecnie dr Szade prowadzi badania nad zrozumieniem mechanizmu działania protoporfiryny kobaltu oraz tego, czy komórki mobilizowane za jej pomocą mogą lepiej spełniać swoje funkcje niż komórki mobilizowane przy pomocy G-CSF. – Odkrywanie nowych mechanizmów mobilizacji ma duże znaczenie w przypadku pacjentów dotkniętych chorobami nowotworowymi krwi. Badania prowadzone nad protoporfiryną kobaltu pokazują, że może być ona bardziej skuteczna niż wykorzystywane dotychczas w leczeniu białko G-CSF. Jej duży potencjał aplikacyjny oraz możliwość zastosowania przy przeszczepach krwi mobilizowanej dają nadzieję na opracowanie nowych metod leczniczych, wspomagających walkę z nowotworami krwi – mówi dr Agata Szade.