Biotechnologia.pl
łączymy wszystkie strony biobiznesu
Groźne meningokoki: szybkie, ale do wyprzedzenia
Tylko 14 proc. młodych mam wie, że meningokoki mogą wywoływać zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. To potencjalnie śmiertelna choroba, która wymaga natychmiastowej pomocy medycznej. Na szczęście można się przed nią chronić z pomocą szczepień. Okazją do przypomnienia o tym jest Europejski Tydzień Szczepień (23-29 kwietnia), w trakcie którego przypada Światowy Dzień Zapalenia Opon Mózgowo-Rdzeniowych (24 kwietnia).

 

 

Opony mózgowo-rdzeniowe składają się z trzech błon, których zadaniem jest ochrona mózgu i rdzenia kręgowego przed urazami [I]. Niestety, zdarza się, że same chorują. Przyczyną może być infekcja wywołana przez drobnoustroje: bakterie, wirusy, grzyby lub pasożyty. Dochodzi wtedy do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Rocznie na świecie zapada na nie 2,8 mln osób. Zachorować można w każdym wieku, ale najbardziej zagrożone są niemowlęta, małe dzieci, nastolatki i osoby starsze [II].

– Zapalenie opon mózgowych jest chorobą poważną w każdym wieku – mówi dr n. med. Alicja Karney, kierownik Oddziału Hospitalizacji Jednego Dnia w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie. – Ale szczególnie u dzieci do 2. roku życia. Ich układ odpornościowy nie jest bowiem w pełni rozwinięty, a choroba może rozwinąć się bardzo szybko i pozostawić po sobie poważne skutki, tj. głuchotę, niedowłady, padaczkę, upośledzenie umysłowe, a nawet może doprowadzić do śmierci.

Jak tłumaczy dr n. med. Alicja Karney, śmiertelność jest szczególnie wysoka w przypadku zakażeń wywoływanych przez meningokoki, czyli dwoinki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. To one – obok pneumokoków i pałeczki hemofilnej typu B – najczęściej odpowiadają za bakteryjne, ropne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych [III]. Jednocześnie często rozwija się sepsa, która obok zapalenia opon jest jedną z postaci inwazyjnej choroby meningokokowej [IV].

Według danych światowych w przypadku braku właściwego leczenia meningokokowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych uśmierca co drugiego chorego, a co dziesiątego okalecza. Na szczęście, choroba jest stosunkowo rzadka. W Polsce w ubiegłym roku było 122 przypadki (na 225 wszystkich przypadków inwazyjnej choroby meningokokowej; pozostałe 158 przebiegało pod postacią sepsy) [V].

O tym, że meningokoki mogą wywoływać tak poważne choroby wie niewiele młodych mam – wynika z najnowszych badań Kantar Millward Brown. Spośród tych, które w ogóle słyszały o istnieniu tych bakterii (75 proc. respondentek), zaledwie 14 proc. jako konsekwencję zakażenia wymienia zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, a tylko 9 proc. sepsę. Natomiast 43 proc. nie potrafi podać ani jednego objawu lub skutku infekcji meningokokowej.

Podczas zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych wywołanego przez meningokoki mogą wystąpić: gorączka, ból głowy, wymioty, światłowstręt, sztywność karku. Specjaliści podkreślą, że w przypadku podejrzenia choroby należy jak najszybciej zgłosić się do szpitala. Liczy się dosłownie każda minuta, ponieważ inwazyjna choroba meningokokowa może rozwinąć się błyskawicznie i w ciągu 24 godzin doprowadzić do śmierci [VI].

Trudno uniknąć kontaktu z meningokokami, ponieważ średnio 10 proc. społeczeństwa jest ich nosicielami (bakterie te żyją w błonie śluzowej gardła i nosa człowieka) [VII], a w zamkniętych środowiskach, np. żłobkach czy przedszkolach, nawet do 80 proc. osób [VIII]. Do zakażenia dochodzi stosunkowo łatwo – drogą kropelkową (przez kaszel, kichanie), przez pocałunek, picie z jednej butelki, używanie wspólnych sztućców czy oblizywanie smoczka [IX].

Optymalnym sposobem ochrony są szczepienia ochronne [X]. Eksperci tłumaczą, że z uwagi na sytuację epidemiologiczną w Polsce, niemowlę lub dziecko mieszkające w naszym kraju powinno być w pierwszej kolejności szczepione przeciwko meningokokom typu B (spośród 12 typów meningokoków za zdecydowaną większość zakażeń odpowiada typ B) [XI].

Szczepionka przeciw MenB jest dostępna w państwach UE zaledwie od ośmiu lat [XII]. Refundują ją niemowlętom Włochy (od 2017 roku), Irlandia (od 2016 roku) i Wielka Brytania (od września 2015 roku). W tym ostatnim kraju w ciągu pierwszych 10 miesięcy realizacji programu powszechnych szczepień, liczba zakażeń inwazyjnych wywołanych przez meningokoki typu B u dzieci uprawnionych do szczepień zmniejszyła się o połowę (w porównaniu z czterema wcześniejszymi latami). Natomiast szczepienia przeciwko meningokokom typu C refunduje kilkanaście krajów UE (m.in. Niemcy, Holandia, Irlandia, Włochy) [XIII].

W obowiązującym aktualnie w Polsce Programie Szczepień Ochronnych, szczepienia przeciwko meningokokom (zarówno B i C) są określone jako tzw. szczepienia zalecane, co oznacza, że są odpłatne. W efekcie tylko 6 proc. młodych matek zadeklarowało, że zaszczepiło swoje dziecko przeciwko meningokokom. Natomiast aż 65 proc. respondentek przyznało, że wykonałoby szczepienie, gdyby nie musiało za nie płacić.

Źródła

[I]http://zdrowie.gazeta.pl/Zdrowie/1,101580,17022965,Worek_oponowy__opony_mozgowo_rdzeniowe__opony_rdzenia.html (dostęp: kwiecień 2018)

[II] http://www.comomeningitis.org/world-meningitis-day/wmd-2018/world-meningitis-day-toolkit-2018/ (dostęp: kwiecień 2018)

[III] Magdzik W., Naruszewicz-Lesiuk D., Zieliński A., Choroby zakaźne i pasożytnicze – epidemiologia i praktyka, Alpha-Medica Press, Bielsko-Biała 2007, s. 411 - 413.

[IV] Konior R., Szczepienia przeciwko meningokokom [w:] Inwazyjna Choroba Meningokokowa, PZWL, Warszawa 2016

[V] http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2017/Ch_2017_wstepne_dane.pdf (dostęp: kwiecień 2018)

[VI] WHO. „Health topics: Meningitis, http://www.who.int/topics/meningitis/en/ (dostęp: luty 2017)

[VII] Kalicki B., Mews J., Wawrzyniak A., Sepsa meningokokowa o pioronującym przebiegu [w:] Inwazyjna Choroba Meningokokowa, PZWL, Warszawa 2016

[VIII] Grzesiowski P., Inwazyjne zakażenia meningokokowe u dzieci [w:] Pediatria po Dyplomie, Medical Tribune Polska, październik 2017

[IX] Rosenstein NE, et al. Meningococcal disease. N. Engl. J. Med.344(18),1378–1388 (2001)

[X] ImreyPB, et al. J ClinMicrobiol. 1995;33:3133-3137.

[XI] Wysocki J., Inwazyjna Choroba Meningokokowa – w pytaniach i odpowiedziach [w:] Praktyka Lekarska, styczeń 2016 (126)

[XII] https://www.mp.pl/szczepienia/ekspert/meningokoki_ekspert/90708,u-kogo-mozna-zastosowac-szczepionke-przeciwko-meningokokom-grupy-b-i-w-jakim-schemacie

[XIII]https://vaccineschedule.ecdc.europa.eu/Scheduler/ByDisease?SelectedDiseaseId=48&SelectedCountryIdByDisease=-1

KOMENTARZE
news

<Kwiecień 2024>

pnwtśrczptsbnd
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
1
2
3
4
5
Newsletter