Czym zajmuje się firma Vertex zarówno globalnie, jak i na terenach, za które jest Pan odpowiedzialny, czyli w Polsce i Czechach?

To dobre pytanie na początek. Firma Vertex Pharmaceuticals to prowadzące działalność na całym świecie przedsiębiorstwo biotechnologiczne założone ponad 29 lat temu w Cambridge, w stanie Massachusetts w USA. Obecnie centrala firmy znajduje w Bostonie dosłownie po drugiej stronie rzeki w pobliżu Uniwersytetu Harvarda i Massachusetts Institute of Technology. Zajmujemy się badaniami, rozwojem i dystrybucją innowacyjnych produktów leczniczych stosowanych u osób cierpiących na ciężkie stany chorobowe, które zagrażają życiu. Firma działa w obszarze tzw. chorób rzadkich, w których liczba chorych nie przekracza 5 na 10.000 osób. Specjalizujemy się w leczeniu mukowiscydozy, zapewniając rozwiązania terapeutyczne działające na bezpośrednią przyczynę tej choroby zarówno u dzieci, jak i u dorosłych.

Był Pan pierwszym pracownikiem Vertex w Polsce, jak więc zaczęła się Pana współpraca z firmą? Dla Pana osobiście spory zwrot zawodowy, dla firmy – pierwsze kroki w Polsce.

Dla mnie to oczywiście duża zmiana – wcześniej pracowałem w bardzo dużych firmach farmaceutycznych, określanych mianem „big pharma”, zarówno w Polsce, jak i za granicą, w strukturach globalnych. Rozpoczęcie przygody z Vertex było kuszące z wielu powodów. Przede wszystkim firma jest pionierem w leczeniu mukowiscydozy, oferując jako pierwsza rozwiązania działające na przyczynę tej choroby, a nie jedynie objawy. Obok programów badań klinicznych poświęconych mukowiscydozie Vertex realizuje też szereg programów badań nad przyczynami innych ciężkich chorób zagrażających życiu. Ponadto, pracując dla Vertex czuję, że mam realny wpływ na poprawę sytuacji pacjentów oraz ich rodzin. Wszystkie decyzje wewnątrz firmy są podejmowane w oparciu o potrzeby pacjentów oraz mając na względzie obciążenie, jakie stanowi choroba.

Na czym polega ta praca i dlaczego jest ona tak atrakcyjna? Trudno ją chyba porównać do innych Pana prac w „big pharmie”, bo to jednak nowy oddział, tak jakby praca u podstaw?

Vertex to firma, która bardzo wyróżnia się na rynku biotechnologicznym. Aż 3 na 5 pracowników zatrudnionych w firmie odpowiada za prace badawczo-rozwojowe. W minionych 5 latach ponad 70% naszych wpływów zainwestowaliśmy ponownie w działalność badawczo-rozwojową. To znacznie więcej niż średnia w tej branży, która wynosi obecnie ok. 20%. Silny profil naukowo-badawczy to chyba jedna z najbardziej charakterystycznych cech – Vertex jest jednym z 5 przedsiębiorstw biotechnologicznych, które same odkryły i opracowały 4 lub więcej produktów leczniczych. Gromadzimy największe umysły, inwestujemy ponadprzeciętnie w działalność naukowo-badawczą i rozważnie podejmujemy ryzyka. Dzięki temu możemy zwalczać przyczyny ciężkich, zagrażających życiu chorób, niosąc pomoc dla tysięcy pacjentów na całym świecie. Firma Vertex może poszczycić się wyjątkową historią sukcesu – wprowadzając na rynek dwa innowacyjne produkty lecznicze, przedsiębiorstwo dokonało przełomu w leczeniu mukowiscydozy. Wszystko to, wraz z przyjętą wizją rozwoju naszej firmy pokazuje, dlaczego praca tutaj tak wiele dla mnie znaczy.

Na przykładzie Vertex, czym takie kraje jak Polska i Czechy mogą przyciągnąć dużą firmę farmaceutyczną ze Stanów i czy mogą być dla niej równoważnym partnerem? Jakie są nasze fundamenty pod budowę mostu innowacji między Polską a USA?

Polska i Czechy to ważne rynki dla naszej centrali w Stanach Zjednoczonych. Dowodem na to jest właśnie niedawne otwarcie oddziału firmy w Warszawie, skąd wraz z zespołem zarządzamy działalnością w Polsce i Czechach. Ponadto, Polska to także duży potencjał intelektualny – doskonałe zasoby ludzkie, kadry, wykształceni eksperci. Właśnie na tym kapitale możemy budować i prowadzić udane inwestycje w obszarze badań i rozwoju. Sektor biotechnologiczny szczególnie docenia warunki sprzyjające rozwojowi innowacji i zapewnieniu odpowiedniej ochrony praw własności intelektualnej. Niewątpliwie prowadzona obecnie przez rząd polityka przyciągania inwestycji do Polski, a także wsparcia rozwoju krajowych ośrodków badawczych to dobry kierunek działań. Most innowacji pomiędzy Polską a USA budować możemy poprzez partnerskie, pełne szacunku relacje, wymianę doświadczeń w zakresie nowoczesnych technologii, wspólne projekty badawcze i wsparcie dla rozwoju niewielkich, ale bardzo innowacyjnych firm biotechnologicznych, takich jak np. Vertex, a także wielu polskich przedsiębiorstw rozpoczynających dopiero przygodę w świecie biotechnologii. Musimy jednak pamiętać, dla kogo prowadzone są wszystkie te wysiłki związane z rozwojem nowych technologii. Żaden most innowacji nie będzie miał znaczącego wpływu na życie pacjentów, jeśli ich dostęp do technologii medycznych będzie ograniczony. Zarówno pacjenci chorujący na mukowiscydozę, jak i klinicyści prowadzący ich leczenie mają duże oczekiwania w zakresie dostępu do opcji terapeutycznych, które mogą leczyć przyczynę choroby, a nie tylko jej objawy.

Jesteśmy przed dużymi zmianami systemowymi, które powinny działać na korzyść potencjalnych inwestorów (Refundacyjny Tryb Rozwojowy, ulgi podatkowe, wzrost PKB na ochronę zdrowia). Czego wymagacie od państwa jako zagraniczny inwestor?

To, co sprzyja zagranicznym inwestycjom, to jasne reguły rozwoju biznesu. Zachęty inwestycyjne to bardzo dobry kierunek. W szczególności teraz, gdy oczekiwany jest stopniowy wzrost wydatków na ochronę zdrowia i terapie lekowe. Z wielką nadzieją oczekujemy również zakończenia prac rządu nad Polityką Lekową Państwa oraz Narodowym Planem dla Chorób Rzadkich. Wierzymy, że znajdą się tam rozwiązania, które uwzględnią specyfikę chorób rzadkich oraz wyzwania stojące przed rozwojem leków w tym obszarze. Nie możemy zapominać o pomocy pacjentom cierpiącym na rzadkie schorzenia, nawet jeśli na poszczególne jednostki chorobowe choruje jedynie niewielka grupa obywateli. Rozwój leków związany jest z bardzo dużymi nakładami finansowymi, a inwestycje te mają charakter długotrwały i są obarczone znacznym ryzykiem. Systemy ochrony zdrowia powinny zapewniać mechanizmy wsparcia dla tego rodzaju inwestycji. Obecne w wielu państwa Unii Europejskiej mechanizmy oceny kosztów-efektywności terapii nie uwzględniają specyfiki tego wyjątkowego obszaru. Mamy obecnie dobry czas na to, aby te mechanizmy zmienić i poprawić dostęp pacjentów do terapii w wielu ciężkich, zagrażających życiu chorobach.

Co do tej pory udało się firmie przez pierwsze miesiące działań w Polsce i jakie stawiacie sobie kolejne cele tutaj, mam na myśli głównie inwestycje w badania i rozwój? Wiem, że ze względu na refundację w Czechach jesteście tam na trochę bardziej zaawansowanym poziomie.

Polski oddział Vertex rozpoczął swoją działalność dopiero nieco ponad pół roku temu. Od samego początku współpracujemy blisko ze środowiskiem akademickim, lekarzami i organizacjami pacjenckimi. Uważam, że udało nam się zrobić wiele w obszarze budowy zaufania, angażując się w szereg projektów i pokazując, że firma jest ważnym partnerem w leczeniu mukowiscydozy. Firma podjęła istotne, długookresowe zobowiązanie wobec ponad 3 tysięcy pacjentów chorych na mukowiscydozę zarówno w Polsce, jak i w Czechach, aby zapewnić szeroki i możliwie szybki dostęp do naszych produktów leczniczych. Mamy jeszcze wiele do zrobienia. Naszym celem jest to, aby w niedalekiej przyszłości umożliwić leczenie zdecydowanej większości osób chorych na mukowiscydozę. Jednak nasz przyszły sukces będzie zależał od tego, czy nadal będziemy w stanie inwestować w rozwój innowacyjnych celowanych terapii, zmieniających życie wielu pacjentów – tzw. transformative precision medicines. Tak jak Pan wspomniał, sukces w Czechach pokazuje, że państwa o podobnej sytuacji gospodarczej, co Polska skutecznie inwestują w zdrowie obywateli. W Polsce możliwości terapeutyczne mukowiscydozy są nadal ograniczone. Zrobimy wszystko, co w naszej mocy, aby również polscy pacjenci mogli cieszyć się dostępem do innowacyjnych terapii. Vertex ma potencjał, aby wpłynąć na poprawę sytuacji pacjentów chorujących na mukowiscydozę. Cały czas mocno inwestujemy w rozwój nowych, przełomowych terapii. Naszą wizją i długoterminowym zobowiązaniem jest całkowite wyleczenie wszystkich pacjentów chorujących na mukowiscydozę.