Podniesienie bezpieczeństwa biomedycznego Polaków to główny cel działalności powstającego w Instytucie Łukasiewicz – PORT Polskim Ośrodku Rozwoju Technologii we Wrocławiu Centrum Diagnostyki Populacyjnej. Jego powstanie w stolicy Dolnego Śląska zapowiedziano w maju tego roku. W lipcu zapadła decyzja o dofinansowaniu modernizacji Laboratorium Szybkiego Reagowania Epidemiologicznego BSL-3. Resort nauki przeznaczył na ten cel 3,8 mln zł Obligacji Skarbu Państwa. We Wrocławiu zostanie dzięki temu uruchomione, pierwsze w tej części Polski, supernowoczesne laboratorium w standardzie BSL-3. – Dla wrocławian, Dolnoślązaków, ale i wszystkich Polaków powstanie Centrum Diagnostyki Populacyjnej oznacza rewolucyjną zmianę – mówi dr Andrzej Dybczyński, dyrektor Łukasiewicz – PORT Polskiego Ośrodka Rozwoju Technologii. – Centrum będzie prowadziło długoterminową aktywność badawczą w kluczowym dla społeczeństwa zakresie chorób cywilizacyjnych, ale i reagowało w sytuacjach zagrożenia epidemiologicznego. Zajmie się opracowywaniem terapii, modeli prognostycznych, ale i umożliwi szybką reakcję – pozwoli na nagłe zwiększenie potrzeb badawczych i diagnostycznych. Co ważne, zapewni nam niezależność od ośrodków zagranicznych – dodaje. 

Działalność Centrum będzie koncentrowała się na trzech podstawowych obszarach. Pierwszy stanowią badania w zakresie chorób zakaźnych (np. COVID-19, AH1N1, SARS) i cywilizacyjnych (m.in. choroby układu krążenia, nowotwory, cukrzyca, otyłość, choroby neurodegeneracyjne i zaburzenia psychiczne). Wyniki badań będą stanowiły wsparcie dla polskiego systemu zdrowia i umożliwią – w sytuacji zagrożenia epidemiologicznego – uniezależnienie się naszego kraju od ośrodków zagranicznych. Drugi obszar aktywności obejmie diagnostykę. Centrum pozwoli w rekordowo krótkim czasie – w sytuacji zagrożenia epidemicznego lub podczas trwającej epidemii – zwiększyć krajowe zdolności diagnostyczne. Ośrodek błyskawicznie przestawi się na masową diagnostykę społeczeństwa, wykorzystując kompetencje dużego i zróżnicowanego zespołu pracowników i nowoczesną infrastrukturę i wyposażenie instytutu, w tym nowoczesne laboratorium BSL-3. Trzeci obszar działalności skoncentruje się na opracowywaniu prognoz i ekspertyz w zakresie chorób cywilizacyjnych oraz zagrożeń epidemicznych. To ważne zwłaszcza teraz, gdy cały świat boryka się z konsekwencjami pandemii COVID-19, a eksperci są zgodni, że tego typu zjawiska będą nawracać. Uruchomienie Centrum Diagnostyki Populacyjnej to proces, który powinien zakończyć się za trzy lata. – Wtedy Centrum będzie działało już pełną parą, mimo że działania będziemy prowadzić z dużym wyprzedzeniem. Pierwsze projekty realizowane przez Centrum rozpoczniemy w tym i na początku przyszłego roku. Dzisiaj jesteśmy na etapie budowania Zespołu Centrum – wyjaśnia dr Andrzej Dybczyński. 

Już od 1 października Zespół Centrum będzie współtworzyła prof. Izabela Sitkiewicz, która od ponad 20 lat zajmuje się chorobami zakaźnymi. Ukończyła wydział biologii na Uniwersytecie Warszawskim, doktorat obroniła w Instytucie Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk, a następnie odbyła staż podoktorski w USA. W latach 2018-2019 była stypendystką Fulbrighta. Po powrocie do Polski rozpoczęła pracę w Narodowym Instytucie Leków, gdzie od 2018 r. kierowała Zakładem Biotechnologii Leków i Bioinformatyki. – Funkcję dyrektora Centrum obejmuję z nadzieją, że nowa jednostka pozwoli na szeroki, dojrzały dialog na temat naszej populacji – mówi prof. Izabela Sitkiewicz, Dyrektor Centrum Diagnostyki Populacyjnej w Łukasiewicz – PORT Polskim Ośrodku Rozwoju Technologii. – W mojej wizji Centrum będzie stanowiło kombinację wielu czynników. Umożliwi prowadzenie badań naukowych, pozwoli na przygotowanie nowych, lepiej dopasowanych do naszej populacji testów diagnostycznych. Ułatwi badanie wrażliwości populacji na różne choroby, tak zakaźne, jak i cywilizacyjne. Tę wiedzę będziemy mogli wykorzystywać dla dobra społeczeństwa, wspierając powstanie systemu szybkiego monitoringu, a co za tym idzie – ostrzegania w kwestii chorób zakaźnych – dodaje prof. Sitkiewicz. Centrum Diagnostyki Populacyjnej będzie korzystało z zaplecza merytorycznego Sieci Badawczej Łukasiewicz, trzeciej pod względem wielkości sieci badawczej w Europie, której częścią jest Łukasiewicz – PORT. To ponad 30 instytutów o rozległych kompetencjach w wielu dziedzinach.