W ramach trzeciego konkursu WIB, ogłoszonego w 2023 r., do grona naukowców, których praca i działalność badawcza są finansowane ze środków Funduszu Polskiej Nauki, dołączają badacze z kolejnych siedmiu ośrodków naukowych z różnych części Polski. Otrzymane fundusze zapewnią stabilność finansowania projektów przez okres następnych pięciu lat. Pierwszy konkurs WIB został ogłoszony w 2020 r. Wyłoniono wówczas jednego zwycięzcę – projekt „Horyzont doskonałości w zastosowaniach matrycowego RNA w immunoOnkologii HERO”, którego autorzy otrzymali blisko 70 mln zł na realizację badań nad nowymi metodami terapii nowotworów. Od 2022 r. projekt jest z sukcesem realizowany przez cztery znaczące warszawskie jednostki naukowe. – Rosnąca liczba instytucji i naukowców, finansowanych w ramach WIB, jest dowodem na to, że znaczenie Programu rośnie, a informacja o nowym możliwym źródle finansowania innowacyjnych pomysłów na projekty badawcze dociera do stale powiększającego się grona naukowców z wielu miast i różnych jednostek naukowych – mówi Paweł Kurant, zastępca dyrektora Łukasiewicz – PORT. 

Wstęp do rozwoju komórkowej medycyny interceptywnej

Pierwszy z wyróżnionych w bieżącym konkursie projektów nosi tytuł: „Technologia ukierunkowanej analizy pojedynczych komórek na potrzeby diagnostyki nowotworów – wstęp do rozwoju komórkowej medycyny interceptywnej”. Projekt został zgłoszony i będzie realizowany przez zespół badawczy z Instytutu Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu pod przewodnictwem prof. dr. hab. Marka Figlerowicza. Głównym celem projektu jest zrewolucjonizowanie diagnostyki nowotworów poprzez opracowanie niezależnej od układów mikroprzepływowych oraz opartej na kwasach nukleinowych technologii umożliwiającej badania pojedynczych komórek, która następnie zostanie wykorzystana do tworzenia celowanych testów diagnostycznych. W zamierzeniu testy znajdą zastosowanie w diagnozowaniu ostrej białaczki szpikowej (AML) oraz przewlekłej białaczki limfatycznej (CLL). Główną ideą projektu jest wprowadzenie do praktyki klinicznej wysoce zaawansowanych technologii analiz pojedynczych komórek poprzez zmniejszenie ich złożoności technicznej i kosztów oraz poprawę ogólnej użyteczności klinicznej. Projekt otrzymał grant w wysokości 40 216 289,50 zł.

W kierunku nowoczesnej waskuloonkologii

Drugi projekt, realizowany pn.: „Spersonalizowana diagnostyka śródbłonka naczyniowego w terapii onkologicznej; w kierunku nowoczesnej waskuloonkologii”, został zgłoszony przez konsorcjum składające się z zespołu badaczy reprezentujących: Uniwersytet Jagielloński, Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Ludwika Hirszfelda PAN we Wrocławiu, Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie, Gdański Uniwersytet Medyczny, Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy w Gliwicach oraz Politechnikę Warszawską. Liderem zespołu badawczego jest prof. dr hab. Stefan Chłopicki z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Celem działalności naukowej zespołu badawczego jest opracowanie nowej technologii aptaczujnika elektrochemicznego wykorzystującego aptamery i oryginalne rozwiązania metodologiczne oparte na nanoszczotkach polimerowych oraz dedykowanego aparatu POCT z mikroukładami przepływowymi. Ta całkowicie nowa technologia będzie stanowić narzędzie pomocne przy wczesnej diagnostyce towarzyszącej powikłaniom sercowo-naczyniowym terapii onkologicznych. Wysokość środków przeznaczonych na finansowanie projektu to 78 578 024,95 zł.

Na czym polega program WIB?

Wirtualny Instytut Badawczy to nowatorski program finansowania badań o wysokim potencjale komercjalizacyjnym w jednym z kluczowych dla społeczeństwa obszarów – biotechnologii medycznej. Instytut powstał w oparciu o ustawę z dnia 4 kwietnia 2019 r. o wspieraniu działalności naukowej z Funduszu Polskiej Nauki. Na jego cel Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczyło rekordową kwotę 450 mln zł. Program kierowany jest do najwybitniejszych i najzdolniejszych polskich naukowców prowadzących działalność na najwyższym światowym poziomie – przedstawicieli uczelni wyższych oraz instytutów naukowych i badawczych. Celem wyłanianych w konkursach zespołów badawczych jest opracowanie nowej technologii lub grupy technologii, zgodnie z odpowiednimi procedurami i standardami niezbędnymi do ich komercjalizacji i wdrożenia, w ciągu maksymalnie pięciu lat od rozpoczęcia prac. Podmiotem Zarządzającym programem WIB, który odpowiada za organizację i przeprowadzenie konkursów, jest Sieć Badawcza Łukasiewicz – PORT Polski Ośrodek Rozwoju Technologii z Wrocławia.