Mniszek lekarski jako surowiec leczniczy

Znaczenie lecznicze mają wszystkie części rośliny. Jesienią wykopuje się  korzenie roślin starszych. Następnie myje i usuwa części nadziemne i suszy. W ten sposób otrzymuje się korzeń mniszka pospolitego. Natomiast na wiosnę, gdy roślina wytworzy rozetę liści i pojawią się pędy z koszyczkami kwiatowymi w stanie pąków, ścina się całą część nadziemną i suszy w cieniu i przewiewie. Otrzymany surowiec to ziele mniszka lekarskiego. Jeżeli przed suszeniem odrzuci się ze zbiorów pędy kwiatowe to po suszeniu mamy liście mniszka. W okresie kwitnienia zbierane są także koszyczki kwiatowe będące po wysuszeniu kolejnym surowcem – kwiatem mniszka pospolitego.

Swoje właściwości lecznicze mniszek pospolity zawdzięcza obecności takich substancji aktywnych jak witaminy (A, C, D, z grupy B), minerały i cenne pierwiastki jak np. potas, magnez, krzem, żelazo, flawonoidy i inne przeciwutleniacze (w tym karotenoidy, polifenole), garbniki roślinne, inulina i asparagina.

Zastosowanie

Choroby wątroby, woreczka żółciowego i układu pokarmowego

Mniszek lekarski zwiększa wydzielanie żółci, dzięki działaniu rozkurczowemu ułatwia jej transport w drogach żółciowych. Pobudza wydzielanie kwasu solnego w żołądku, poprawiając proces trawienia. Ułatwia także detoksykację.

Choroby układu moczowego

Mniszek pospolity posiada działanie moczopędne, co w połączeniu dodatkowo z jego działaniem przeciwzapalnym daje skuteczny środek w leczeniu stanów zapalnych układu moczowego. Roślina ta zapobiega tworzeniu piasku i kamieni, pozytywnie wpływa na pracę nerek i stosuje się ją w leczeniu przewlekłego zapalenia pęcherza i kamienicy nerkowej.

Działanie przeciwnowotworowe

Pijąc herbatę z wyciągiem z korzenia mniszka lekarskiego, zdaniem naukowców z Kanady, można poprawić stan niektórych chorych na raka. Badanie obejmowało 6000 dawek herbaty oraz 30 pacjentów z nowotworami krwi takimi jak białaczka i chłoniaki. Pacjentom podawano proszek z korzeni mniszka. Korzeń mniszka lekarskiego nie powinien być jednak stosowany zamiast terapii medycyną tradycyjną, gdyż nie ma wystarczających danych, które potwierdzają jego działanie przeciwnowotworowe.

Choroby skóry

Mniszek pospolity zewnętrznie stosuje się w chorobach skóry takich jak łuszczyca i trądzik. Charakterystyczny biały sok, który pojawia się po nacięciu rośliny likwiduje także brodawki skórne.

Działanie przeciwwirusowe

Zawarte w mniszku lekarskim substancje wywierają korzystny wpływ na czynność fagocytarną białych ciałek krwi, co może pobudzać wytwarzanie interferonu, substancji o właściwościach przeciwwirusowych. Mniszek stosuje się u osób podatnych na choroby infekcyjne i wirusowe.

Wsparcie w odchudzaniu

W mniszku lekarskim zawarta jest inulina. Charakteryzuje się ona niską kalorycznością (150 kcal/100 g). Jest ponad 10 razy mniej słodka niż cukier. Hamuje łaknienie i zwiększa uczucie sytości, co umożliwia poprawę kontroli nad ilością spożywanego jedzenia. Substancja ta wpływa pozytywnie na regulację gospodarki węglowodanowej organizmu. Spowalnia wchłanianie cukru z pożywienia do krwi i obniża indeks glikemiczny spożytego pokarmu. Zalecana jest także dla diabetyków, gdyż obniża poziom glukozy we krwi.

Postacie lecznicze mniszka

Zewnętrznie mniszek lekarski stosuje się w postaci świeżego soku lub naparu z korzenia bądź liści oraz syropu z kwiatów zwanego miodem. Świeże liście mniszka lekarskiego nadają się na sałatkę.

Przeciwskazania

Mimo wielu zalet i szerokiego wachlarzu zastosowań, istnieją schorzenia, które uniemożliwiają stosowanie mniszka lekarskiego. Są to:  alergia na tą roślinę, wrzody żołądka i dwunastnicy, nadmierne wydzielanie soków żołądkowych czy przewlekła zgaga.

Warto wiedzieć

Mniszek lekarski błędnie nazywany jest potocznie mleczem. Mlecz i mniszek pospolity to dwie różne rośliny. Ta pierwsza to nazwa rośliny z rodzaju Sonchus, jest rośliną niejadalną, określaną jako chwast podczas gdy mniszek jest ziołem jadalnym i leczniczym. Aby odróżnić mniszka pospolitego od mlecza trzeba obejrzeć łodygę. Mniszek pospolity ma zazwyczaj kilka łodyg wyrastających z jednego miejsca bardzo blisko podłoża. Na każdej łodydze znajduje się tylko jeden kwiat, a łodygi te nie mają liści. Tworzy charakterystyczne owocostany zwane dmuchawcami oraz różyczkę liściową przy ziemi. Mlecz ma natomiast jedną długą łodygę, od której odchodzą pędy poboczne i drobne listki.