Beta-karoten, czyli "prowitamina A", zostaje przekształcony przez organizm w witaminę A. Ta witamina ma zasadnicze znaczenie w zapobieganiu dziecięcej ślepocie, na którą - według oceny Światowej Organizacji Zdrowia - każdego roku zapada prawie 500 000 dzieci. Gdy pięć lat temu opracowano pierwszą odmianę złotego ryżu, sceptycy twierdzili, że poziomy beta karotenu w niej zawarte (około 1,6 mikrogramów na gram ryżu) są zbyt niskie, by miała ona pozytywne oddziaływanie na zdrowie ludzi. Nowa odmiana natomiast zawiera do 37 mikrogramów beta-karotenu na gram ryżu, co zdaniem niektórych ekspertów może być ilością wystarczającą do pokrycia dziennej zalecanej dawki prowitaminy A u dzieci za pomocą normalnej diety, której podstawą jest ryż. Przełom nastąpił z chwilą, gdy naukowcy z firmy Syngenta Seeds w Cambridge w Wielkiej Brytanii, dokładnie przebadali pierwszą odmianę złotego ryżu i stwierdzili, że jeden z dwóch wprowadzonych do niej genów (syntazy fitoenu pobranej z żonkila) blokuje produkcję beta-karotenu. Poprzez zastąpienie tego genu innym, pobranym z kukurydzy, uzyskano znaczny wzrost poziomu prowitaminy A. "Zauważyliśmy zdecydowaną różnicę - dwudziestokrotny wzrost", powiedziała Rachel Drake z firmy Syngenta, która kierowała badaniami naukowymi. "Jestem naprawdę zachwycona i uważam to odkrycie za niezwykle ekscytujące". Syngenta przekazuje nową odmianę ryżu organizacji Golden Rice Humanitarian Board, która prowadzi projekt dotyczący złotego ryżu. W swoim oświadczeniu Golden Rice Humanitarian Board z zadowoleniem przyjęła to przełomowe osiągnięcie i zaapelowała o prowadzenie dalszych badań w celu ustalenia, w jaki sposób nowe odmiany mogą pomóc w zwalczaniu niedoborów witaminy A w krajach rozwijających się. W wypowiedziach Golden Rice Humanitarian Board brzmiała również nuta rezerwy: - Jakkolwiek znaczne zwiększenie zawartości beta-karotenu w złotym ryżu jest istotnie ekscytującym postępem, trzeba jednak pamiętać, że złoty ryż zawierający nawet bardzo wysokie poziomy witaminy A jako taki nie stanie się środkiem na rozwiązanie kwestii niedożywienia w krajach rozwijających się. Wywodzi się ono z problemów politycznych, gospodarczych i kulturowych, które nie mogą być pokonane cudownym sposobem za pomocą jednej technologii rolniczej - stwierdzili przedstawiciele Golden Rice Humanitarian Board. Uważają oni raczej, że nowa odmiana mogłaby stać się kolejną bronią w walce z niedoborem witaminy A, równolegle z innymi staraniami, takimi jak wzbogacenie podstawowych środków spożywczych w witaminę A, rozpowszechnianie suplementów witaminy i zwiększenie spożycia innej żywności bogatej w witaminę A. W oświadczeniu przedstawiciele Golden Rice Humanitarian Board dodają: - Żadne nowe ani wcześniejsze odmiany złotego ryżu nie powinny być udostępnione do sadzenia na dużą skalę, do czasu przeprowadzenia niezależnych ocen naukowych i przeglądów regulacji prawnych w krajach, w których miałyby być uprawiane. Niektórzy obserwatorzy odnieśli się z mniejszym entuzjazmem do nowego odkrycia. Christoph Then, rzecznik organizacji Greenpeace, powiedział: - Wciąż wiele pytań pozostaje bez odpowiedzi. Po pięciu latach badań, uczeni nie wiedzą nawet, ile prowitaminy A zachowuje się po ugotowaniu ryżu. Nie przeprowadzono także oceny ryzyka dla środowiska naturalnego ani dla zdrowia ludzi.

Źródło: CORDIS