Rak nerki stanowi około 2% wszystkich nowotworów złośliwych. Częstość jego występowania na świecie stale wzrasta, co jest po części związane z otyłością i paleniem tytoniu. Tylko w 2006 roku w Unii Europejskiej odnotowano więcej niż 63 000 przypadków zachorowań na zaawansowanego raka nerki i 26 000 przypadków zgonów z powodu raka nerki.
Aż u 40% chorych na raka nerki rozpoznanie choroby następuje w stadium zaawansowanym, co oznacza, że proces chorobowy rozprzestrzenił się również na inne narządy poza nerką. Standardowym wczesnym leczeniem dla tych chorych jest terapia inhibitorem kinazy tyrozynowej naczyniowo-śródbłonkowego czynnika wzrostu (VEGF). Przed zarejestrowaniem leku Afinitor pacjenci, u których wystąpiła progresja choroby w trakcie lub po zakończeniu terapii celowanej anty-VEGF, nie mieli żadnej opcji terapeutycznej o udowodnionej skuteczności.
Europejskie Zalecenia Terapeutyczne rekomendują obecnie lek firmy Novartis jako II rzut leczenia pacjentów z zaawansowanym rakiem nerki, u których wystąpiła progresja choroby po zastosowaniu terapii celowanej anty-VEGF. Takie zalecenia zostały m.in. opublikowane przez:
- Europejskie Towarzystwo Urologiczne (EAU, European Association of Urology),
- Hiszpańską Grupę Onkologiczną Nowotworów Układu Moczowo-Płciowego (SOGUG, Spanish Oncology Genitourinary Group),
- Europejską Organizację ds. Badań i Leczenia Nowotworów (EORTC, European Organisation for Research and Treatment of Cancer),
- Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej (ESMO, European Society for Medical Oncology)
Decyzja o zarejestrowaniu leku Afinitor wydana przez Komisję Europejską jest obowiązująca we wszystkich 27 krajach Unii Europejskiej. Procedury rejestracyjne prowadzone są obecnie w Szwajcarii, Japonii i w innych krajach.
O leku:
Afinitor wykazuje swoje działanie wpływając bezpośrednio na mTOR, białko obecne w komórkach nowotworowych, kontrolujące namnażanie tych komórek oraz tworzenie się naczyń krwionośnych. Wyniki badań przedklinicznych i klinicznych wykazały, że białko mTOR odgrywa ważną rolę w powstawaniu i wzrastaniu kilku typów nowotworów. Afinitor był badany w wielu rodzajach schorzeń nowotworowych, m.in. w guzach neuroendokrynnych, w raku piersi, w raku żołądka i w raku wątrobowokomórkowym, jak również w stwardnieniu guzowatym i w chłoniakach nieziarniczych. Dane rejestracyjne w Unii Europejskiej dla leku Afinitor pochodziły z badania RECORD-1 (REnal Cell cancer treatment with Oral RAD001 given Daily - leczenie raka nerki doustnym preparatem RAD001 podawanym codziennie). Było to największe badanie III fazy, w którym badano skuteczność doustnego inhibitora mTOR u pacjentów z zaawansowanym rakiem nerki, u których pomimo wcześniejszego leczenia, doszło do progresji choroby. W lutym 2008 roku, po przeprowadzeniu częściowej analizy wyników, w której wykazano, że u pacjentów otrzymujących Afinitor do progresji choroby lub zgonu dochodziło znacząco później niż u pacjentów przyjmujących placebo, na podstawie rekomendacji niezależnego komitetu monitorującego dane, firma Novartis przerwała badanie.
Tym międzynarodowym, wieloośrodkowym, randomizowanym badaniem prowadzonym metodą podwójnie ślepej próby, objęto 416 pacjentów z zaawansowanym rakiem nerki, z progresją choroby pomimo wcześniejszego leczenia sunitinibem lub sorafenibem (inhibitory VEGF). Ponadto dopuszczano możliwość wcześniejszej terapii bevacizumabem, interferonem alfa i interleukiną 2. Pacjentów randomizowano do grupy otrzymującej codziennie lek Afinitor (10 mg) lub placebo, wraz z najlepszą terapią wspomagającą. Pierwszorzędowym punktem końcowym badania było przeżycie wolne od progresji.
Ważne informacje związane z bezpieczeństwem leku Afinitor:
Afinitor jest przeciwwskazany u pacjentów z nadwrażliwością na ewerolimus, inne pochodne rapamycyny lub na którykolwiek z pozostałych składników leku. Pacjenci z potencjalnie ciężkimi reakcjami niepożądanymi, takimi jak nieinfekcyjne zapalenie płuc i zakażenia, powinni być starannie kontrolowani i w razie potrzeby leczeni. Ponadto, nieinfekcyjne zapalenie płuc może wymagać okresowego zmniejszenia dawki i/lub zawieszenia lub zakończenia terapii. Pacjenci z układową, inwazyjną infekcją grzybiczą nie powinni być leczeni preparatem Afinitor. Owrzodzenia w jamie ustnej są częstym objawem niepożądanym związanym z leczeniem preparatem Afinitor. Przed rozpoczęciem terapii tym lekiem, a także okresowo w trakcie leczenia, należy kontrolować czynność nerek, poziom glukozy i lipidów we krwi oraz parametry hematologiczne. Należy unikać przyjmowania silnych lub umiarkowanie silnych inhibitorów CYP3A4 lub inhibitorów glikoproteiny P. W przypadku jednoczesnego leczenia silnymi induktorami CYP3A4 zaleca się zwiększenie dawki leku. Pacjenci przyjmujący lek Afinitor nie powinni być szczepieni szczepionkami zawierającymi żywe drobnoustroje oraz powinni unikać bliskich kontaktów z osobami, którym podano takie szczepionki. Leku Afinitor nie należy stosować u chorych z poważnym uszkodzeniem wątroby. U kobiet w ciąży przyjmowanie leku Afinitor może prowadzić do uszkodzenia płodu.
Najczęstszymi reakcjami niepożądanymi (bez względu na związek przyczynowy) były: zapalenie jamy ustnej, infekcje, osłabienie, męczliwość, kaszel i biegunka. Najczęstszymi reakcjami niepożądanymi występującymi w stopniu nasilenia 3 lub 4 wg WHO ( bez względu na przyczynę) były: infekcje, duszność, męczliwość, zapalenie jamy ustnej, odwodnienie, zapalenie płuc, ból brzucha i osłabienie. Najczęstszymi odchyleniami w badaniach laboratoryjnych były: niedokrwistość, hipercholesterolemia, hipertrójglicerydemia, hiperglikemia, limfopenia i wzrost stężenia kreatyniny. Najczęstszymi odchyleniami w badaniach laboratoryjnych występującymi w stopniu 3 lub 4 wg WHO były: limfopenia, hiperglikemia, niedokrwistość, hiperfosfatemia, hipercholesterolemia, infekcje, zapalenie jamy ustnej, zapalenie płuc.
KOMENTARZE