Z panią dr Joanną Kułdo, Kierownikiem Prototypowej Linii Technologicznej zarządzanej przez Wrocławski Park Technologiczny S.A., a utworzonej dla podmiotów z Klastra NUTRIBIOMED rozmawiamy o namacalnych efektach bieżącej działalności Klastra, budowaniu relacji między nauką i biznesem, a także o dalszych perspektywach rozwoju konsorcjum.

W listopadzie 2012 rokuklaster NUTRIBIOMED skończył 5 lat, jak podsumowałaby Pani ten okres działalności Klastra?

Pomysłodawcą inicjatywy, której celem było powołanie współpracy między przedstawicielami nauki oraz biznesu, jest prof. dr hab. inż. Tadeusz Trziszka. Formalnym przedstawicielem Klastra i jednocześnie siedzibą NUTRIBIOMED jest Wrocławski Park Technologiczny. Natomiast mówiąc o genezie konsorcjum, należy wspomnieć, iż już kilka miesięcy po utworzeniu NUTRIBIOMED zawiązano komitet sterujący, czyli jednostkę bardziej operacyjną. Rok później podpisana została umowa z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) na projekt 5.1. Projekt trwał przez ponad dwa lata i w efekcie powstała prototypowa linia technologiczna do wytwarzania suplementów diety. Chcieliśmy utworzyć linię, gdzie jednocześnie uczelnie mogły rozwijać swoje projekty w ramach tej działalności oraz firmom ułatwić wdrażanie konkretnego produktu na rynek w skali pilotażowej, a jeśli produkt odniósłby sukces na rynku, można by było rozpocząć produkcję w skali wysoko tonażowej. W chwili obecnej staramy sie działać na szerszą, międzynarodową skalę.

Główną ideą Klastra jest utworzenie mocnej pozycji na rynku produktów suplementów diety, nutraceutyków, preparatów biomedycznych – jak jest ona realizowana?

Współpracując z prof. dr hab. inż. Tadeuszem Trziszką oraz naszymi partnerami, zbudowaliśmy pokaźną sieć kontaktów. W klastrze jest obecnie osiem uniwersytetów oraz uczelni wyższych, dlatego też nabywamy w szybkim tempie doświadczenia, również w działaniach międzynarodowych. Staramy się rozwijać współpracę między innymi przez spin-off’y. Ponadto w ramach współpracy uczelnie starają się o dofinansowania, ale też realizują granty i prowadzą badania z własnych środków. Klaster oraz Wrocławski Park Technologiczny, jako koordynator, pomagają w realizacji tych projektów, również poprzez nawiązywanie współpracy z firmami komercyjnymi. Przykładem może być ostatnio wprowadzony na rynek produkt – suplement diety (OmegaRegen® CARDIO/SKIN), którego technologię produkcji opracował jeden ze współpracujących uniwersytetów, natomiast firma komercyjna zajęła się właściwym wdrożeniem technologii.

Czy marka ta została opatentowana przez Klaster?

Marka OmegaRegen® jest marką własną firmy wdrażającej produkt na rynek. Natomiast Wrocławski Park Technologiczny podjął się zastrzeżenia marki NUTRIBIOMED Klaster® i stara się promować tę markę, aby w przyszłości produkty z marką klastra kojarzyły się z naturą i najwyższą jakością. Należy zaznaczyć, iż żaden z podmiotów wchodzących w konsorcjum, nie ma obowiązku sprzedaży produktów pod marką. Jednocześnie staramy się zachęcać naszych partnerów do rozpowszechniania informacji, wszędzie gdzie jest to możliwe, a w  ramach współpracy staramy się promować produkty  naszych partnerów.

Jak można zostać członkiem Klastra NUTRIBIOMED?

Jeżeli chodzi o członków Klastra, to praktycznie każdy może zaaplikować o wstąpienie do naszego Klastra. Formułę mamy bardzo otwartą. Oczywiście potencjalny członek Klastra najpierw musi zaprezentować się przed Radą Klastra. Musi uargumentować swoją chęć uczestnictwa w Klastrze. Następnie Rada głosuje nad przyjęciem nowego członka. Jesteśmy otwarci na współpracę i staramy  się jak najbardziej ją rozwijać. Bardzo często rozwój ułatwia nam multidyscyplinarność podmiotów.

W Polsce współpraca nauki z biznesem jest w wielu obszarach utrudniona. My staramy się bardzo mocno inicjować ipodtrzymywać kontakty, a przede wszystkim je ułatwiać.

Jak regulowana jest własność intelektualna wygenerowana przez wspólne działania członków Klastra?

Klaster z racji iż nie posiada osobowości prawnej działa bardziej jako negocjator . Staramy się współuczestniczyć w rozmowach między członkami Klastra, oczywiście jeżeli podmioty sobie tego życzą. Nie wtrącamy się jednak w organizację współpracy. Jeżeli jeden podmiot opracował daną technologię, a drugi ma możliwość wykorzystania tej technologii, to jest to już rynkowa sprawa, dialog biznesowy. Oczywiście jeśli podmioty proszą o pomoc w ustaleniu warunków współpracy to Klaster taką pomoc oferuje.

Jakie korzyści niesie obecność w Klastrze?

Jako koordynator realizując działania 5.1 i stwarzając linię technologiczną zostaliśmy zobowiązani do transferu pomocy de minimis w ramach rozwoju Klastra. Efektem projektu jest linia technologiczna. Aby wywiązać się z umowy z PARP możemy udzielać pomocy de minimis podmiotom, które chcą skorzystać z przygotowanej linii technologicznej. Firmy, które myślą o testach technologicznych, wdrażaniu nowych technologii czy o transferze technologii mogą swoje pomysły u nas sprawdzić, przetestować i ocenić efekty. Daje to możliwość  kompleksowego wglądu w technologię i pokazuje co należy jeszcze dopracować, doszlifować przed debiutem komercyjnym. Inwestycja w nową technologię to zawsze duży wydatek, często ryzykowny. Korzystając z linii technologicznej zarządzanej przez Klaster Nutribiomed pomysłodawca ma szansę zaoszczędzić sporo pieniędzy. Nasza infrastruktura służy właśnie temu, aby mógł on wykonywać testy technologiczne, krótkie pilotażowe produkcje czy produkcje rynkowe z korzystaniem z pomocy de minimis.

Co się dzieje jeżeli taki projekt dobrze wypadnie i ma potencjał do komercjalizacji?

Wówczas mogą powstawać spółki spin-off bądź technologia może być transferowana do już istniejących firm. Tutaj formuła jest otwarta.

Co jeżeli miałby powstać nowy spin-off bez transferu do już istniejącej spółki?

Nie było jeszcze sytuacji, aby ktoś nas poprosił o biznesplan i wsparcie z w tej kwestii. Z reguły jeżeli jest taka potrzeba to Park oferuje wsparcie np. poprzez Dolnośląski Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości. Wachlarz możliwości jest bardzo szeroki, dzięki temu, że to Park jest koordynatorem Klastra. To jest bardzo duża zaleta, bo możemy się skupić na właściwym sformułowaniu pytania, które do nas przychodzi i przekierowania go tam gdzie kompetencje są najwyższe, aby na to pytanie udzielić odpowiedzi.

Czy różne projekty mogą być testowane na linii technologicznej równocześnie?

Linia została zaprojektowana w dosyć fleksybilnej modularnej strukturze. Moduły z dosyć dużą łatwością można ze sobą łączyć. Sama idea linii powstała na bazie pięciu rozwiązań, które zostały zgłoszone do urzędu patentowego, więc ona już z założenia miała służyć kilku technologiom na raz. Linię zaprojektowano tak, aby nie była dedykowana tylko jednemu rozwiązaniu, w związku z czym istnieje możliwość wprowadzania nowych technologii na bazie istniejących maszyn i możliwość ich kombinacji w kwestii choćby przepływów. Wszyscy członkowie Klastra mają równy dostęp do linii, co regulujemy poprzez odpowiednie zapisy w Regulaminie i umowach.

Ilu członków ma w obecnej chwili Klaster Nutribiomed?

Mamy osiem uczelni wyższych, 3 instytucje otoczenia biznesu – w tym jest Wrocławski Park Technologiczny i 44 firmy.

Ile podmiotów korzystało jak dotąd z linii technologicznej?

Jak dotąd swoje projekty na linii technologicznej realizowało 10 firm i 2 uniwersytety.

Czy zewnętrzne firmy mają dostęp do linii?

Linia jest dla członków Klastra. Natomiast jeżeli jakiś podmiot z zewnątrz nawiąże współpracę, z którymś z członków Klastra, to mamy do czynienia ze współpracą klastrowo-zewnętrzną. Wówczas bez problemu członek Klastra może korzystać z linii technologicznej.

Jednym z większych projektów realizowanych w ramach działalności Klastra Nutribiomed był projekt OVOCURA

Tak, jest to projekt, którego część produkcyjna dobiegła już końca. Projekt ten miał na celu stworzenie nowej generacji surowca jajczarskiego, a także opracowanie technologii pozyskiwania substancji biologicznie aktywnych  przeznaczonych do zastosowań nutraceutycznych i biomedycznych  w profilaktyce i terapii chorób cywilizacyjnych.

W wyniku realizacji projektu powstały m.in.: technologia produkcji nowej generacji jaj projektowanych, naturalnie wzbogaconych w bioaktywne substancje oraz technologia pozyskiwania z treści tych jaj biologicznie aktywnych substancji. Interesującym efektem projektu jest też technologia produkcji nowej generacji suplementów diety, m.in. na bazie fosfolipidów żółtka, immunoglobulin i lipoprotein.

Te i inne efekty projektu wyszły naprawdę bardzo ciekawie. Projekt OVOCURA jest najlepszym przykładem wykorzystania infrastruktury, która powstała dla współpracy nauki i biznesu. Projekt OVOCURA angażował też dużo podmiotów funkcjonujących w Klastrze i stanowi taką swoistą perełkę w naszej działalności.

To jakie są jeszcze namacalne efekty działalności Klastra?

Przede wszystkim to, że kilkanaście podmiotów może rozwijać swoje portfolio. Zwracają się do nas firmy, które chcą zmieniać technologie u siebie w zakładzie, ale zanim

kupią nowy sprzęt u nas chcą przeprowadzić testy. Stworzyliśmy miejsce, gdzie  fizycznie i teoretycznie poprzez efektywny networking mamy platformę transferu technologii. W Klastrze są podmioty produkcyjne, mamy również firmy doradcze, prawników. Stworzony w tej chwili system pozwala na to, aby pomysły szybko mogły znaleźć się na rynku, bądź żeby rynek mógł zadać nam konkretne pytania, na które uzyska konkretne odpowiedzi.

Co w takim razie pozostało do zrobienia?

W chwili obecnej kończymy dostosowywać i tworzyć laboratorium, w którym docelowo chcemy zajmować się kontrolą jakości. Chcielibyśmy, żeby umożliwiało ono wykonywanie wszelkich badań w zgodzie z regulacjami europejskimi.  Rozpoczynamy również międzynarodową współpracę w branży żywnościowej z Włochami, Austrią, Węgrami, Czechami, Niemcami. Inicjatywę tę roboczo nazywamy metaklastrem, czyli klastrem klastrów. Chcielibyśmy skorzystać z zagranicznych kompetencji i naszego wypracowanego doświadczenia, aby stworzyć system zapewniający wszelkie możliwe badania niezależnie od tego, jaki produkt miałby powstać. Dodatkowo, gotowy produkt mógłby być eksportowany do wszystkich tych krajów z którymi współpracujemy w ramach metaklastra.

Trzymamy zatem kciuki, aby wszystkie plany zostały z sukcesem zrealizowane!
 

Dziękuję za rozmowę