Organizowane przez Laboratorium Badań Środowiskowych Katedry i Zakładu Toksykologii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu we współpracy z władzami miasta Poznania obrady pod przewodnictwem prof. dr hab. Ewy Florek już po raz 14. zgromadziły osobistości świata nauki, przeciwdziałające uzależnieniom organy samorządowe oraz przedstawicieli inicjatyw społecznych. Zgodnie z tradycją konferencji ukazał się wyjątkowy 10. numer „Przeglądu Lekarskiego” w całości poświęcony doniesieniom zjazdowym. Czasopismo obecnie ubiega się o indeksowanie w systemie Index Copernicus 2013.

Zaprezentowane sesje referatowe w sposób wnikliwy dążyły do wyczerpania tematu nikotynizmu i aktualnej w ostatnim czasie problematyki elektronicznych papierosów oraz stosowania fajki wodnej przez osoby przeświadczone o ich całkowitej nieszkodliwości. Poruszano kwestie biernej ekspozycji na dym tytoniowy, a także bezpośrednio związanego z narażeniem ryzyka rozwinięcia chorób układu oddechowego, epizodów sercowo‑naczyniowych czy procesu kancerogenezy.

Pośród wystąpień ważne miejsce zajęły zagadnienia związane ze zdrowiem reprodukcyjnym. Zaakcentowano fakt, iż palenie tytoniu podobnie jak zanieczyszczenia środowiskowe wpływa na niestabilność genomu zarówno komórek rozrodczych, jak i kształtującego się już w łonie matki płodu. Komplikacje te dotyczą nie tylko kobiet nieodstępujących od nałogu w trakcie ciąży. Okazuje się, że dylemat sięga znacznie głębiej, bo aż do 6-miesięcznego okresu prekoncepcyjnego u obojga partnerów, gdyż w tak długim okresie zachodzi produkcja gamet. Wybór dyskutowanego wyżej stylu życia wraz z innymi często współistniejącymi czynnikami takimi jak niekorzystne BMI, brak ruchu, stosowanie dodatkowych używek (alkohol, kofeina, etc.) wpływa na wydłużenie czasu starania o potomstwo. Palenie tytoniu wiąże się z obniżeniem płodności. Oocyty eksponowane na dym papierosowy mają tendencję do przedwczesnego wyczerpania oraz obciążone są uszkodzeniami w DNA. Degeneracja dotyczy również samego układu rozrodczego – miednicy, jajowodów, jajników. Podobne zmiany dotykają męskich komórek płciowych przyczyniając się do obniżenia jakości nasienia. Dodatkowo, stwierdzono, iż metody wspomaganego rozrodu wykazują obniżoną skuteczność u osób uzależnionych. Oczywiste wydaje się także zagrożenie dla rozwijającego się zarodka – zaobserwowano zwiększoną częstość wad serca, układu nerwowego czy deformację kończyn u dzieci rodziców palących. Ekspozycja czynna i bierna koreluje z zaistnieniem poronień, przedterminowych porodów, powikłań ciążowych, ciąż pozamacicznych, zmniejszeniem masy urodzeniowej noworodków, problemów w dalszym rozwoju dziecka oraz nabyciem licznych predyspozycji do wystąpienia chorób czy obniżenia płodności potomstwa.

W obliczu światowych danych dotyczących niepłodności, gdzie co 6. para nie może mieć dzieci (w Polsce szacuje się, że 10% par ma podobne trudności) zaleca się zwrócenie szczególnej uwagi na czynniki takie jak m.in. nikotynizm wśród osób znajdujących się w wieku reprodukcyjnym. Należy rozpowszechniać aktualny stan wiedzy we wspomnianym obszarze i dążyć do zwiększenia świadomości społecznej nie tylko w zakresie chorób nowotworowych, ale również pozostałych konsekwencji ekspozycji na dym tytoniowy.